Beelden van Sky News tonen dat zaterdag in het gedrang aan de luchthaven van Kaboel doden vielen. Drie levenloze lichamen werden volgens de beelden afgevoerd. Er zouden in totaal zeven doden zijn. Volgens mediaberichten leggen de VS alternatieve routes naar de luchthaven in omdat ze een IS-dreiging serieus nemen. Intussen zijn er ‘minstens 108 Belgen’ geëvacueerd.
Aan de luchthaven van Kaboel in Afghanistan zijn zaterdag burgerdoden gevallen in het gedrang van de samengestroomde massa. Dat blijkt uit beelden van de Britse zender Sky News. Daarop zijn drie lichamen te zien die door westerse soldaten bedekt worden met een wit laken. CNN meldt dat er in totaal zeven Afghanen in het gedrang zijn omgekomen.
Duizenden mensen, onder wie ook een pak kinderen, staan al dagen buiten het luchthavengebouw in Kaboel. Ze proberen radeloos binnen te geraken op de door buitenlandse troepen gecontroleerde luchthaven en zo het land uit te vluchten nu de taliban de macht hebben overgenomen.
Volgens journalist van Sky News, Stuart Ramsay, die zich op de luchthaven bevindt, werden mensen die voorin stonden aan een van de toegangscontainers verpletterd, terwijl Britse soldaten probeerden anderen uit de massa weg te trekken voor ze hetzelfde lot zouden ondergaan. De soldaten schoten in de lucht om de massa op afstand te houden.
Heel wat wachtenden zijn uitgedroogd en de soldaten sproeiden water over hen.
Het was, aldus Ramsay, ‘bij verre de slechtste dag’ aan de luchthaven. Er zouden ook vele gewonden gevallen zijn. ‘Er werd voortdurend gevraagd om medische bijstand’, aldus Ramsay.
IS-dreiging?
Het dodelijk gedrang lag misschien mede aan de basis van een advies van de VS-ambassade in Kaboel. Die raadt Amerikanen die het land willen verlaten af om nog spontaan naar de luchthaven te komen voor een evacuatievlucht, en te wachten op een uitnodiging met individuele instructies. In een mededeling op haar website spreekt de ambassade van ‘mogelijke bedreigingen voor de veiligheid’. De Amerikaanse ambassade heeft het specifiek over de toegangspoorten tot de luchthaven, die ’te vermijden’ zijn.
Het Pentagon bevestigde zaterdag dat ‘een klein aantal’ Amerikanen door de taliban geslagen zijn. Er werden geen details verstrekt, maar dat zou ook hebben kunnen bijdragen tot het advies.
Het Amerikaanse leger zegt te werken aan alternatieve routes naar het vliegveld van Kaboel.
Daarbij wordt, volgens meerdere Amerikaanse media, ook en misschien vooral rekening gehouden met de dreiging van een tak van terreurgroep Islamitische Staat (IS) op en rond de luchthaven.
‘Er bestaat een grote mogelijkheid dat IS probeert om een aanval uit te voeren bij het vliegveld’, zei een niet bij naam genoemde vertegenwoordiger van het Amerikaanse ministerie van Defensie aan nieuwszender CNN. Volgens een ook niet nader gespecifieerde diplomaat in Kaboel zijn de Verenigde Staten op de hoogte gebracht van een geloofwaardige, maar indirecte dreiging door IS tegen de Amerikanen op de luchthaven van de Afghaanse hoofdstad. The New York Times heeft het over ‘een ernstige dreiging dat IS Afghanistan een aanval zou proberen uit te voeren’ met een dubbel doel: ‘de Amerikanen te treffen en het gevoel dat de taliban de controle hebben onderuit te halen’.
Met de alternatieve routes zouden mensen die het land willen ontvluchten alsnog naar het vliegveld kunnen komen. De taliban zouden volgens CNN op de hoogte zijn gebracht van de nieuwe routes. Volgens CNBC worden kleinere groepen van te evacueren mensen op specifieke locaties in de stad verzameld om dan op bepaalde tijdstippen naar de luchthaven te komen.
Het Amerikaanse leger evacueerde de voorbije 24 uur zo’n 3.800 mensen, de helft van hen met VS-nationaliteit. Sinds 14 augustus gaat het om zo’n 17.000 mensen die door het VS-leger geëvacueerd zijn.
Belgische evacuaties
De evacuaties van Belgen verliepen zaterdag ietwat vlotter dan vrijdag.
Dat werd zaterdag gezegd op een gezamenlijke persconferentie van Buitenlandse Zaken, Defensie en Asiel en Migratie over de evacuatiemissie ‘Red Kite’ in Afghanistan.
In totaal zijn zaterdag ongeveer 250 mensen geëvacueerd vanop de luchthaven van Kaboel naar de Pakistaanse hoofdstad Islamabad. Dat gebeurde met drie vluchten met een C-130. In totaal zijn er nu, vrijdag en zaterdag samen, ‘minstens’ 108 Belgen geëvacueerd.
Van de vier geplande vluchten zaterdag kon de eerste niet doorgaan omdat de C-130 niet mocht landen in Kaboel. Op de eerste geslaagde vlucht zaten 57 Belgen en rechthebbenden en 27 Nederlanders, op de tweede 17 Belgen en 65 Nederlanders. Ook een derde vlucht landde in Islamabad, bevestigde het kabinet van minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès. Het ministerie kon nog niet zeggen hoeveel Belgen er aan boord waren van die vlucht, maar wel dat het om een ‘substantieel’ aantal ging. Vrijdag en zaterdag samen zijn nu in totaal minstens 108 Belgen, hun familieleden en rechthebbenden geëvacueerd.
Buitenlandse Zaken is verheugd over het ‘aanzienlijk betere’ resultaat dan vrijdag, toen een eerste C-130 vlucht 16 Belgen uit Kaboel evacueerde en een tweede vlucht leeg moest vertrekken.
De geëvacueerden keerden zaterdag nog niet terug naar ons land met een Belgisch vliegtuig, maar Defensie zoekt andere oplossingen in Islamabad, verklaarde viceadmiraal Wim Robberecht, hoofd van de Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid (ADIV). Buitenlandse Zaken bevestigde ook dat het twee repatriëringsopties heeft verzekerd bij Air Belgium, dat een A340-vliegtuig ter beschikking van de autoriteiten had gesteld, naast de door Defensie ingezette middelen.
Zondag staan vier evacuatievluchten tussen Kaboel en Islamabad op het programma.
Buitenlandse Zaken blijft proberen de aanwezige Belgen en rechthebbenden te bereiken, maar sommigen hebben ervoor gekozen om niet gerepatrieerd te worden omdat ze niet kunnen worden geëvacueerd met de mensen die zij zouden willen, zoals familieleden. Buitenlandse Zaken heeft nog geen precies beeld van dit verschijnsel, maar het zou van invloed kunnen zijn op het totale aantal geëvacueerde Belgen.
34 gearriveerd in Peutie
Zaterdagavond zijn de eerste geëvacueerde Belgen uit Afghanistan aangekomen in de kazerne van Peutie. Het gaat om de 34 inzittenden die eerder op de dag in Schiphol waren geland met een Nederlands vliegtuig. Zij zijn nadien per bus overgebracht naar Peutie waar ze een medisch onderzoek zullen ondergaan, alvorens te worden verdeeld op basis van hun statuut.
Ze zijn allemaal vooraf door de autoriteiten gescreend, aldus het kabinet van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi.
