Heel wat werknemers hebben het voorbije half jaar thuis gewerkt. De verplichting tot thuiswerk viel al weg op 27 juni, en vanaf 1 september is thuiswerk ook niet langer aanbevolen. Heel wat ondernemingen zullen hun werknemers een aantal dagen per week weer op de werkvloer willen hebben.

Het is nog de vraag of de terugkeer voor iedereen op dezelfde manier zal gebeuren. “Wij krijgen steeds vaker de vraag of een werkgever een onderscheid mag maken tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde werknemers op het vlak van de arbeidsomstandigheden”, aldus Steven Renette.

LEES OOK. Kwart werkgevers laat personeel zelf kiezen of ze thuis willen werken

Concreet gaat het over vragen in de zin van: een werkgever wenst het thuiswerk af te bouwen en wil dat zijn werknemers opnieuw meer naar kantoor komen. Kan hij daarbij kiezen voor enkel gevaccineerde werknemers en de niet-gevaccineerde werknemers nog een tijdje thuis laten werken? In dezelfde sfeer: moeten gevaccineerde werknemers hun mondkapje op kantoor aanhouden, net als niet-gevaccineerde werknemers? Kan je de refter alleen openstellen voor gevaccineerde werknemers?

Discriminatie

Volgens Steven Renette kan je wel degelijk een onderscheid maken tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde werknemers. “Het gelijkheidsbeginsel of het beginsel van non-discriminatie kent twee facetten: twee gelijke categorieën mogen niet ongelijk behandeld worden, maar twee ongelijke categorieën mogen ook niet gelijk behandeld worden.”

Als gevaccineerde en niet-gevaccineerde werknemers twee ongelijke categorieën uitmaken – de gezondheidsrisico’s van een gevaccineerde werknemer zijn verschillend van die van een niet-gevaccineerde werknemer – vraagt Renette zich af of ten aanzien van deze twee verschillende categorieën identiek dezelfde vrijheidsbeperkende maatregelen moeten blijven gelden. “Ik zie daarvoor geen redelijke verantwoording. Het zijn dan de gevaccineerde werknemers die gediscrimineerd worden.”

LEES OOK. Teststrategie aangescherpt voor gevaccineerden: “Het idee dat ze ‘all clear’ zijn, gaat niet meer op”

Terwijl de verplichte vaccinatie voor het zorgpersoneel onvermijdelijk lijkt, is er voor een verplichte vaccinatie voor andere werknemers veel minder animo. Het voornemen van grote bedrijven zoals Google en Facebook om vaccinatie te verplichten voor hun werknemers, vindt in België geen navolging.

Zolang de overheid de vaccinatie niet verplicht, blijft de werknemer vrij om zich al dan niet te laten vaccineren. Gezien de hoge vaccinatiegraad in Vlaanderen is dat misschien niet nodig. “Maar het zorgt er wel voor dat een werkgever niet weet wie gevaccineerd is”, aldus Renette.

In het verlengde daarvan zou het voor de werkgever evenmin mogelijk zijn om werknemers die niet gevaccineerd zijn de toegang te weigeren. Dat zou als discriminatie opgevat kunnen worden. Renette is het daarmee niet eens.

Zorgplicht

Steven Renette, die daarover eerder met zijn collega Ludo Vermeulen een opiniestuk publiceerde, verwijst naar de wet van 4 augustus 1996 over het welzijn op het werk. “Die wet verplicht de werkgever om de nodige maatregelen te treffen ter bevordering van het welzijn van zijn werknemers”, aldus Renette. “Hij heeft met andere woorden zorgplicht. Dat betekent dat hij risico’s moet voorkomen en die moet bestrijden bij de bron.”

In dezelfde wet wordt ook de werknemer op zijn verantwoordelijkheid gewezen. “De werknemer moet naar zijn beste vermogen zorg dragen voor zijn eigen veiligheid en die van zijn collega’s”, aldus Renette. “De werknemer kan aan die verplichting tegemoetkomen door zich te laten vaccineren. Met andere woorden, in de wet vind je steun voor de stelling dat de werknemer zich laat vaccineren en dat de werkgever alleen gevaccineerde werknemers tewerkstelt. Dat heet preventie.”

Maatregelen

De zorgplicht die de werkgevers hebben ten opzichte van hun werknemers vormt volgens Steven Renette ook de basis om enkel die werknemers toe te laten op de werkplek die geen gevaar vormen voor de gezondheid van hun collega’s. Dat kan aan de hand van een vaccinatiebewijs of een recente test.

Maar, maakt het meedelen van de vaccinatiestatus geen schending uit van de privacy van de werknemer? “Bij de verplichte vaccinatie tegen hepatitis B en tetanus bestaat die kritiek niet, dus waarom zou ze bestaan tegen corona?” zegt de advocaat. “In het licht van andere grondrechten die al hebben moeten wijken in de strijd tegen de pandemie, lijkt het voorleggen van een vaccinatiebewijs mij geen onevenredige maatregel. Gaat deze beperkte aantasting van de privacy voor op het recht op gezondheid van de collega-werknemers? Ik vind van niet.”

“Als de werkgever geen bewijs mag vragen, dan blijft hij volledig in het ongewisse”, besluit Renette. “Hij zal dan omwille van zijn zorgplicht geen andere keuze hebben dan alle veiligheidsmaatregelen te blijven toepassen, inclusief mondmaskerplicht, ventilatie, afstandsregels en verbod van het gebruik van de cafetaria. Is er eigenlijk iemand die daarop zit te wachten?”