Zo willen de Democraten de Republikeinen overhalen

Donald Trump is zo'n outsider dat hij buiten de VS is komen te staan: een echte Amerikaan - Democraat, Republikein of iets daartussenin - kan daar nooit voor kiezen. Met die boodschap probeerden de belangrijkste sprekers op de Democratische conventie, Barack Obama voorop, de afgelopen dagen gematigde Republikeinen los te weken van hun kandidaat, en laagopgeleide Democraten te behouden.

Het was woensdag eigenlijk voor het eerst tijdens de retorische vierdaagse dat de sprekers de twijfelende televisiekijkers thuis probeerden over te halen. Doelgroepen: de hoger opgeleide Republikeinen uit het kamp van oud-presidentskandidaten John Kasich en Jeb Bush, de lager opgeleide kiezers uit de oude industriegebieden, en militairen die normaal gesproken ook rechts stemmen. Met Trump schieten jullie niets op, was de boodschap.

De eerste dagen van de conventie waren de meeste preken vooral gericht op de eigen parochie, een volle zaal met Democraten van verschillend allooi, die tot eenheid moest worden gesmeed. Daarbij deden de Democraten wat ze vorige week de Republikeinen verweten: ze stelden hun zinnen scherp op een gehaat mikpunt dat inhoudelijke interne verschillen naar de marges verdrong.

Toen die eenheid eenmaal grotendeels was bereikt, zetten vicepresident Joe Biden, vicepresidentskandidaat Tim Kaine, oud-burgemeester van New York Michael Bloomberg en president Barack Obama de volgende stap. Donald Trump was niet alleen een handige gemeenschappelijke vijand om de eigen partij te verenigen, maar ook een bruikbaar schrikbeeld om de andere partij te verdelen. En op die manier sommigen opnieuw partij te laten kiezen.

"Dappere hoop"

Trump werd niet als logisch eindpunt van Republikeins extremisme neergezet, maar als een blindganger die Republikeinen best kunnen negeren. Het was een handreiking die hen een uitweg biedt.

"Wat we vorige week op de Republikeinse Conventie in Cleveland hebben gehoord, was niet echt Republikeins - en zeker niet conservatief", zei Obama. Wat we hoorden was een diep pessimistische visie op een land waar we ons tegen elkaar keren, en ons afkeren van de rest van de wereld. Er waren geen serieuze oplossingen voor pregnante problemen - ze wakkerden alleen maar onvrede en beschuldigingen en woede en haat aan."

Obama en de andere sprekers woensdagavond deden iets wat Hillary Clinton, die donderdagavond haar acceptatiespeech hield, zelf niet kan doen. Ze presenteerden Clinton als de enige optie waar een redelijke Amerikaan in november voor kan kiezen - Clinton zelf kan dat nooit zeggen, zeker niet als kandidaat naar wie geen Republikein zonder vooringenomenheid kan luisteren. Natuurlijk is geen enkele spreker op een conventie objectief, maar met hun argumenten en woordkeuze probeerden Biden, Kaine, Bloomberg en Obama allemaal een brug te slaan naar de Republikeinse lager en hoger opgeleide twijfelaars.

Zo gebruikte miljardair Bloomberg zijn eigen onpartijdigheid (hij was eerst Democraat, werd toen Republikein, is nu niets) en verleden als zakenman om andere hoger opgeleide onafhankelijken en klassieke kapitalistische Republikeinen naar Clinton te lokken. "Ik begrijp de aantrekkingskracht van een zakenman. Maar Donald Trumps zakenplan voor Amerika is een ramp in wording."

Zijn stemadvies was rechtstreeks gericht aan de vele weldenkende Amerikanen die Clinton om wat voor reden dan ook niet mogen. "Ik ben het regelmatig oneens met Hillary. Maar wat onze meningsverschillen ook zijn: we moeten ze opzij schuiven in het belang van het land. Deze verkiezingen zijn geen keuze tussen een Democraat en een Republikein. We moeten ons verenigen rond de kandidaat die een gevaarlijke demagoog kan verslaan."

Tegenover de angstbeelden en het doemdenken van Trump ("Dit is niet het Amerika dat ik ken", zei Obama) zetten Obama en co. een optimistisch verhaal van "dappere hoop", van Amerikanen die zich niet laten kennen, van een Amerika dat nog steeds fantastisch is. Daarbij viel zelfs het woord "exceptionalisme", een van de Amerikaanse mythes dat het land een voorbeeld voor de wereld moet zijn. Dat geloof is in de campagnes van Trump (en trouwens ook van Bernie Sanders) ver te zoeken. "Trump begrijpt ons geweldige exceptionalisme niet", zei Bloomberg. "Hillary Clinton wel."

"De Amerikaanse droom is iets dat geen muur ooit kan omvatten", zei Obama, doelend op de aantrekkingskracht van het land.

Een Republikeinse speechwriter uit de jaren 80 twitterde in een reactie: "Haal een paar alinea's uit de toespraak en Ronald Reagan had ze kunnen uitspreken."