Michel Moortgat viert 150 jaar Duvel-Moortgat: ‘Niet iedereen hoeft te weten dat Duvel de duivel is’
Het was ene Jan-Léonard Moortgat die 150 jaar geleden de brouwerij Moortgat begon, maar het is zijn achterkleinzoon Michel Moortgat (54) die de wereld flink de Duvel heeft aangedaan. De omzet van de Puurse brouwer ging de voorbije dertig jaar maal 20. ‘Allemaal dankzij onze passie, onze mensen en onze kwaliteit. Daarover sluiten we nooit compromissen.’
In het feestjaar van de brouwerij van Duvel blijft de horeca maanden dicht. Alsof de duivel ermee gemoeid is. “Het is een heel moeilijke periode geweest en ik durf er niet aan te denken dat er nog ooit een derde lockdown volgt. Dat zou rampzalig zijn”, zegt Michel Moortgat. “Toch vallen onze cijfers nog redelijk mee. We kenden een daling van 13 procent in de omzet vorig jaar en eerlijk gezegd: daar ben ik heel tevreden mee. De verkoop in de supermarkt was goed. De pils heeft afgezien, maar wie thuis dronk, koos vaker voor een gekend speciaalbier.”
De brouwerij bestaat 150 jaar en 100 jaar geleden waren uw voorouders bezig met het lanceren van de ‘Victory Ale’, die ze later tot ‘Duvel’ herdoopten. Hoe wordt dat gevierd?
Michel Moortgat: “Op drie manieren. We hebben dit jaar al voor onze 150ste verjaardag de Duvel 6,66 uitgebracht. Niet enkel ‘the number of the beast’, maar ook het alcoholpercentage (lager dan de 8,5% van Duvel, red.) van het bier én er zitten ook 6 hopsoorten in. Een groot succes, trouwens; we gaan dat blijven brouwen. Dit weekend en het volgende weekend gaan we op de brouwerij een aantal feesten organiseren voor het personeel en de grote klanten. En dit najaar brengen we nog een speciale ‘Duvel Distilled’ op de markt, een Duvel-brouwsel dat we tien jaar geleden hebben laten destilleren en rijpen op sherryvaten. We mogen het whisky noemen, maar dat gaan we niet doen. Het komt in een geschenkverpakking van een omgekeerd glas Duvel.”
U vergeet nog een ‘geschenk’: u bent naar verluidt achter de micro gekropen.
(lacht) “Dat is waar. We hebben aan Regi gevraagd om een liedje te maken voor de verjaardag van onze brouwerij en ik doe mee samen met de medewerkers. Het is een Vlaamse versie geworden van ‘Seven Nation Army’ van The White Stripes, met een tekst over de kwaliteit, innovatie en de geschiedenis van ons bedrijf. Ik kan niet beloven dat dit nooit in het openbaar te horen zal zijn, maar het is een opzwepend nummer geworden. Ik ben nochtans maar een douchezanger hoor.”
Over uw kwaliteiten als bedrijfsleider is er weinig twijfel. U was pas 25 toen u aan het hoofd kwam van brouwerij Moortgat. De jaaromzet van 25 miljoen euro van toen is gegroeid tot een half miljard. Dat is fenomenaal.
“Op 1 september 1991 ben ik begonnen. Ik vier volgende week mijn dertig jaar dienst, maar ik ben niet aan de top gestart hoor. Op de boekhouding mocht ik inkoopfacturen inboeken. Een geweldige leerschool, want dan leer je de prijzen en de leveranciers kennen. Helaas is mijn vader na een kort ziekbed gestorven in ‘92 en het jaar nadien is ook mijn oom overleden. Ik was toen de allerjongste in de raad van bestuur en na een herstructurering van het familiale aandeelhouderschap hebben mijn broer en ik er samen onze schouders onder gezet. Ik ben ongelooflijk fier op de weg die we hebben afgelegd, maar dat komt door onze passie en onze mensen. We sluiten nooit compromissen over de kwaliteit van ons bier.”
Kan u daar een voorbeeld van geven?
“Onze grondstoffen, bijvoorbeeld. We hebben wel wat mogelijkheden om uit te wijken als de gerstoogst ergens tegenvalt, maar we gaan nooit minderwaardige grondstoffen kopen om goedkoper te produceren. Als er soms hop is die voor minder bitterheid zorgt, dan trekken we het aantal kilogram per brouwsel op. Ook investeren we jaarlijks zo’n 60 miljoen euro in nieuwe installaties, ook al zijn onze machines niet versleten. We willen alleen het beste op de markt. We betalen ook onderzoek om veroudering van bier tegen te gaan en het effect van warmte op bier.”
Doet het u pijn dat er soms wordt gesuggereerd dat door het succes Duvel bochten afsnijdt door bier minder lang te laten rijpen om te verkopen?
“Ja. Want dat klopt absoluut niet. We geven op Duvel een houdbaarheid van anderhalf jaar. Ook daarna is hij nog perfect te drinken, maar dan kan hij zijn scherpe bitterheid wat verliezen. Bij bier is het net als wijn natuurlijk ook wel heel belangrijk dat je het voorzichtig en liefst in een donkere ruimte bewaart. Niet op je terras zetten waar het overdag 25 graden is en ‘s nachts fors afkoelt, bijvoorbeeld.”
Palm, Hoegaarden, Rodenbach of Karmeliet: veel van onze bieren zijn soms een tijd heel populair en dan luwt dat weer. Duvel lijkt daarboven te staan. Hoe komt dat?
“Ik hoop dat we boven modeverschijnselen staan, maar ik sluit niet uit dat ook daar evolutie in kan komen. Amberkleurige bieren zoals Palm, een bolleke De Koninck en Vieux-Temps vielen zo’n tijd heel erg in de smaak, net als later de witbieren, maar dat vermindert dan ook weer. Het is iets dat we heel nauwlettend opvolgen. Bij twintigers merken we dat we goed in de smaak vallen. Ze drinken minder dan andere generaties, maar kiezen wel sneller voor speciaalbieren.”
Vandaar dat brouwerijen Duvel blijven uitdagen met goudblond bier. AB Inbev - één van de grootste brouwers ter wereld - doet met ‘Victoria’ een nieuwe poging. Er zijn Satan Gold en Lucifer. Wordt u er nog nerveus van?
“Nee, nerveus niet meer, maar we volgen het uiteraard wel op. Logisch dat ons succes de concurrentie aantrekt, maar ik zie geen probleem als wij aan onze filosofie van passie, traditie en innovatie vasthouden.”
Tijdens een reportage op een cruiseschip in de Middellandse Zee heb ik vorige week een Duvel gedronken van 14 dollar, net geen 12 euro. Wat is de duurste die u zich ooit liet inschenken?
“Dat moet in India zijn geweest. Ongelooflijk wat voor invoerrechten en taksen op alcohol ze daar heffen. Ik weet de prijs niet meer, maar een flesje Duvel kostte evenveel als een fles whisky. In The Ritz in Parijs - een luxehotel - heb ik er in de bar ook eens één gedronken van 15 euro. Maar toen zag ik dat de pils er even duur was en toen vond ik ‘m nog bijna goedkoop. Bijna hé (lacht).”
Hebt u nooit met het idee gespeeld de naam te veranderen in ‘Devil’? Buitenlanders kunnen Duvel zelden uitspreken.
“Ze hebben ons dat al aangeraden, ja. Maar het merk heet sinds jaar en dag Duvel en het is misschien niet zo belangrijk dat alle consumenten weten dat Duvel de duivel is. Het zou kunnen afschrikken.”
Zullen ze wel beseffen als ze er te veel van drinken. Heeft u zelf ooit een kater gehad na te veel Duvels?
“Meer dan één keer, hoor. Maar eerlijk waar: als ik enkel Duvel drink, is het mij nog nooit overkomen. Als ik na enkele Duvels nog wat anders drink later op de avond heb ik het vaak zitten (lacht).”
Het bier waarvan de schoenmaker riep: ‘‘t Is nen duvel!’
De multinational die vandaag een jaaromzet draait van om en bij 500 miljoen euro en bier exporteert naar meer dan 50 landen was bij aanvang in 1871 één van de 4.000 brouwerijtjes die ons land rijk was. In een boerderij in Puurs brouwden Jan-Leonard Moortgat en zijn vrouw Maria De Block hun hoge gistingsbieren, zoals ‘de Stavelot’. Volgens de overlevering was dat eerder met wisselend succes, maar de Moortgats gaven niet snel op en bouwden gestaag een klantenbestand op met na verloop van tijd ook de Brusselse bourgeoisie. Er kwam daarnaast een depot in Laken.
Rond de eeuwwisseling waren het de twee zonen, Albert en Victor Moortgat, die de brouwerij in handen namen. Albert als brouwer en Victor als verantwoordelijke voor de distributie: met paard en kar naar de hoofdstad. De Moortgats proefden door de Eerste Wereldoorlog de Engelse Ales en wilden ook een speciaalbier brouwen, waarvoor ze een giststam van een lokale Schotse brouwer konden bemachtigen. Diezelfde giststam gebruikt de brouwerij trouwens vandaag nog steeds. ‘Victory Ale’, zo heette het nieuwe bier van de broers Moortgat in 1923, maar niet voor lang. “Da’s een echte duvel”, zo riep de plaatselijke schoenmaker Van De Wouwer tijdens één van de eerste proefsessies. En onder die naam kwam het bier dan op de markt, wat honderd jaar geleden in het katholieke Vlaanderen niet zomaar een bagatel was.
Na de oorlog kwam ook ‘Vedett’ op de markt en na de Expo van ‘58 ging Duvel ook voor het eerst naar het buitenland. Twee jaar later kreeg het onder impuls van de derde generatie Moortgats ook z’n typerende, tulpvormige glas dat toeliet om het flesje van 33cl volledig te schenken. Begonnen als boerderijtje 150 jaar geleden, draait de brouwerij - met ook Liefmans, Ommegang, Achouffe, Maredsous en De Koninck - vandaag op een capaciteit van 1,2 miljoen hectoliter per jaar.