Draghi ontpopt zich na Merkel als een nieuwe leider van Europa

“Zonder Italië is er geen Europa”, zei Mario Draghi (73) na zijn aantreden in februari in het parlement, om vervolgens ook te wijzen op de Italiaanse afhankelijkheid van de Europese Unie. De premier laat geen mogelijkheid onbenut om de verwevenheid van zijn land met de EU en de NAVO te onderstrepen, en profileert zich sinds het uitbreken van de Afghanistan-crisis steeds nadrukkelijker als speler op het internationale podium.

Nu de Duitse bondskanselier Angela Merkel dit najaar afzwaait en de Franse president Emmanuel Macron alleen maar oog lijkt te hebben voor de verkiezingscampagne in eigen land, schuifelt Draghi stilletjes naar het gat dat op het Europese toneel ontstaat. Wordt de Italiaan, zoals de vaderlandse pers verwacht, inderdaad de nieuwe informele leider van Europa?

Mensen opvangen

Sinds de taliban de macht in Afghanistan overnamen, draait de Italiaanse diplomatie op volle toeren. Hoewel minister van Buitenlandse Zaken Luigi Di Maio tijdens de val van Kaboel nog in zwembroek op het strand lag, liet Draghi zich de dag erna meteen op nationale televisie interviewen met een opvallend uitgesproken visie.

Draghi hamerde op de noodzaak van internationale samenwerking, ook met China, Rusland, Saudi-Arabië en Turkije. Verder beloofde hij dat Italië niet alleen mensen zal opvangen die het land direct hebben geholpen, maar ook anderen die in gevaar zijn vanwege hun inzet voor mensenrechten. De dagen erna hing hij aan de telefoon met collega’s, van Joe Biden tot Vladimir Poetin, met als inzet de speciale G20-top, die nu inderdaad in september op het programma staat in Rome.

Bankbestuurder

In eigen land oogst Draghi, in februari aangesteld als ‘technische’ premier aan het hoofd van een regering van nationale eenheid, vooralsnog veel goedkeuring. Hij stelde de coronamiljarden uit het Europese herstelfonds veilig, de belangrijkste reden voor zijn komst, en loodste ook langverwachte, controversiële hervormingen op het gebied van bureaucratie en justitie door het parlement. In een populariteitspeiling onder burgers van zes Europese landen komt hij als tweede uit de bus na Merkel, met het hoogste cijfer van alle leiders onder de eigen bevolking.

Toen hij nog president van de Europese Centrale Bank was, vertelde Draghi eens een mop over een patiënt die een harttransplantatie nodig heeft. Het hart van een vijfjarig kind wil hij niet: te jong. Dat van een beurshandelaar dan? “Die heeft er geen”, antwoordt de man. “Nee, doet u mij maar het hart van een 65-jarige bestuurder van een centrale bank.” “Waarom?”, vraagt de dokter. “Die heeft het nooit gebruikt.”

Het grapje getuigt van zelfspot, maar zegt vooral veel over het imago dat Draghi in de loop der jaren zorgvuldig en succesvol heeft opgebouwd. Hij is de afstandelijke technicus zonder ideologie. Een koele kikker en pragmatische econoom die problemen het liefst zo apolitiek, rationeel en wetenschappelijk mogelijk benadert.

Mr. Fix-it

Draghi is de man dus niet naar een expliciet, wir schaffen das-achtig moreel leiderschap, maar deelt met Merkel wel een talent voor crisismanagement. Sterker nog, als slimme probleemoplosser, Mr. Fix-it, floreert hij juist vooral in crisistijd. Daar komt bij dat Draghi, anders dan Macron, electoraal weinig te verliezen heeft omdat hij niet van plan is verkiezingscampagne te voeren in eigen land.

Als Draghi inderdaad in het gat dat Merkel achterlaat springt, zal zijn tijdperk hoe dan ook korter duren. Hij blijft uiterlijk premier tot de parlementsverkiezingen in 2023. Maar in de labiele Italiaanse politiek kan de jubelstemming zomaar eerder omslaan.

Ook zingen sinds zijn aantreden hardnekkige geruchten rond dat de premier de in januari scheidende Sergio Mattarella op wil volgen als president. Het staatshoofd wordt gekozen door het parlement. In dat geval moet Draghi dus zijn regeringspartijen nog even te vriend houden.

Maar voordat het zover is, moet volgende maand eerst blijken of het op de G20 in Rome lukt om tot internationale afspraken over Afghanistan te komen.