Het wrak van een bomauto die werd gebruikt bij een aanslag tegen sjiieten in april van dit jaar.
Copyright 2019 The Associated Press. All rights reserved.

Wat is de fundamentalistische terreurgroep IS Khorasan, die mogelijk aanslagen in Kaboel heeft gepleegd?

De aanslagen bij de luchthaven van Kaboel dragen de vingerafdrukken van de islamistische IS Khorasan (IS-K), zegt conflictjournalist Rudi Vranckx. Die lokale afdeling van de meer beruchte IS uit Syrië en Irak is een vijand van zowel het Westen, als de gevallen Afghaanse regering, maar ook van de taliban, die verweten worden "niet islamitisch genoeg te zijn".

Amerikaanse en andere inlichtingendiensten waarschuwden al een paar dagen voor mogelijke aanslagen tegen de luchthaven van Kaboel door allerlei terreurgroepen. Vandaag is dat ook effectief gebeurd en de kans is groot dat IS Khorasan of IS-K, verantwoordelijk is. Die groep is vooralsnog klein, maar heeft de voorbije jaren aangetoond dat ze bloedige aanslagen kan uitvoeren en daarbij zelfs pas bevallen moeders met baby's niet spaart.

IS Khorasan is kleiner dan de taliban, maar wel gevaarlijk:

Videospeler inladen...

De oorsprong van IS Khorasan gaat terug tot 2014 en 2015. Terreurgroep IS liep toen delen van Irak en Syrië onder de voet en IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi riep zichzelf uit tot leider van een nieuw "kalifaat" of rijk dat de hele islamitische wereld moest omvatten. Op tal van plaatsen schaarden radicale moslims zich achter hem. 

Dat deden toen ook een aantal leden van de Tahrik-e Taliban Pakistan (TTP), beter bekend als de Pakistaanse taliban als tegenhanger van de meer bekende Afghaanse beweging. Zij riepen zich uit tot IS Khorasan (of IS-K) en dat verraadt hun ambitie: een "provincie" van het IS-kalifaat vormen in de oude landstreek Khorasan, die delen van Iran, Afghanistan, Pakistan en Centraal-Azië omvat. (Lees verder onder de foto).

Een propagandafoto van IS van de terreurleider al-Baghdadi die in 2019 werd gedood in Syrië.

Tegen de regering en tegen de taliban

IS Khorasan kreeg al snel aanhang bij radicale moslims in Afghanistan en in mindere mate in Centraal-Aziatische republieken zoals Oezbekistan en Tadzjikistan, maar een echt succes werd de groep niet.

In Afghanistan bleef IS-K beperkt tot enkele districten in de oostelijke provincies Nangarhar en Kunar langs de grens met Pakistan. IS-K vocht zowel tegen het Afghaanse leger als tegen de taliban en raakte min of meer tussen beiden militair geplet. Wel bouwde IS-K ondergrondse cellen uit in grote Afghaanse steden en voerde het daar bloedige aanslagen uit, tegen militairen, maar ook tegen burgers en zelfs ziekenhuizen en moskeeën. Vooral de sjiitische Hazara-minderheid werd daarbij geviseerd. 

Het extremisme en de wreedheid van IS-K kende geen grenzen. Vorig jaar stierven 25 mensen toen een bom ontplofte in het bevallingskwartier van een ziekenhuis in Kaboel. Onder de slachtoffers waren 16 moeders en hun pas geboren baby's. Reden van de aanslag: het ging om een ziekenhuis in een overwegend sjiitische buurt en sjiieten zijn volgens IS (en ook andere extremistische soennitische groepen zoals Al Qaeda en de taliban) "afvallige moslims die gedood moeten worden". 

BEKIJK: Conflictjournalist Rudi Vranckx zegt in "Het journaal" dat de aanslagen in Kaboel alle vingerafdrukken van IS-K dragen:

Videospeler inladen...

IS Khorasan als uitdager van de taliban?

Volgens de Verenigde Naties zou IS Khorasan tussen de 500 en 2.000 strijders tellen. Dat is te weinig om veel grondgebied te controleren, maar genoeg om terreur en angst te zaaien. Dit jaar is het aantal aanslagen dat wordt toegeschreven aan IS-K fors gestegen, recht evenredig met de groeiende instabiliteit toen het Afghaanse leger steeds meer terrein moest prijsgeven aan de taliban.

Na de recente ineenstorting van het Afghaanse leger is veel modern wapentuig in handen gekomen van allerlei groepen, dus ook van IS-K. Die groep kan bovendien gebruik maken van het feit dat de aandacht van grotere strijdende groepen nu elders op gericht is. IS-K zou kunnen dromen van een "grote slag" door een aanslag tegen bijvoorbeeld weerloze wachtende vluchtelingen vlak bij de luchthaven (zoals vandaag is gebeurd) of tegen een groot vliegtuig dat die mensen wegbrengt. Dat zou een propagandastunt kunnen zijn à la 9/11 en tegelijk een conflict kunnen uitlokken tussen westerse troepen en de taliban. (Lees verder onder de foto).

Vluchtelingen die op de luchthaven in dichte drommen bijeengepakt staan, zijn een mogelijk doelwit voor IS-K.
Public Domain

Wat de taliban betreft, zou IS Khorasan zich in de toekomst potentieel kunnen opwerpen als aantrekkingspool voor de meeste extreme elementen daarvan als de talibanleiders om economische of diplomatieke redenen water in hun thee zouden doen of als ze er voor kiezen om tenminste met een aantal andere groepen in Afghanistan een coalitie te vormen. In een land waar de politiek-militaire toestand bepaald wordt door het al dan niet overlopen van krijgsheren en strijders,  is dat altijd gevaarlijk.

Ook al staan beide groepen ideologisch niet ver van elkaar (extremistische soennitische islam), er is toch een groot verschil. De taliban willen een radicaal islamitisch bewind, maar dan wel binnen de eigen grenzen (op een stuk betwist gebied in Pakistan na). IS ambieert - net als Al Qaeda - eerder een internationale "jihad" en is een gevaar voor de buitenwereld. Toch is dat niet waterdicht: het eerdere talibanbewind liet toe dat Al Qaeda vanuit Afghanistan aanslagen zoals die van 9/11 organiseerde.

Kaart van Khorasan (witte stippellijn) met belangrijkste pleisterplaatsen en cultuursteden van de Zijderoute (groen en blauw)

Meest gelezen