Beyoncé draagt als vierde vrouw ooit de Tiffany-diamant: het verhaal achter het erg controversiële juweel

Beyoncé en haar man Jay-Z, voor het eerst samen in een advertentie. Met het kunstwerk ‘Equals Pi’ (1982) van de Amerikaanse schilder Jean-Michel Basquiat op de achtergrond, dat nog nooit eerder in het openbaar was gezien. En met de beroemde Tiffany-diamant rond Beyoncés hals, een van de spectaculairste diamanten ter wereld. Juwelenmerk Tiffany & Co. haalde duidelijk alles, maar dan ook echt álles, uit de kast voor hun nieuwe advertentie getiteld ‘About Love’. 

_{(Lees verder onder de foto.)}

Al is de respons zeker niet unaniem ‘wauw’. Meer nog: op het internet regent het kritiek. Veel mensen vinden het enerzijds not done dat een werk van de anti-kapitalistische Basquiat ‘uitgebuit’ wordt voor commerciële doeleinden, nota bene in een advertentie voor luxegoederen. Evenveel mensen focussen anderzijds hun kritiek op de Tiffany-diamant. Die zou te linken zijn aan koloniale uitbuiting en slavernij, en volgens sommigen zelfs een ‘bloeddiamant’ zijn.

De Tiffany-diamant is in elk geval een bijzondere steen met een fascinerend verhaal. In 1877 werd ze ontgonnen in de zogenaamde ‘Kimberly’-mijn in Zuid-Afrika, een van ’s werelds eerste professionele mijnen, die de geboorte van de moderne diamantindustrie betekende. Toen was de steen nog een kanjer van 287.42 karaat (of bijna zestig gram). Meneer Charles Tiffany kocht de diamant het jaar daarop voor zo’n 18.000 dollar (het equivalent van 491.405 dollar of 418.484 euro vandaag). Hij liet ze slijpen door zijn gemmoloog George Frederick Kunz, die de steen eerst een jaar bestudeerde voor hij ze herleidde tot een kussenvormige diamant met 82 facetten. Goed voor 128.54 karaat.  

_{(Lees verder onder de foto’s.)}

Het is een van de grootste en duurste gele diamanten ter wereld. Tiffany & Co. liet de steen dan ook nog maar om de hals van vier vrouwen prijken, gezet in een ketting met meer dan 100 karaat aan witte diamanten. De eerste was activiste Mary Whitehouse, op een Tiffany-bal in 1957. De tweede was actrice Audrey Hepburn, in promofoto's voor de film ‘Breakfast at Tiffany's’ in 1961. De derde was popster Lady Gaga, op de Academy Awards in 2019. Beyoncé is nu de voorlopige hekkensluiter, in een outfit die knipoogt naar Hepburns ensemble in ‘Breakfast at Tiffany's’. Queen B is ook de eerste zwarte vrouw die de steen mag dragen. De waarde van de diamant? Die werd in 2019 op 30 miljoen dollar of zo’n 25 miljoen euro geschat.

_{(Lees verder onder de foto.)}

Maar op sociale media Twitter en Instagram weerklinkt sinds de advertentie veel kritiek op de diamant. Omdat de steen ontgonnen werd in een Zuid-Afrikaanse mijn in 1877 stellen de kritische stemmen dat ze het resultaat was van slavernij en van de koloniale uitbuiting van de lokale bevolking. Sommigen noemen het daarom ook een ‘bloeddiamant’. Dat Beyoncé dan nog de steen draagt, een popster die zich al jaren inzet voor de rechten van zwarte mensen, vinden de critici de druppel die de emmer doet overlopen.

Verschillende tweets zijn niet mild. “Witte mensen stelen de Tiffany-diamant van zwarte mensen in Afrika, pochen er 150 jaar mee, laten een zwarte persoon de diamant een avondje lenen. Yay, we made it”, leest een erg sarcastische tweet. “Beyoncé stoeft met een bloeddiamant ontgonnen uit de Kimberley-mijn dankzij Afrikaanse slaven”, schrijft een ander.

_{(Lees verder onder de tweets.)}

Tiffany & Co. of Beyoncé hebben tot nu toe nog niet gereageerd op de kritiek. Het juwelenmerk heeft wel bij de opstart van de campagne 2 miljoen dollar of 1,7 miljoen euro geschonken aan de Historically Black Colleges and Universities (HBCUs, Amerikaanse universiteiten die vooral de Afro-Amerikaanse community willen onderrichten) om beurzen en stages te ondersteunen. 

“Dat toont hoogstwaarschijnlijk aan dat Tiffany & Co. zich bewust is van het verleden en daar constructief wil aan werken”, stelt Karen Rentmeesters, PR-verantwoordelijke bij het Antwerp World Diamond Centre. Ze kent de geschiedenis van de Tiffany-diamant, maar vindt de kritiek te kort door de bocht. 

“De Tiffany-diamant is naar mijn weten geen bloeddiamant of ‘conflictdiamant’”, zegt ze. “Conflictdiamanten zijn specifiek diamanten die bijvoorbeeld in een burgeroorlog als in Sierra Leone door rebellenbewegingen werden ingezet om de bloedige oorlog te financieren. Het is trouwens ook de Kimberley-mijn die haar naam ontleende aan het ‘Kimberley Process’, een programma dat bloeddiamanten uitroeit en waar de hele diamantindustrie zich voor inzet. Sinds dat proces het levenslicht zag in 2000, verminderde het aandeel bloeddiamanten van 15 procent naar 0,1 procent. De diamantsector zet zich nu collectief in voor meer duurzaamheid en transparantie.” 

_{(Lees verder onder de foto.)}

Slavernij in het koloniale verleden is in veel sectoren een zwarte bladzijde, geeft Rentmeesters toe. “En dat praten we in de diamantensector zeker niet goed. Maar producten als cacao of rubber werden ook ontgonnen door slaven. En bij die producten staan we daar nooit bij stil. Ondertussen doet de diamantsector wel veel inspanningen om het verleden enigszins goed te maken door de lokale bevolking nu te ondersteunen en te empoweren in de Afrikaanse landen waar diamanten ontgonnen worden. Een land als Botswana heeft tegenwoordig de sterkste welvaartsgroei, en kinderen kunnen er gratis naar school. Omdat de diamantindustrie erop toeziet dat de opbrengst van diamanten ook terugstroomt naar het land zelf.”

Volgens Rentmeesters zou de Tiffany-advertentie, waarin de diamant voor het eerst rond de hals van een zwarte vrouw prijkt, en de bijbehorende schenking aan de Historically Black Colleges and Universities, dus ook in dat licht gezien kunnen worden. Als een poging om terug te geven aan de zwarte community. 

Grootste juwelenketen ter wereld wil enkel nog synthetische diamant verkopen

Derde grootste diamant ter wereld gevonden in Botswana

Na Beyoncé’s ‘billenbroek’: celebs tonen weer meer streepjes bloot, ook voor de doorsnee vrouw mag het wat pikanter (+)