De grandeur van het 17de-eeuwse Antwerpen in één oogopslag: topstuk Rubenshuis is gerestaureerd
Wie een idee wil hebben van de culturele elite in het 17de-eeuwse Antwerpen, moet zeker eens naar ‘De kunstkamer van Cornelis van der Geest’ gaan kijken. En dat kan, want het schilderij van Willem van Haecht (1593-1637) is gerestaureerd en opnieuw thuis in het Rubenshuis. Het geldt als een van de topstukken uit de collectie.
Aartshertogen Albrecht en Isabella, meesters Peter Paul Rubens en Anthony Van Dyck, maar ook burgemeester Nicolaas Rockox: ze behoren tot de ‘who’s who’ die je op het voorname werk ziet staan. Kunstenaar Willem van Haecht legde zich toe op het schilderen van kunstkamers. Dat groeide in de jaren 1600 uit tot een apart genre. Het succes was te danken aan de verzamelaars die wilden pronken met hun collectie.
Specerijenhandelaar Cornelis van der Geest (1575-1638) was zo’n collectioneur. Je ziet hem uiteraard op het doek: hij toont een schilderij van Quinten Matsys aan de aartshertogen.
Ingewikkelde restauratie
De tand des tijds sloeg helaas ook toe. Van Haechts kunstkamer vertrok in april 2019 voor onderzoek en restauratie naar het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) in Brussel. De staat van het eikenhouten paneel was zorgwekkend: de spanning tussen zeven horizontale en één verticale plank was zo groot geworden dat de verflaag barstte, met openstaande voegen en zichtbare beschadigingen.
Restaurator Aline Genbrugge gebruikte zelfs een techniek uit de luchtvaartsector om een zeer flexibele tweede ‘drager’ te maken. De manier waarop het doek is ingelijst, zorgt ervoor dat het paneel heel wat bewegingsvrijheid krijgt. Er is in de lijst een klimaatbox ingewerkt die het werk beschermt tegen schommelingen in temperatuur en vochtigheid. Kortom: het schilderij kan er weer enkele generaties tegen.
‘Lofzang op Antwerpse kunst’
Schepen van Cultuur Nabilla Ait Daoud (N-VA) is er erg blij mee. “Het werk is een lofzang op de Antwerpse schilderkunst. Je komt ogen tekort om alle details te zien. Toch toont het schilderij in één oogopslag hoe groots Antwerpen nog was in de nadagen van onze Gouden Eeuw.”
Afscheid
Met de terugkeer naar het Rubenshuis van ‘De kunstkamer van Cornelis van der Geest’ begint directeur Ben van Beneden aan de laatste weken voor zijn pensioen. Hij leidt het Rubenshuis sinds 2010. Zijn focus lag op de herwaardering en de verrijking van de collectie én van de woning van Rubens. Van Beneden zorgde er onder meer voor dat de restauratie van de portiek en het tuinpaviljoen – nog ontworpen door Rubens – al in 2019 werd afgerond. In het voorbije decennium steeg het aantal bezoekers van het Rubenshuis van 140.000 naar 210.000 (2019).
Tijdens het Cultuurweekend (27-29 augustus) laat van Beneden zijn licht schijnen op de complexe betekenis van het schilderij van Willem van Haecht. Tickets via www.rubenshuis.be
