Buurlanden van Afghanistan vrezen voor nieuwe vluchtelingenstroom aan de grenzen

Vanochtend meldden Pakistaanse grenswachten dat er duizenden Afghanen waren samengekomen aan een aantal grensovergangen. Dat zou het geval geweest zijn in Torkham op de weg vanuit Kaboel naar Pakistan en in Chaman op de weg vanuit Kandahar. In de loop van de dag zou de drukte zijn afgenomen. Ook aan de grenspost Islam Qala met buurland Iran stonden er duizenden Afghanen te wachten.

Dat zijn niet allemaal vluchtelingen, want er is daar ook normaal economisch grensverkeer, maar toch vrezen de buurlanden voor een nieuwe instroom van Afghanen die het onder de taliban niet zien zitten. Nu de evacuatie met westerse troepen op de luchthaven van Kaboel voorbij is, lijken de landsgrenzen de enige mogelijkheid om het land te verlaten.

De wegen daar naartoe zouden echter verre van veilig zijn en de weg naar Pakistan loopt doorheen gebied waar de extremistische terreurgroep IS Khorasan sterk staat. Die groep zou de bloedige aanslagen van vorige week in Kaboel hebben uitgevoerd waar 190 mensen zijn vermoord. Onder hen waren 13 VS-militairen en 28 talibanstrijders. 

Pakistan lijkt daarbij het het meest in trek. In dat land wonen nu al meer dan 1,4 miljoen Afghanen, sommigen al sinds de sovjetinvasie in de jaren 70. In Iran zijn er officieel 780.000 Afghaanse vluchtelingen, maar het werkelijke aantal zou boven de twee miljoen liggen. Iran is vooral aantrekkelijk voor de minderheid van sjiitische Hazara's. Dat zijn ook niet allemaal vluchtelingen, vaak gaat het ook om Afghanen die in Pakistan en Iran werk komen zoeken.

Het noordelijke buurland Tadzjikistan is bereid om 100.000 Afghanen op te nemen, wellicht bij voorkeur etnisch verwanten. Oezbekistan heeft beloofd het grondgebied open te stellen voor Afghaanse vluchtelingen op voorwaarde dat die dan nadien naar andere landen kunnen vertrekken. 

Vandaag heeft de propaganda-afdeling van het terreurnetwerk Al Qaeda de Afghaanse taliban "gefeliciteerd voor de historische overwinning op de kruisvaardersalliantie". Volgens de groep is het een "voorbode voor de bevrijding van Palestina en andere gebieden". 

De oproep is mogelijk wel vervelend voor de talibanleiders die de voorbije weken gepoogd hebben om zich een gematigder imago aan te meten en beloofd hadden om Afghanistan niet opnieuw te laten verworden tot een basis voor internationale terreurgroepen.

Vandaag hebben de taliban in de zuidelijke stad Kandahar een parade gehouden om hun machtsgreep te vieren. Ze voerden daar veel militaire voertuigen van Amerikaanse makelij op die ze hebben buitgemaakt op het Afghaanse leger. Op die manier is veel modern wapentuig in handen van de taliban gekomen, al ontbreekt het hen soms aan expertise voor het gebruik van gesofisticeerde wapens.

De Amerikaanse inmenging in Afghanistan is volgens de Russische president Vladimir Poetin een "tragedie geweest met verliezen voor de VS en vooral voor de Afghanen". Volgens Poetin is het "niet realistisch om te pogen buitenlandse normen en waarden op te leggen aan andere landen". 

Toch heeft de Sovjet-Unie in de jaren 70 en 80 hetzelfde geprobeerd met het doordrukken van een communistisch model en ook dat lukte niet en lag aan de basis van de Afghaanse burgeroorlogen.

Rusland is vooral beducht voor de mogelijke dreiging die van de taliban uitgaat naar Oezbekistan en Tadzjikistan, twee voormalige sovjetrepublieken in Centraal-Azië, waarmee Rusland een defensieakkoord gesloten heeft. Russische militairen hebben onlangs deelgenomen aan oefeningen in die twee landen, vlak bij de grens met Afghanistan.