LIVE. Biden blijft samenwerken met taliban voor evacuatie, ondanks aanslagen in Kaboel

Vanuit de hele wereld komen geschokte reacties op de aanslag bij het vliegveld van de Afghaanse hoofdstad Kabul die donderdag aan tientallen mensen het leven heeft gekost. Zo heeft de Franse president Emmanuel Macron de families van de Amerikaanse en Afghaanse slachtoffers gecondoleerd. Hij roemt de "heldhaftige acties van degenen die in Kabul zijn om de evacuaties uit te voeren".

Ook elders in Europa wordt steun betuigd. Zo zei de Spaanse minister-president Pedro Sánchez dat de "hele internationale gemeenschap meeleeft met de Afghanen". De Italiaanse premier Mario Draghi veroordeelde de "verachtelijke en afschuwelijke aanval op weerloze mensen die vrijheid zoeken" en de Poolse president Andrzej Duda spreekt van een "laffe daad".

De Canadese premier Justin Trudeau zei dat "zijn hart brak voor de bevolking van Afghanistan". Hij beloofde er alles aan te doen om Afghaanse vluchtelingen op te vangen in zijn land. De Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern sprak van een "verachtelijke aanval op veel onschuldige families die gewoon veiligheid zochten vanwege de ongelooflijk moeilijke en kwetsbare situatie in Afghanistan".

Door het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken is "de gruwelijke aanval" met "de sterkste bewoordingen" veroordeeld. Hetzelfde ministerie van Saudi-Arabië schrijft dat de aanslagen "onverenigbaar zijn met alle religieuze principes en menselijke waarden". Egypte spreekt van "gruwelijk terrorisme".

De Amerikaanse president Joe Biden sprak donderdag in een toespraak van "een moeilijke dag". Ook de Nederlandse demissionaire minister-president Mark Rutte heeft zijn afschuw uitgesproken over de aanslag. "Afschuwelijke berichten", schreef de premier. "Veel doden en gewonden, te midden van mensen die op zoek zijn naar veiligheid. Een enorme tragedie."

Het Amerikaanse ministerie van Defensie houdt rekening met meer aanslagen bij de luchthaven van de Afghaanse hoofdstad Kaboel. De Amerikaanse generaal Frank McKenzie zei donderdag tijdens een persconferentie dat hij vreest dat terreurgroep Islamitische Staat (IS), die achter de aanslag zit die donderdag aan 13 Amerikaanse militairen het leven kostte, opnieuw toe zal slaan.

"We geloven dat het hun wens is om deze aanvallen voort te zetten en we verwachten dat deze aanvallen zullen doorgaan, wij doen er intussen alles aan om voorbereid te zijn", aldus McKenzie. Hij voegde eraan toe dat hij rekening houdt met raketten die op de luchthaven worden afgevuurd en autobommen. "Toch denk ik dat we onze missie kunnen voortzetten", zei McKenzie over de intentie om de 1.000 resterende Amerikanen in Afghanistan te evacueren.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, heeft donderdag (lokale tijd) in een verklaring gereageerd op de bomaanslag, die hij een "verwoestende herinnering aan de gevaarlijke omstandigheden" noemt waarin Amerikaanse militairen en diplomaten moeten opereren. Er zijn volgens Blinken inmiddels meer dan 100.000 mensen uit Kabul geëvacueerd sinds de taliban de macht grepen.

Meer dan 100.000 mensen zijn sinds 14 augustus geëvacueerd uit Afghanistan, waar de taliban de macht genomen hebben. Dat heeft het Witte Huis donderdag gemeld.

"Sinds 14 augustus hebben de Verenigde Staten ongeveer 100.100 mensen geëvacueerd of helpen evacueren", aldus een woordvoerder.

Bij de explosie aan de luchthaven van Kaboel zijn donderdag dertien Amerikaanse militairen gedood en achttien anderen gewond geraakt. Dat blijkt in de nacht van donderdag op vrijdag uit een nieuwe balans van het Pentagon.

"Een dertiende Amerikaanse soldaat is overleden aan de verwondingen die hij opliep bij de aanslag aan Abbey Gate", zo meldt een woordvoerder. "Het aantal gewonde Amerikaanse soldaten bedraagt achttien."

Een eerder balans maakte melding van 12 doden en 15 gewonden onder de Amerikaanse militairen.

Op sociale media en bij enkele persagentschappen wordt er bericht over nieuwe ontploffingen in Kaboel, maar dat volgens een woordvoerder van de taliban om gecontroleerde explosies van wapenopslagplaatsen door het Amerikaanse leger.

De Amerikaanse president Joe Biden zal zich vandaag nog uitspreken over de aanslagen in Kaboel, zo heeft nieuwszender CNN op gezag van een ingewijde gemeld. Dat zal omstreeks 23 uur (Belgische tijd) gebeuren.

Amerikaanse functionarissen vertelden eerder op de avond aan Reuters dat bij de aanslag minstens vier Amerikaanse militairen zijn omgekomen. Dat getal werd ondertussen bijgesteld naar twaalf. Het gaat om elf mariniers en een hospik van de marine. De bronnen wijzen er wel op dat die informatie nog kan wijzigen. Verscheidene andere militairen raakten gewond, klinkt het voorts. Onder de slachtoffers zijn ook Afghaanse burgers.

Het Pentagon bevestigt dat er Amerikaanse soldaten zijn omgekomen, maar gaf geen exacte cijfers.

Volgens de taliban kwamen minstens 13 mensen, waaronder kinderen, om bij de aanslag, en raakten 52 mensen gewond, al zullen die cijfers naar verwachting ook naar omhoog bijgesteld worden.

De Britse openbare omroep BBC maakt melding van minstens 60 doen en 140 gewonden.

VN-secretaris-generaal António Guterres veroordeelt de "terroristische aanslag waarbij een aantal burgers zijn gedood en gewond geraakt" in Kaboel, aldus zijn woordvoerder.

"Dit incident onderstreept de instabiliteit van de situatie in Afghanistan, maar sterkt ons ook in onze vastberadenheid om in het hele land dringende hulp te blijven bieden ter ondersteuning van het Afghaanse volk", zei woordvoerder Stephane Dujarric tegen de verslaggevers. Voor zover bekend zijn er geen slachtoffers gevallen onder het VN-personeel, zegt hij verder.

Guterres plant maandag overleg over de situatie in Afghanistan met gezanten van Rusland, China, de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

De Britten gaan door met hun evacuatie-operatie in Kaboel. Dat deelt de Britse premier Boris Johnson mee, die verder niet wil zeggen wie er volgens zijn regering achter de aanslag zit. "Het zal onze voortgang niet onderbreken, we gaan verder met deze operatie", klinkt het. "Er waren altijd kwetsbaarheden voor terrorisme en opportunistische terroristische aanvallen, we veroordelen ze, ik denk dat ze verachtelijk zijn, maar ik vrees dat ze iets zijn waarop we ons moesten voorbereiden."

Ook Duitsland wil blijven helpen met de evacuatie van Afghanen die het land willen verlaten, zegt de Duitse bondskanselier Angela Merkel vandaag. Er staat ook een Duits ziekenhuisvliegtuig klaar om te helpen bij de gewonden aan de luchthaven van Kaboel.

Noorwegen legt daarentegen de evacuaties stil. Dat bevestigt de Noorse buitenlandminister Ine Eriksen Soereide vandaag. "De poorten aan de luchthaven zijn nu gesloten en het is niet langer mogelijk om mensen binnen te krijgen", vertelde ze aan de nationale televisiezender TV2.

Commercieel vliegverkeer moet in het Afghaans luchtruim boven 25.000 voet (7.620 meter) vliegen, zegt de Britse minister van Transport Grant Shapps in de nasleep van de dodelijke zelfmoordaanslag op de luchthaven van Kaboel. Dat advies maakte hij vandaag over aan de betrokken luchtvaartmaatschappijen. Of er concrete aanwijzingen zijn voor eventuele raketbeschietingen van luchtverkeer, is voorlopig niet duidelijk.

"Het viseren van onschuldige burgers is een terreurdaad die de hele wereld zou moeten veroordelen", zei een woordvoerder van de Taliban aan de Turkse zender Habertürk TV. Dergelijke aanvallen zijn het gevolg van de aanwezigheid van buitenlandse troepen, zei hij verder. "Zodra de situatie aan de luchthaven opgelost is en de buitenlandse troepen vertrekken, zullen we dergelijke aanvallen niet meer hebben", klonk het nog.

De Nederlandse evacuatieoperatie in Kabul is voorbij. De laatste Nederlandse vlucht is uit de Afghaanse hoofdstad vertrokken, meldt Nederlands demissionair minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken. Aan boord zijn onder meer de diplomaten en militairen die de afgelopen tijd vanaf het vliegveld hebben gewerkt. 

"Het is verschrikkelijk om Afghanistan na 20 jaar op deze manier te moeten verlaten", aldus Kaag op Twitter. "Met pijn in het hart zijn het ambassadeteam en militairen vertrokken met de laatste Nederlandse vlucht."

Kaag erkent dat het vertrek van de Nederlanders "ingrijpende consequenties" heeft voor de mensen die nog niet in veiligheid zijn gebracht. "De inzet blijft om, samen met internationale bondgenoten, allen te helpen die recht hebben op terugkeer of evacuatie en de Afghaanse bevolking te blijven steunen."

Nederlands ontslagnemend minister van Defensie Ank Bijleveld zegt "gemengde gevoelens" te hebben bij het vertrek van de laatste evacuatievlucht uit Kaboel. "We zien verschrikkelijke berichten over aanslagen", aldus de bewindsvrouw.

De aanslag vlakbij de luchthaven van Kabul mag de evacuaties van mensen uit Afghanistan niet blokkeren, zegt NAVO-chef Jens Stoltenberg. Hij noemde het bloedbad "een afgrijselijke terroristische aanval", maar heeft beklemtoond dat "de strijdkrachten van de alliantie door moeten gaan zo veel mogelijk kwetsbare mensen uit Kaboel te evacueren als ze kunnen. Onze prioriteit blijft zo veel mogelijk mensen zo snel als mogelijk over te brengen naar veiligheid".

Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad beklemtoonde ook dat het belangrijk blijft een veilige doorgang naar de luchthaven te garanderen.

Onder meer drie Amerikaanse militairen zouden gewond geraakt zijn, een van hen is er erg aan toe. Een getuige liet aan Fox News weten dat een baby in zijn armen gestorven is. Verscheidene gewonden werden weggevoerd in een kruiwagen.

In het gedrum zijn de voorbije dagen al een vijftigtal burgers omgekomen, liet de Russische ambassadeur Dmitri Sjirnov weten. “Er heerst chaos, de Amerikanen kunnen daar echt niets beveiligen”, klonk het.

De Amerikaanse president Joe Biden volgt de situatie in Afghanistan op vanuit de Situation Room in het Witte Huis, samen met de Gezamenlijke Stafchefs, Defensieminister Lloyd Austin en minister van Buitenlandse zaken Antony Blinken. Biden had eerder verwittigd dat hij “genadeloos” zou optreden als Amerikaanse troepen aangevallen zouden worden.

Het Pentagon spreekt van een "complexe aanval" met minstens twee explosies nabij de luchthaven van Kaboel en meldt dat er zowel Afghaanse burgers als Amerikaanse militairen onder de dodelijke slachtoffers zijn.

Volgens een woordvoerder van de taliban kwamen bij de aanslagen minstens dertien mensen om, waaronder ook kinderen, en raakten ook talibanstrijders gewond.

De Franse president Macron wijst in een gezamenlijke persconferentie met de Ierse premier Micheal Martin op de "bijzonder gespannen situatie" in Afghanistan en stelt dat de volgende uren "bijzonder gevaarlijk" zijn. "We overleggen met onze Amerikaanse bondgenoten", zegt hij.

Frankrijk haalt zijn ambassadeur om veiligheidsredenen uit Afghanistan terug. Op de luchthaven van Kaboel bevinden zich momenteel Franse special forces.

"Op dit moment hebben we 20 bussen met mensen met de dubbele nationaliteit en Afghanen die we willen kunnen repatriëren", zei Macron. "Dat gaat om honderden mensen die nog in gevaar zijn. Verschillende van die bussen staan in de file net buiten de luchthaven." Frankrijk voert gesprekken met de taliban over hun evacuatie, maar de Franse president zegt dat hij niet kan garanderen dat de evacuaties zullen slagen.