Meyrem Almaci (Groen) over de kernuitstap: ‘Die gascentrales? Er is geen alternatief’

Almaci: “In Vlaanderen moeten we eindelijk eens moedige keuzes maken. Zeggen wat allemaal niet kan, daarvoor doe ik niet aan politiek. Groen gelooft in vooruitgang op belangrijke thema’s zoals klimaat en mobiliteit. Ik hoor dan altijd: ‘Jaaa, maar het moet toch haalbaar blijven?!’ Mannekes, het is haalbaar. Europa zegt dat groene investeringen het meeste return per euro opbrengen. In Oslo zijn vandaag nul verkeersdoden. Nul, godver… potverdorie. Maar dan heb je als politiek dus wel een portie durf nodig.”

Eerst over Antwerpen. U blijft bij uw standpunt: schepen Koen Kennis (N-VA) moet ontslag nemen na het dodelijk verkeersongeval met twee jonge kinderen dinsdag?

“Ja. Hij heeft gelogen over de reden waarom dat kruispunt op de Lange Leemstraat niet conflictvrij is gebleven. Volgens hem was dat op vraag van het ziekenhuis Sint-Vincentius. Dat klopt niet.

“(Denkt) Antwerpenaren vertellen al jaren: in onze stad is nog zoveel winst te boeken op het vlak van verkeersveiligheid. Maar het stadsbestuur wil er gewoon niet aan beginnen. Het mantra van schepen Kennis is ‘doorstroming’: auto’s mogen niet te lang in de file staan. Sorry, maar ik vind: liever elke dag vijf minuten langer wachten dan één verloren leven. Mijn moederhart wordt verscheurd door zo’n drama.”

Kennis zegt dat hij ‘vandaag hetzelfde zou doen’. 

“Dat antwoord verbijstert me. Er zijn anno 2021 zoveel manieren om een stad verkeersveiliger te maken: het STOP-principe (mobiliteitsprincipe waarbij eerst voetgangers, dan fietsers en openbaar vervoer en pas als laatste personenwagens prioriteit krijgen, JVH), meer conflictvrije verkeerslichten, tijdvakken voor de leveringen met vrachtwagens.

“Ik weet dat het om een complex probleem gaat. Maar er zijn oplossingen. Je moet ze alleen willen zien. Er is een grens aan hoelang je je verantwoordelijkheid kunt blijven ontlopen. Dit is schuldig verzuim van een stadsbestuur dat nochtans te pas en te onpas grote persconferenties belegt als het over veiligheid gaat (vooral rond de war on drugs in de stad, JVH).”

Federaal wil Groen dit najaar de kernuitstap in 2025 doordrukken. Dat zal lukken?

“Mijn partij gaat voluit voor de switch naar hernieuwbare energie. Dat is de toekomst. De kernuitstap in 2025 is een middel om daar te raken. Want hernieuwbare energie heeft investeringszekerheid nodig, en zolang er kerncentrales openblijven is die er niet.”

Maar u wil vuile gascentrales bouwen. 

“(Fors) Ik zal, voor eens en voor altijd, duidelijk maken hoe het écht zit met die nieuwe gascentrales. Ben ik daar een grote fan van? Nee. Zijn ze nodig? Ja, helaas wel, als tijdelijke overgangsmaatregel. De wet op de kernuitstap dateert uit 2003, met een paars-groene federale coalitie. Sindsdien hebben opeenvolgende regeringen zonder groenen te weinig werk gemaakt van alternatieven. Daarom zijn er vandaag gascentrales nodig. Ook zonder volledige kernuitstap. Vijf van de zeven kerncentrales sluiten straks sowieso hun deuren, omdat ze te oud zijn.”

Volgens N-VA is dit een ramp voor het klimaat. 

“Wie zegt dat het zonder gascentrales kan, vergist zich. Er is geen alternatief. Of wil N-VA straks het licht uitdoen? Toen die partij in de regering-Michel zat, werd gesproken over de bouw van negen gascentrales om de sluiting van de kerncentrales op te vangen. Nu sta ik met grote ogen te kijken hoe diezelfde partij zegt dat twee à drie gascentrales bouwen een ramp is.

“Ze weten daar trouwens heel goed dat de uitstoot van de energiesector Europees geregeld is (via het ETS-systeem, JVH). Wat moderne gascentrales hier uitstoten in de komende decennia zal elders in Europa gecompenseerd worden door de sluiting van oude, zwaar vervuilende energiecentrales.”

Volgens uw vicepremier Petra De Sutter komt de kernuitstap er willens nillens. 

“Zo heeft ze dat niet gezegd. Wij zijn geen dogmatici. Zoals in het federaal regeerakkoord staat: als de bevoorradingszekerheid niet verzekerd is, wordt de kernuitstap uitgesteld.”

Wat als Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) straks geen vergunningen verleent aan de gascentrales? 

“Dan zegt ze aan de bedrijfswereld: in Vlaanderen geldt geen rechtszekerheid maar heerst de politieke willekeur. Dat lijkt me bizar voor een partij als N-VA. Ik zou minister Demir ook aanraden om toch eens naar haar eigen Vlaamse bevoegdheden te kijken als het over het klimaat gaat. Vlaanderen staat vandaag nog nergens.

“Het nieuwste rapport van het VN-klimaatpanel is nochtans duidelijk: we moeten nu handelen, niet morgen of overmorgen. Het idee ‘’t zal onze tijd wel duren’, dat ligt in de prullenmand. Maar terwijl er onevenredig veel aandacht gaat naar de kernuitstap gebeurt er weinig of niets op grote domeinen zoals mobiliteit, gebouwen en landbouw. Stuk voor stuk Vlaamse bevoegdheden. Een slimme kilometerheffing, daar flipflopt de Vlaamse regering al jaren over. Er wordt geen vooruitgang geboekt.”

Demir wil dit najaar de Vlaamse klimaatplannen aanscherpen en de bouwshift concreet vormgeven. Een begin, toch?

 “Ik hoor het haar graag zeggen, maar ik wil daden zien. Wacht dan bijvoorbeeld niet met de betonstop tot in 2040. Stel je voor dat de regenbuien die Luik troffen ook in Vlaanderen waren gevallen. Ik durf er eerlijk gezegd niet aan denken (…) Dit najaar wordt cruciaal voor het klimaat. Ofwel zet men nu stappen, ofwel raken we hopeloos achterop.”

Vindt u dat de groene ministers voldoende uit de verf komen in De Croo I? 

“De coronacrisis heeft ertoe geleid dat een beperkt aantal ministers heel veel media-aandacht heeft gekregen. Wij hebben geen coronabevoegdheden, dus is het maar logisch dat Petra en Tinne Van der Straeten minder aan bod zijn gekomen.

“Eerlijk gezegd vind ik dat eigenlijk niet erg. Ik heb me dood geërgerd aan het constante politieke opbod voor elk Overlegcomité. De mentale bandbreedte van mensen is al klein door de crisis, stop dan met die kakofonie. Als groenen hebben we vooral achter de schermen meer aandacht gevraagd voor mentaal welzijn. Binnen de regering worden Petra en Tinne alvast geroemd voor hun dossierkennis en hun correcte manier van werken.”

Ook u bent het voorbije jaar opvallend vaak op de achtergrond gebleven. 

“Als je een partij leidt die in de federale en in de Brusselse regering zit, moet je als voorzitter ruimte geven aan je ministers. Ik durf ook toe te geven dat ik na de slopende federale formatie en de moeilijke ministerkeuze even heb moeten uitpuffen. Ik was moe en had wat tijd nodig. Maar vandaag speelt dat niet meer. Nu kijken we naar de toekomst.”

Nog dit: vindt u dat België de evacuatie uit Kaboel goed heeft aangepakt? 

“Gezien de aartsmoeilijke omstandigheden wel. De tijd was kort en de druk om te evacueren groot. De beelden vanop de luchthaven van Kaboel hebben me geraakt. We zijn daar twintig jaar geweest en moeten al die mensen nu zomaar achterlaten in de handen van de taliban.”

De rechtse oppositie is kritisch voor de operatie.

“Als ik dagenlang een moreel gebuisde staatssecretaris (ze doelt op voormalige staatssecretaris Theo Francken (N-VA), JVH) kritiek zie geven op Twitter, denk ik: soms kun je beter zwijgen. Het gaat hier niet om toeristen hé, het gaat hier om mensen die zich uit wanhoop vastklampen aan opstijgende vliegtuigen. Ik vind dat wij de verdomde plicht hebben om hen te helpen via de asielprocedures, met alle identiteits- en veiligheidschecks die nodig zijn. Want opvang in de eigen regio, ik hoor het graag, maar waar dan? In Pakistan, waar de taliban ook sterk staan? Zo eenvoudig is dat allemaal niet. Ik pleit voor een koel hoofd en een warm hart.”