Schatrijke edelman met groot hart, maar ‘Nonkel Henri’ schopte ook al eens tegen bepaalde schenen

Hij bleef er zelf discreet over, maar Henri d’Udekem d’Acoz stamt uit een van de oudste adellijke families van ons land. Het adellijke geslacht duikt in de geschiedenisboekjes voor het eerst op in de 12de eeuw en houdt zich anno 2021 nog steeds staande. Henri d’Udekem d’Acoz kwam op 27 november 1933 ter wereld in Proven bij Ieper, waar zijn vader kasteelheer was geworden door te trouwen met de steenrijke aristocrate Suzanne van Outryve d’Ydewalle. Henri kreeg later nog twee broers: Raoul en Patrick, die laatste is de vader van koningin Mathilde.

De bezetting door adellijkDuitse troepen in die tijd liet echter geen ‘adellijke’ opvoeding toe: “Ons gezin heeft langere tijd in één grote kamer gewoond. In de rest van het huis verbleven de Duitsers”, vertelde hij eerder in een interview. Pas later werden de verschillen met de ‘gewone’ burgers duidelijk: “Ik was 10 toen de oorlog eindigde, en het was pas daarna dat ik begon te beseffen uit welk nest ik kwam. Het was meer deze vaststelling: hieraan ontsnap ik niet, ik zal er maar het beste van maken.” Zo werd Henri opgevoed in het Frans en mocht hij van zijn ouders niet met de andere kinderen spelen op straat.

Politieke carrière

De graaf had een bloeiende politieke carrière, een wending die hij zelf toeschrijft aan de militaire ervaringen na zijn studies rechten en economie. “Ik ontdekte er het plezier van eenvoudig en warm menselijk contact.” Zijn doel daarna was om “tussen het volk, in Proven te blijven”. Als prille twintiger kwam het ambt van burgemeester er plots vrij, en d’Udekem d’Acoz greep die kans met beide handen.

Van 1960 tot 1970 was hij burgemeester van Proven en tussen 1970 en 1976 van de fusiegemeente Proven-Krombeke. Daarna werd hij nog burgemeester van Poperinge in 1982-1983 en 1995-2005. Tot d’Udekem d’Acoz besloot er een punt achter te zetten op 73-jarige leeftijd: “Ik zat 46 jaar in de politiek, voor mij hoeft het allemaal niet zo nodig meer.”

In de media werd echter gewezen naar een rechtszaak die werd aangespannen door zijn broer Patrick d’Udekem d’Acoz, vader van Mathilde. Die had een oud en vervallen landhuis in Proven gekocht voor zijn jongste dochter Hélène, maar dat werd plots onbewoonbaar verklaard. Volgens de vader van Mathilde zou zijn broer zijn positie als burgemeester misbruikt hebben om hem te pesten, wat in 2004 tot een veroordeling wegens belangenvermenging leidde en een boete van bijna 4.000 euro.

Het was lang niet de enige keer dat een familievete open en bloot werd uitgespit. De twee broers zouden in onvrede leven over de erfenis van hun moeder, die in 1983 overleed. In 2006 en 2008 kwam d’Udekem d’Acoz ook nog eens in opspraak voor oplichting, al kreeg hij in beroep gelijk.

Meneer Henri

De liefde hield hem tijdens die moeilijke periode recht, stelt hij zelf. Meer bepaald de Wijnegemse jonkvrouw Marie-Madeleine Kervyn d’Oud-Mooreghem, die nu als weduwe verder moet. “Ik was uitgenodigd in haar villa in Wijnegem, waar ze mij een lekkere rog heeft voorgeschoteld. Overal brandden kaarsjes en toen hebben we elkaar hartstochtelijk gekust”, verklapte de oom van prinses Mathilde in 2004. Uiteindelijk stapten de twee in april 2005 in het huwelijksbootje, toen zij 65 jaar oud was en hij 70.

Zijn bijnaam ‘Nonkel Henri’ kreeg de graaf trouwens ook door de liefde: bij de verloving van Mathilde met prins Filip gaf Henri zo’n opvallend interview op de VRT, dat de term een eigen leven ging leiden. In Poperinge bleef het echter altijd ‘Meneer Henri’. “Ik verstik als ik elders ben. Ik moet maar vertrekken of ik wil al terug. In Proven ga ik met mijn vrouw wonen en ik hoop er te sterven, in het landhuis waar mijn moeder tot het einde bleef.” Zijn laatste wens ging in vervulling.