Iedereen vanaf vandaag voor 11 euro naar de psycholoog? Dat hoerabericht blijkt niet waar

Leen (*) sukkelt al bijna veertig jaar in en uit depressies. Ze wil naar een psycholoog gaan om een aantal traumatische ervaringen uit haar jeugd aan te pakken, maar kan zich geen 55 euro per sessie veroorloven. “Met een inkomen van 1.300 euro als alleenstaande en een huur van 650 euro schiet er niet veel over”, zegt ze. Het enige wat de 64-jarige zich qua psychische hulp kan veroorloven, is regelmatig naar psychiaters gaan – die worden grotendeels terugbetaald. “Ik heb ook een en ander geprobeerd in het alternatieve circuit, maar ik moet eerlijk zijn: het leven blijft voor mij te zwaar.” 

Om die reden deed Leen enkele jaren geleden een aanvraag voor euthanasie. “Via via ben ik bij een zo goed als gratis proefproject (Reakiro, FVG) terechtgekomen waar ze de doodswens van mensen die ondraaglijk psychisch lijden respecteren, maar tegelijk uitzoeken of er nog een hersteltraject kan worden gevolgd.”

Leens leven veranderde compleet. “Voor het eerst werd ik gehoord en voelde het alsof ik de regie over mijn leven heb. Ik begon na te denken: wil ik dood of slaak ik een wanhoopskreet?” Ze heeft haar euthanasie-aanvraag intussen on hold gezet en neemt zich voor aan haar herstel te werken. “Ik zou het liefst daarvoor een intensief traject bij een psycholoog volgen, maar door de huidige tarieven blijf ik dat uitstellen tot het echt niet meer gaat.”

Leen zou geholpen zijn met het nieuwe systeem van terugbetaling voor psychologische zorg, dat eerder deze zomer werd aangekondigd. ‘Vanaf 1 september aan 11 euro per sessie naar de psycholoog’, kopten veel media eind juli. Aanleiding was een bericht van het Rijksinstituut voor de Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv) over het akkoord met de FOD Volksgezondheid en de sector van de geestelijke gezondheidszorg. Daarin staat onder meer dat, afhankelijk van de specialisatie van hun psycholoog, volwassenen, jongeren en kinderen tot twintig individuele sessies per jaar terugbetaald zouden krijgen. Per sessie zouden ze 11 euro moeten betalen, of 4 euro bij een verhoogde tegemoetkoming.

Misverstand

Heel wat mensen dachten dat de goedkopere regeling aan het begin van het schooljaar van start zou gaan. Maar dat is een misverstand, waarschuwt Koen Lowet van de Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen. “Het is zeker niet zo dat iedereen vanaf woensdag aan een verlaagd tarief bij een psycholoog terecht kan.”

Volgens Lowet is het bericht van het Riziv verkeerd geïnterpreteerd. “Wat wel op 1 september gebeurt, is dat de terugbetalingsconventie ondertekend kan worden door de 32 netwerken geestelijke gezondheidszorg. Pas wanneer dat gebeurd is, kunnen die netwerken op zoek naar psychologen die zich willen conventioneren. Die procedure loopt tot eind december.” 

Lowet verwacht dat het terugbetalingssysteem in 2022 up and running zal zijn. Maar dan is er nog een kanttekening: niet alle 8.000 Vlaamse klinisch psychologen zullen daarin opgenomen worden. “Dat is de ambitie natuurlijk, maar het zal niet meteen lukken. Er is niet voldoende geld”, zegt Lowet. Hij wijst naar de 151 miljoen euro die is vrijgemaakt. “Daarmee kunnen de komende twee jaar per provincie 200 tot 250 psychologen geconventioneerd worden. Afhankelijk van de activiteit gaat het om 10 tot 30 procent van het totale aantal.”

Zij mogen volgens hem wel iedereen aan 11 euro helpen. “Er zijn geen restricties. Cliënten moet noch een bepaalde diagnose, noch een bepaalde leeftijd hebben om voor terugbetaling in aanmerking te komen.” Al merkt Lowet op dat, gezien de beperkte middelen, eerst naar de meest kwetsbare groepen zal worden gekeken. “Onder meer jonge mensen en mensen met financieel beperkte slagkracht behoren daartoe.”

Kritiek

Het is onduidelijk hoeveel psychologen in de terugbetalingsconventie zullen stappen. Hoewel de grote Vlaamse en Belgische verenigingen van psychologen zich achter de regeling scharen – net als de Vlaamse Patiëntenvereniging en de Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheidszorg – komen er vanuit een aantal kleinere beroepsorganisaties kritische geluiden.

Hilde Descamps, bestuurslid bij UPPsy-BUPsy, is bijvoorbeeld niet van plan zich te laten conventioneren. Het akkoord schiet op een aantal vlakken tekort, vindt ze. “Het lijkt erop dat cliënten alleen maar van het verlaagde tarief kunnen genieten als ze ermee instemmen dat de psycholoog hun huisarts daarvan op de hoogte brengt. Dat kan een belemmering vormen, want sommige mensen willen zo’n sessie koste wat het kost geheim houden.” Ze vindt het ook lastig dat “volgens de tekst van de conventie niet alleen de psycholoog, maar ook een arts mee zal beslissen of iemand nood heeft aan meer gespecialiseerde zorg”.

Lowet spreekt dat tegen en stelt dat een en ander nog wordt onderzocht. Tegelijk erkent hij dat de conventie niet perfect is. “Maar er zitten voldoende goede elementen in om het uit te proberen. Het gaat uiteindelijk om een twee jaar durend project. In 2023 volgt een grondige evaluatie.” 

Intussen blijft Leen wachten. “En dat wringt. Want die 4 euro per sessie bij de psycholoog zou voor mij een enorm verschil maken. Ik wil mijn leven echt weer oppikken.”

(*) Leen is een schuilnaam

Nood aan een gesprek? Praten helpt, dat kan bij Tele-Onthaal: bel 106 of ga naar de website tele-onthaal.be.Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website zelfmoord1813.be.