De Croo over beëindiging Belgische evacuaties vanuit Afghanistan: "Dreiging van zelfmoordaanslag aan luchthaven Kaboel”

De beslissing om geen Belgen en andere personen met een link met ons land meer over te brengen vanuit Kaboel naar Islamabad werd woensdag om 21.30 uur genomen. Rond dat uur landde het voorlopig laatste Belgische vliegtuig in de Pakistaanse hoofdstad en hadden alle Belgische militairen Afghanistan verlaten. De beslissing om de evacuaties stop te zetten, kwam er na een “uitdrukkelijke aanbeveling” in die zin van Defensie, aldus De Croo. “Gisteren hebben wij in de loop van de dag op militair niveau informatie gekregen van de VS maar ook van andere landen dat er indicaties waren voor een dreiging van zelfmoordaanslagen binnen die massa mensen daar aan de luchthaven van Kaboel”, zei premier Alexander De Croo (Open Vld) op de persconferentie.

Ook bleek gisteren de toegang tot de luchthaven bijzonder moeilijk tot onmogelijk geworden te zijn. “De toegang werd de facto afgesloten”, zei De Croo. “Bijzonder weinig mensen raakten er nog.” Een en ander leidde ertoe dat de regering woensdagavond besliste de missie stop te zetten. “Veiligheid is altijd onze eerste prioriteit”, aldus de premier. 

De beslissing was ook ingegeven door de Amerikaanse vastberadenheid om tegen 31 augustus Afghanistan verlaten te hebben en de weigering van de taliban om na die datum nog evacuaties toe te staan. De Croo: “Het operationeel houden van de luchthaven loopt op zijn einde. We moeten vermijden dat onze militairen en anderen de luchthaven niet meer kunnen verlaten.”

In zes dagen tijd zijn via de C-130's van het Belgische leger meer dan 1.400 mensen vanuit Kaboel naar Islamabad in Pakistan overgebracht.  In totaal hebben de Belgische autoriteiten 934 personen opgeroepen Afghanistan te verlaten, onder wie meer dan 500 Belgen en andere ‘rechthebbenden’. De premier verduidelijkte dat alle geëvacueerden een viervoudige “checking” ondergaan:elke naam wordt getoetst aan de lijsten van het OCAD, de Staatsveiligheid, de militaire inlichtingendienst en de federale politie. “Het is belangrijk dat de mensen die wij meenemen daar recht op hebben, maar we willen natuurlijk niemand meenemen die een gevaar zou kunnen betekenen.”

De drie C-130's van het Belgische leger voerden 23 rotaties uit, deelde minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) mee. Ze bevestigde dat onze regering uit veiligheidsoverwegingen besliste om de missie stop te zetten en het eigen personeel in veiligheid te brengen en over te vliegen naar Islamabad. 

De Croo benadrukte verder dat het einde van de missie niet het einde is van de ondersteuning aan mensen die nog in Afghanistan verblijven. De Belgische vertegenwoordiging in buurland Pakistan blijft zich daarvoor inzetten. “Onze wil om te helpen is niet verdampt, maar de manier waarop zal ongetwijfeld veranderen. Het is onduidelijk hoe alles zal evolueren. Wordt de luchthaven gesloten? Of zullen we hem kunnen blijven gebruiken? Zal er nog worden gereisd vanuit Islamabad? Dat moeten we de komende dagen evalueren.”

Hij zei dat ons land honderden mensen naar Kaboel en Islamabad had gestuurd om de operatie in goede banen te leiden en noemde de missie “succesvol”. Minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR) voegde eraan toe dat de operatie op dit moment nog niet helemaal is afgelopen. Buitenlandse Zaken probeert contact op te nemen met wie nog vastzit in Kaboel. Tot nu toe gaven twaalf mensen van de 114 met wie ons land de voorbije dagen in contact stond aan dat ze nog altijd in Afghanistan verblijven. “We hebben hen laten weten dat de veiligheidssituatie verslechterd was en dat de C-130's niet meer vliegen”, legde Wilmès uit. “We hebben hen gevraagd contact op te nemen, zich duidelijk te identificeren en hun locatie door te geven als ze nog geëvacueerd willen worden. We kregen twaalf antwoorden.” Wilmès zei dat de situatie op het terrein een oorlogssituatie is, wat betekent dat de namenlijsten voortdurend evolueren en er voorzichtig omgesprongen moet worden met cijfers. “We zijn er zeker van dat sommigen van die 114 personen al de kazerne in Peutie hebben bereikt, maar zij hebben dat nog niet gemeld of zijn door ons nog niet gekruiscontroleerd.”

“We hebben levens gered, ook van kinderen. Meer dan 300 kinderen zijn tot in Peutie geraakt”, zei Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) op zijn beurt. Twee beelden van gisteren blijven hem bij: een van de komiek die tot aan zijn executie bleef lachen met de taliban en een van een huppelend meisje op de militaire luchthaven in Melsbroek. “Twee lachende mensen, met elk een ander lot”, zei Mahdi.

Er vonden woensdag nog vijf vluchten plaats tussen Kaboel en Islamabad (Pakistan). Een geheime operatie om landgenoten te evacueren, verliep echter niet vlekkeloos. Een bus met mensen die door België uit Kaboel geëvacueerd werden, is vlak bij de luchthaven tegengehouden aan een controlepost van de taliban. Daarbij werden schoten gelost. Uiteindelijk zijn de inzittenden van de bus nooit op de luchthaven geraakt. Vier andere bussen raakten wel op de luchthaven.

Sinds 21.30 uur (Belgische tijd) gisteravond zitten alle medewerkers van de Belgische evacuatiemissie Red Kite samengetroept in Islamabad.

Lees ook: Taliban houden bus met Belgische geëvacueerden tegen: schoten gelost