Kabinet-Kennis over kruispunt waar zusjes omkwamen: ‘Zouden vandaag net hetzelfde doen’

Antwerps mobiliteitsschepen Koen Kennis (N-VA) heeft op een persconferentie verduidelijkt dat er geen fouten werden gemaakt, door het terugdraaien van de conflictvrije lichtenregeling op het kruispunt waar gisteren twee zusjes om het leven zijn gekomen. ‘Het is vandaag te vroeg om te zeggen wat de oorzaak is van het ongeval.’

(fc, edm)

‘Het zijn tragische omstandigheden’, begint Kennis zijn persconferentie. De schepen betuigt zijn medeleven aan de familie én de chauffeur. ‘Maar het debat is verschoven van hoe maken we de verkeersveiligheid zo goed mogelijk naar een debat dat op de man wordt gespeeld, daarom is het goed om meer duidelijkheid te verschaffen over hoe de lichten in Antwerpen worden gestuurd’, aldus de schepen. Oppositiepartij Groen eist het ontslag van de schepen, omdat het terugdraaien van de conflictvrije regeling volgens hen een politieke beslissing was.

Kennis verwijst voor de beslissing naar de VLCC, de Verkeerslichten Coördinatie Computer, en verduidelijkt ‘dat het kader werd opgesteld samen met verkeersspecialisten’. Michael Bastiaens, verkeersspecialist op zijn kabinet, legt uit dat van de 127 verkeerspunten in de stad er al 71 aangepakt werden in het kader van dat project.

‘We zijn in 2018 gestart, en willen dit project over twee jaar finaliseren. Wat doen we nu precies? Het uitgangspunt is dat we voor een nieuwe regeling een conflictvrij ontwerp opstellen. Dat houdt in dat verschillende verkeersdeelnemers niet tegelijk groen krijgen. Dat kost meer tijd, want je moet die tijd verdelen over meer verkeersstromen. Dat tijdsverlies vangen we op door een dynamisch systeem.’

‘Er zijn daarbij twee randvoorwaarden. Kunnen we dat altijd zomaar uitrollen? Neen, toets nodig wat betreft wachttijden. En we kijken ook of er een fileopbouw voor auto’s wordt verwacht, want we moeten een terugslag op de prioritaire assen vermijden. We kunnen geen kruispunt blokkeren waardoor het volledig netwerk in de problemen komt’, aldus Bastiaens.

‘Slagen we er niet in om een conflictvrij kruispunt te ontwerpen onder die randvoorwaarden, gaan we extra signalisatie zetten. Daarbij zagen we een afname van conflicten met 57 procent tussen auto’s en fietsers op die 71 kruispunten. Er zijn nog 56 kruispunten te gaan, maar we verwachten dat die afname in dezelfde lijn zal liggen.’

Opnieuw invoeren conflicten was enige oplossing

Voor het kruispunt waar dinsdag het noodlottige ongeluk plaatsvond, verduidelijkt Bastiaens dat op basis van de studie er initieel geen extra fileopbouw verwacht werd, ‘maar het resultaat na invoering op 15 april bleek echter totaal anders te zijn’. ‘Er was zeer veel filevorming op de Lange Leemstraat, niet alleen voor auto’s, maar ook voor fietsers en de tram. En dat had een weerslag op de bereikbaarheid van het Sint-Vincentiusziekenhuis. Er was ook een zeer chaotische afwisseling op het kruispunt. Wat krijg je dan? Fietsers proberen te laveren tussen auto’s enzovoort.’

Hoe komt die verkeerde inschatting dan? ‘De tellingen bleken van vóór corona te zijn. Op het moment dat we de nieuwe regeling invoerden, moest er significant meer verkeer afgewikkeld worden. Dat is de oorzaak waardoor het faliekant draaide, zeg maar.’

‘Op 29 april hebben wij een bijsturing gedaan en de groentijden voor het gemotoriseerd verkeer verhoogd, waardoor de structurele file afnam, maar als neveneffect zagen we een toename van de wachttijden van de voetgangers. We merkten ook op dat veel voetgangers het rode licht negeerden. We beseften dat dit geen structurele oplossing was’, aldus Bastiaens, waardoor volgens hem niet anders kon dat terug te keren naar de situatie van voordien, met dus ook het invoeren van de conflicten.

‘We wilden de groentijden laag houden en de filevorming beperking. De enige oplossing was het opnieuw invoeren van de conflicten die er daarvoor waren, weliswaar met dynamische lichten. Dat is teruggekoppeld naar de kabinetten en is ingevoerd op 8 juli van dit jaar.’

Enige kruispunt waar situatie werd teruggedraaid

‘Verkeersveiligheid is een totaalpakket. Het gaat onder meer over infrastructuur, dat is een lang traject om op orde te krijgen’, aldus Kennis. ‘We moeten continu aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Daar zal de VLCC bij helpen. Dit is niet iets waar je aan een bureau snel beslist, dit zijn complexe analyses die met zeer veel parameters rekeninghouden. Dit gaat ook over sensibiliseren en handhaven. We maken als stad ook de keuze om naar nul verkeersdoden te gaan, en daar wordt elke dag aan gewerkt’, benadrukt Kennis.

Volgens Bastiaens is het kruispunt van het ongeval tot dusver het enige waar de inrichting moest worden teruggedraaid. Hij blijft erbij dat er correct werd gehandeld, en het vandaag opnieuw zo zou gebeuren. ‘Als we vandaag dezelfde situatie hadden, zouden we dezelfde beslissing maken. Jammer genoeg beleven we nu een dramatisch ongeval, maar de onveilige situatie heeft jarenlang geduurd en er heeft zich eerder nooit een gelijkaardig voorval gedaan op dit kruispunt.’

‘We gaan permanent evalueren’, zegt ook Kennis. ‘Het is vandaag te vroeg om te zeggen wat de oorzaak is van het ongeval. De oorzaak van het ongeval moet door gerechtsdeskundigen achterhaald worden. We zullen naar zwarte punten blijven kijken. Maar dat staat los van: ‘Kan je nu op dit kruispunt van alles omdraaien. Gaat dit per definitie niet bekeken worden? Neen. Gaat het kruispunt per definitie aangepakt worden? Ook neen.’