Ons land evacueert tientallen Belgen, maar bondgenoten zonder Belgisch paspoort geraken luchthaven amper binnen

Belgische C-130’s konden zaterdag ruim 250 mensen, onder wie 91 landgenoten, evacueren uit Kaboel. Afghanistan is sinds vorige week volledig in handen van de extremistische taliban. Zondag werden nog eens 175 mensen, onder wie 136 Belgen, ontzet. 

“We blijven ons best doen om nog meer mensen in veiligheid te brengen”, stelde minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) op Twitter.

Buitenlandse Zaken is tevreden over de evacuaties van dit weekend, na de problemen van vrijdag, toen met een eerste vlucht naar Kaboel slechts zestien Belgen en hun familieleden werden ontzet. Een tweede vlucht moest leeg terugkeren omdat te weinig mensen de luchthaven konden bereiken door de mensenmassa op straat, de checkpoints van de taliban en de strikte toegangscontroles door Amerikaanse militairen.

Sinds de machtsovername van de taliban heerst chaos op en rond de luchthaven van Kaboel. Zeker twintig Afghanen zijn deze week overleden in het gedrum aan de toegangspoorten. 

Volgens de krant The New York Times stierf zaterdag een tweejarig meisje toen zij en haar familie onder de voet werden gelopen door de mensenmassa. De drukte rond de luchthaven lijkt nog groter te worden nu de deadline nadert die de Amerikaanse regering zichzelf heeft opgelegd voor het einde van de missie, 31 augustus.

De Amerikaanse president Joe Biden zei vorige week wel dat de evacuatie mogelijk na 31 augustus wordt voortgezet. Europa vraagt dat de Verenigde Staten de luchthaven van Kaboel in handen houden tot alle westerse landen klaar zijn met evacueren. De Amerikaanse regering waarschuwde zondag voor een mogelijke terreuraanslag door een tak van IS.

Buitenlandse Zaken en Defensie benadrukken dat de situatie in Kaboel “heel moeilijk” blijft, zeker voor Afghanen die geen westers paspoort hebben. “Er zal overleg nodig zijn met de Amerikaanse militairen aan de toegangspoorten”, luidt het. 

Ons land heeft beloofd Afghanen die voor het Belgische leger hebben gewerkt te evacueren uit Kaboel. Ook medewerkers van ngo’s en activisten maken kans op asiel. Het kabinet van staatssecretaris voor Asiel Sammy Mahdi (CD&V) liet zondag weten dat voorlopig geen enkele Afghaanse activist erin slaagde de luchthaven binnen te komen.

M.Q.K, een voormalige tolk van het leger die anoniem wenst te blijven, slaagde daar zaterdag wel in. “Ik zal de nacht ervoor nooit vergeten. Er was heel veel volk. Er werd traangas gebruikt om de mensen uiteen te drijven. Pas na uren wachten werden mijn gezin en ik door een Belgische militair geïdentificeerd.”

Toegang verbreden

Belgische militairen inzetten om landgenoten en Afghanen uit de stad zelf te redden is voorlopig geen optie. Voor zo’n riskante missie heeft België nog (veel) te weinig militairen en materieel ter plaatse. Ons land wil dat hoe dan met de NAVO afstemmen.

Volgens een goed geïnformeerde bron gaat men de komende dagen eerst de belangrijke noordelijke toegang tot de luchthaven verbreden, om het gedrum te stoppen. Die is daarom al twee dagen dicht. In de tussentijd kunnen westerse landen extra troepen naar Kaboel brengen. Nederland doet dat alvast. 

Ook België zou zijn militaire aanwezigheid in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad, van waaruit de vluchten naar Kaboel vertrekken, de komende dagen gestaag willen uitbreiden. “We zullen elke vlucht gebruiken.”