LIVE. Eerste Belgische militairen terug uit Kaboel - VS bombarderen IS-K in vergeldingsaanval

Nu de militaire evacuatiemissie in Afghanistan op haar laatste benen loopt, zijn de afgelopen 24 uur nog 6.800 mensen uit Kaboel gevlogen. Dat meldt het Witte Huis.

Een woordvoerster van het Witte Huis liet weten dat tegen zaterdagochtend de Amerikaanse luchtmacht ongeveer 4.000 mensen in veiligheid had gebracht met een dertigtal vluchten, terwijl geallieerde vliegtuigen ongeveer 2.800 mensen hadden geëvacueerd. 

Sinds de start van de operatie half augustus hebben de Verenigde Staten en hun partners in totaal zo'n 112.000 mensen uit Afghanistan geëvacueerd. 

Het Amerikaanse leger wil zijn 5.000 soldaten uiterlijk dinsdag terugtrekken van het vliegveld in de Afghaanse hoofdstad. Daarmee komt een einde aan de missie om westerse burgers en voormalige Afghaanse medewerkers van buitenlandse troepen en faciliteiten te evacueren.

Het aantal mensen dat per dag wordt uitgevlogen, is de laatste tijd aanzienlijk gedaald als gevolg van het begin van de terugtrekking van de VS en de opschorting van reddingsvluchten door bondgenoten. Zo werden van dinsdag tot en met woensdag binnen 24 uur zo'n 19.000 mensen geëvacueerd. 

De Verenigde Naties (VN) hebben zaterdag een dringende oproep gedaan aan donateurs om de boeren in Afghanistan te helpen in hun strijd tegen de droogte. Die bedreigt de bestaansmiddelen van zeven miljoen mensen.

De rurale gemeenschappen in Afghanistan worden momenteel zwaar getroffen, stelt de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO). Oorzaak is niet alleen de droogte. Er is ook de coronapandemie en het feit dat veel mensen op de vlucht zijn geslagen door het offensief van de taliban, die intussen de controle over Afghanistan in handen hebben.

Liefst 14 miljoen Afghanen, onder wie twee miljoen kinderen, worden momenteel geconfronteerd met een acute voedselonveiligheid. Dat is één op de drie Afghanen. Drie miljoen dieren zijn bedreigd.

"Als we geen hulp verlenen aan hen die het hardst getroffen worden door de enorme droogte, zullen velen hun boerderijen moeten verlaten", zegt Qu Dongyu, directeur-generaal van de FAO. "Dat dreigt de voedselonveiligheid nog te vergroten en de stabiliteit in Afghanistan komt er nog meer door onder druk."

De FAO vraagt 18 miljoen dollar, omgerekend zo'n 15 miljoen euro, om daarmee in september nog tarwezaad te kopen. Ongeveer 250.000 landbouwers en hun gezinnen, of 1,5 miljoen mensen, zijn ervan afhankelijk, terwijl het rendement van hun oogst vermoedelijk 20 procent lager zal liggen dan in 2020.

In Afghanistan hebben de radicaalislamitische taliban alle vrouwen die in de openbare gezondheidssector actief zijn, opgeroepen weer aan het werk te gaan. Het ministerie van Volksgezondheid vraagt alle vrouwelijke medewerkers in Kaboel en de provincies om naar de werkplek terug te keren, zo tweette talibanwoordvoerder Sabiullah Mudjahid. Niets staat de uitoefening van hun job in de weg.

Het is nog altijd onduidelijk of vrouwen in Afghanistan na de machtsovername door de taliban opnieuw hun beroepen zullen kunnen uitoefenen. Alleen voor de vrouwen in de gezondheidssector en het onderwijs kwamen er concretere toezeggingen.

In de gezondheidssector kwamen er berichten uit het noorden van het land dat vroedvrouwen niet meer mochten deelnemen aan vergaderingen met mannelijke artsen. Tijdens de talibanheerschappij tussen 1996 en 2001 mochten vrouwen niet behandeld worden door mannelijke dokters, waardoor hun toegang tot gezondheidszorg drastisch werd ingeperkt.

Tijdens een persconferentie zei Sabiullah Mudjahid deze week dat werkende vrouwen thuis moeten blijven, tot er nieuwe regels zijn. Hun loon zou wel worden doorbetaald. Het was onduidelijk of de zegsman alleen sprak over vrouwen met een job in regeringsinstanties of ook over vrouwen in privébedrijven. 

Een zestigtal militairen die hebben deelgenomen aan de Belgische evacuatiemissie in de Afghaanse hoofdstad Kaboel, is weer aangekomen in België. Met een Airbus A340 van Air Belgium landden ze zaterdag iets voor 4 uur op de militaire luchthaven van Melsbroek.

Aan boord van het vliegtuig zaten 64 passagiers. Naast Belgische militairen die hebben deelgenomen aan 'Red Kite', de Belgische evacuatiemissie uit Kaboel na de machtsovername van de taliban in Afghanistan, ging het onder anderen om een magistraat, een politieagent en enkele Luxemburgers. Ook een hond van de speciale eenheden van Defensie vloog mee.

Minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) was aanwezig om de militairen bij hun aankomst te begroeten. Aan de pers zei ze dat ze "bijzonder trots" was op hun missie. "Ik weet dat het uiterst moeilijk was, zowel fysiek als menselijk", zei ze voorts. "Dit is een historische operatie, want het is 25 jaar geleden dat wij een evacuatieoperatie hebben uitgevoerd."

Met 'Red Kite' heeft het Belgische leger in zes dagen tijd meer dan 1.400 mensen uit Kaboel naar Islamabad in Pakistan gebracht. Van hen werden er al meer dan 1.200 overgevlogen naar België.

Momenteel is er nog steeds een Belgisch detachement aanwezig in Islamabad dat onmiddellijk beschikbaar blijft voor elke mogelijke gelegenheid, benadrukte Dedonder. Er zijn nog zeker 55 mensen in Afghanistan die aan de Belgische ambassade in Pakistan hebben aangegeven dat ze het land willen verlaten. Mogelijk zitten daar ook nog gezinsleden bij. 

Als vergelding voor de bloedige aanslag bij de luchthaven van Kaboel hebben de Verenigde Staten de Afghaanse tak van terreurgroep Islamitische Staat (IS) gebombardeerd met een onbemande drone. Dat heeft de woordvoerder van Centcom, het Amerikaanse commando in het Midden-Oosten, Bill Urban, vrijdagavond gezegd.

Het doelwit van de luchtaanval in de oostelijke provincie Nangarhar was "een planner" van Islamitische Staat in de Provincie Khorasan (IS-K). "Volgens de eerste aanwijzingen hebben we het doelwit gedood", aldus Urban. "We hebben geen weet van burgerslachtoffers."

IS-K is verantwoordelijk voor de zelfmoordaanslag aan de luchthaven van Kaboel waarbij donderdag tientallen mensen omkwamen. Onder hen ook dertien Amerikaanse soldaten.

Amerikaans president Joe Biden had na de aanslag wraak gezworen. "We zullen niet vergeven. We zullen niet vergeten. We zullen jullie opjagen en laten boeten", zo verklaarde hij tijdens een persconferentie. De VS zullen "met kracht en precisie" en op het juiste moment reageren, stelde hij nog.

De Nederlandse regering onderzoekt of het voor de evacuatie van achtergebleven landgenoten kan samenwerken met particuliere beveiligingsbedrijven in Afghanistan. Diverse bureaus die claimen met ex-commando's te werken, zouden hun hulp hebben aangeboden, meldt het AD.

Volgens ontslagnemend minister Ank Bijleveld (Defensie) wordt gekeken of die aanbiedingen serieus zijn. "Dat moeten we onderzoeken'', zegt ze desgevraagd. "Het is maar zeer de vraag hoe betrouwbaar die bedrijfjes zijn.''

Ondertussen blijft de regering op allerlei manieren proberen de achtergebleven Nederlanders en nog zeker dertig lokale tolken die voor Defensie hebben gewerkt weg te halen. "We hebben nu gesprekken met de omringende landen over het toelaten van evacués die over land Afghanistan kunnen verlaten. Dat gaat niet zomaar", zegt demissionair minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken).

Amerikanen moeten de internationale luchthaven van de Afghaanse hoofdstad Kabul vermijden. De Amerikaanse ambassade in de stad waarschuwt vrijdag opnieuw voor veiligheidsrisico's. Mensen die bij de poorten van het vliegveld staan worden opgeroepen "onmiddellijk te vertrekken".

Donderdag blies een extremist zichzelf op bij een van de poorten van het vliegveld van Kabul. Daardoor kwamen volgens sommige media, waaronder The New York Times, zo'n 180 mensen om het leven, onder wie veel Afghaanse burgers en zeker 13 Amerikaanse militairen.

Veel westerse landen, zoals Frankrijk, Spanje, Groot-Brittannië, Nederland en Duitsland, zijn inmiddels gestopt met evacuatiemissies in Afghanistan. Het is onduidelijk hoe de situatie rond de luchthaven momenteel is.

BBC-correspondent Lyse Doucet, die nog in Kabul is, meldde vrijdag op basis van een bron dat de nog aanwezige Amerikaanse en Britse troepen zich klaarmaken om te vertrekken. De Taliban zouden de macht op het vliegveld volgens de bron "in de komende uren" over kunnen nemen, maar dit is niet bevestigd door het Amerikaanse ministerie van Defensie, dat benadrukt dat het vliegveld en het luchtruim nu nog worden gecontroleerd door de Verenigde Staten.

Volgens het Pentagon staan er aan de luchthaven van Kaboel nog altijd 5.400 mensen te wachten, in de hoop om nog geëvacueerd te worden. De evacuaties zullen voortgezet worden "tot het laatste moment", beklemtoont Pentagon-woordvoerder John Kirby. 

Dinsdag 31 augustus wordt beschouwd als de deadline voor de evacuaties uit Kaboel. "We verwachten nog steeds deze missie voor het einde van de maand te kunnen voltooien," zegt Kirby. "We zullen tot het allerlaatste moment geëvacueerden per vliegtuig kunnen vervoeren."

Volgens Kirby is er wel nog altijd sprake van terreurdreiging tegen de evacuatiemissie. "We geloven nog steeds dat er sprake is van geloofwaardige dreigingen", zegt hij. "Precieze en geloofwaardige dreigingen."

De Amerikaanse generaal-majoor William ‘Hank’ Taylor heeft zonet tijdens een persconferentie van het Pentagon meegedeeld dat er gisteren vermoedelijk toch geen tweede explosie heeft plaatsgevonden nabij een hotel, en dat dus slechts één zelfmoordterrorist een aanslag pleegde.

Waarom aanvankelijk melding werd gemaakt van twee aanslagen, wordt nog onderzocht, maar is gezien de grote chaos die uitbrak geen verrassing, aldus Taylor.

De Amerikaanse troepen die gisteren gewond raakten bij de aanslag worden momenteel verzorgd in Duitsland.

John Kirby, woordvoerder van het ministerie van Defensie, bevestigt dat de evacuaties uit Afghanistan doorgaan tot het einde van de maand.

Een Franse delegatie heeft donderdag in Doha, in Qatar, vertegenwoordigers van de taliban ontmoet, zo heeft talibanwoordvoerder Suhail Shaheen vrijdag bekendgemaakt op Twitter. Het was de eerste ontmoeting tussen beide partijen sinds de radicaal-islamistische organisatie bijna twee weken geleden de macht greep in Afghanistan.

De leden van de Franse delegatie hebben de situatie op de luchthaven van Kaboel "in detail besproken", zo meldt de woordvoerder nog. Het Franse ministerie heeft nog niet gereageerd.

In het bericht op Twitter worden ook een reeks beloften van de taliban herhaald. "In het hele land is vrede tot stand gebracht, meisjes en jongens zijn teruggekeerd naar school en de media functioneren", zo klinkt het onder meer. De taliban hebben sinds hun terugkeer aan de macht alles in het werk gesteld om zichzelf een gematigd imago aan te meten. Maar veel Afghanen vrezen dat de islamisten opnieuw een fundamentalistisch bewind zullen installeren, zoals tussen 1996 en 2001 al het geval was onder het vorige talibanregime. 

Italië beëindigt de "komende uren" de evacuatie vanaf de luchthaven van Kaboel. Dat heeft de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Luigi Di Maio gezegd. Hij pleitte er ook voor dat de G20 een speciale top zouden houden over de crisis in Afghanistan.

 Italië heeft sinds juni in totaal 4.832 Afghanen geëvacueerd, zo blijkt uit een verklaring die donderdagavond werd vrijgegeven door het ministerie van Defensie. 

Met de evacuatie van nog eens 12.500 mensen donderdag is het aantal geëvacueerden uit Afghanistan opgelopen tot zowat 105.000, meldt het Witte Huis. De laatste mensen worden momenteel weggehaald voordat de buitenlandse troepen uiterlijk 31 augustus uit het land zijn vertrokken.

Volgens CNN werden tussen 3 uur donderdag en 3 uur vrijdag ongeveer 8.500 mensen geëvacueerd door het Amerikaanse leger. Ongeveer 4.000 anderen werden geëvacueerd via coalitievluchten. Goed voor een totaal van ongeveer 12.500 mensen.

Dat brengt het totale aantal mensen dat is geëvacueerd via Amerikaanse militaire en coalitievluchten op 105.000 sinds 14 augustus en 110.600 sinds eind juli, volgens het Witte Huis.

Het Russische leger is voorlopig niet van plan nog vliegtuigen naar Afghanistan te sturen om mensen te evacueren. Dat heeft het Kremlin vandaag meegedeeld.

Er worden momenteel geen nieuwe missies georganiseerd, zo verklaarde Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov aan het nieuwsagentschap Interfax. "Alles zal afhangen van hoe de situatie zich verder ontwikkelt", deelt hij nog mee.

Woensdag werden met vier Russische transportvliegtuigen nog meer dan 500 mensen uit Afghanistan weggehaald. Er zijn naar schatting nog altijd een honderdtal Russen aanwezig in het land, zo blijkt uit gegevens van de Russische ambassade in Kaboel.

Peskov veroordeelde ook de terroristische aanval die donderdag aan de luchthaven van Kaboel plaatsvond. Hij zegt dat de aanslag de "pessimistische verwachting" bevestigde dat terroristen gebruik zouden maken van de chaos in het land. Hij stelt ook dat de Russische inlichtingendiensten de situatie in Afghanistan "dag en nacht" in de gaten houden.

Op Schiphol is vandaag de allerlaatste Nederlandse vlucht met geëvacueerden uit Afghanistan geland. Aan boord van het vliegtuig waren 87 passagiers, allen met een Nederlands paspoort, meldt het Nederlandse ministerie van Defensie. Aan de evacuatiemissie uit Kaboel kwam donderdag een einde.

De komende dagen komen de Nederlandse militairen en diplomaten terug die de afgelopen dagen op de internationale luchthaven van Kaboel de evacuatie hebben geregeld. Een deel van de militairen blijft tot 31 augustus in de regio.

In Afghanistan slinkt de voorraad aan medisch materiaal voor de verzorging van de bevolking. Door de veiligheidssituatie kunnen geplande vluchten van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) niet plaatsvinden. "De voorraden volstaan slechts nog voor enkele dagen", aldus Rick Brennan, noodhulpcoördinator van de WHO voor de regio.

Van quasi alles zijn er tekorten: materiaal voor de verzorging van verwondingen, voor de behandeling van ondervoeden en medicijnen voor chronisch zieken.

De WHO probeert om met de steun van Pakistan de luchthaven van Mazar-i-Sharif te bereiken. Begin volgende week staan vluchten op de planning. 

Brennan beklemtoonde nog dat 97 procent van de ongeveer 2.200 gezondheidsinstellingen die de WHO ondersteunt, nog in werking zijn. Wel blijven vrouwen en kinderen hier en daar weg als patiënten. Dat zou te maken hebben met angst. Vooralsnog zijn er weliswaar geen berichten dat de taliban hen verhinderen naar het ziekenhuis te gaan. 

Kinderrechtenorganisatie Unicef heeft opgeroepen tot betere bescherming van kinderen in Afghanistan. "Unicef maakt zich grote zorgen over de veiligheid van kinderen en de toename van ernstige aanvallen op kinderen in de afgelopen weken", zei de Afghaanse vertegenwoordiger van de organisatie, Hervé Ludovic.

"We roepen alle partijen op om ervoor te zorgen dat vrouwen en kinderen altijd worden beschermd." Volgens de VN zijn sinds begin dit jaar meer dan 550 kinderen gedood en meer dan 1.400 gewond geraakt in Afghanistan. Bijna tien miljoen kinderen zijn daardoor afhankelijk van humanitaire hulp.

Bij een aanslag in de buurt van de luchthaven van Kaboel, waar duizenden mensen probeerden een van de laatste evacuatievluchten te halen, zijn donderdag tientallen mensen om het leven gekomen. IS-Khorasan, een lokale tak van de terroristische militie Islamitische Staat (IS), eiste de aanslag op. 

Zweden heeft de evacuaties uit de Afghaanse hoofdstad Kaboel stopgezet. Het land heeft meer dan 1.100 mensen geëvacueerd sinds de taliban de macht in Afghanistan hebben overgenomen.

"De extreem moeilijke en risicovolle omstandigheden hebben ons niet toegelaten meer Zweden en lokale werknemers te evacueren", aldus de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken, Ann Linde, op een persconferentie.

Ons land heeft de luchtbrug vanuit Kaboel stopgezet, omdat het te gevaarlijk werd. Desondanks zijn er sindsdien nog een vijftiental Belgische evacués weggehaald met vluchten van andere landen. Dat heeft De Morgen uit goede bron vernomen.

Lees hier meer.

Op de luchtmachtbasis Ramstein in het Duitse Rijnland-Palts zijn meer dan 18.700 geëvacueerden uit Afghanistan geland. Dat deelde de grootste Amerikaanse luchtmachtbasis buiten Amerika vandaag mee. Ramstein bij Kaiserslautern is sinds afgelopen vrijdag (20 augustus) een Amerikaans knooppunt voor vluchtelingen uit Afghanistan.

Een woordvoerster van de basis meldde dat ongeveer 76 vliegtuigen van de Amerikaanse luchtmacht op de luchtmachtbasis zijn aangekomen. Ruim 4.100 geëvacueerden reisden met zo'n 18 vluchten door naar de VS. De vluchten gaan naar verwachting het hele weekend door.

Voormalige Amerikaanse lokale medewerkers in Afghanistan en hun families, die hun thuisland verlaten uit angst voor de taliban, worden in eerste instantie ondergebracht in tenten en vliegtuighangars op de luchtmachtbasis. Ze worden geregistreerd en zo nodig medisch behandeld.

Ook de Amerikaanse militaire faciliteit Rhine Ordnance Barracks in Kaiserslautern herbergt tijdelijk mensen uit Afghanistan.