Na heisa over filmpje Tom Van Grieken: wat hebben politici te winnen bij TikTok? "Je wordt beloond om te polariseren" 

Bij de start van het nieuwe schooljaar plaatste Vlaams-Belangvoorzitter Tom Van Grieken een opvallende videoboodschap online. Hij vertelt dat hij vroeger een hekel had aan school door "een hoop linkse leerkrachten en proffen die hun multiculturele onzin te pas en te onpas probeerden in hun lessen te verwerken". Hij belooft ook om "in 2024 de rekening te presenteren aan al die linkse leerkrachten". Vooral die laatste uitspraak is bij veel mensen in het verkeerde keelgat geschoten.

Wat opvalt is dat Van Grieken zijn boodschap postte op TikTok, een relatief nieuw sociaal medium dat vooral draait om snelle, korte video's en dat zeer populair is bij jongeren. Is dat een slimme zet van Van Grieken? Reinout Van Zandycke adviseert politici op het vlak van communicatie, zeker als het over nieuwe media zoals TikTok gaat, en raadt het gebruik van TikTok meestal niet aan. "Het is zeker een medium dat je kan gebruiken om je boodschap te verspreiden, maar het is niet het medium dat we het meest aanraden", vertelt Van Zandycke in "Laat". 

Bekijk hier het TikTok-filmpje van Tom Van Grieken:

"TikTok is een nieuw kanaal, het is vooral bij jongeren heel populair, maar de grote massa bereik je vandaag nog altijd met Facebook en Instagram", aldus Van Zandycke. "Dus over het algemeen zeggen we: focus op het belangrijkste. Als je daar al heel populair op bent, zoals Tom Van Grieken, kan TikTok een alternatief zijn."

De Vlaams Belang-voorzitter is lang niet de enige politicus op TikTok. Ook bijvoorbeeld Vooruit-voorzitter Conner Rousseau is er actief. De aantrekkingskracht zit hem in het feit dat je met TikTok ook kinderen en jongeren kan bereiken. "De volgende verkiezingen zijn in 2024, Kinderen die vandaag 15 jaar zijn, zijn uiteindelijk de kiezers in 2024", zegt Van Zandycke. 

"Je kan verkiezingen winnen door je kiezers te behouden, door mensen die niet op jou gestemd hebben te overtuigen om wel op jou te stemmen of door mensen die voor de eerste keer gaan stemmen te overtuigen om onmiddellijk op jouw partij te stemmen." Die laatste mogelijkheid maakt het voor politici bijzonder relevant om op TikTok actief te zijn. 

Al is het niet makkelijk om op TikTok je boodschap te verspreiden. In tegenstelling tot op Facebook en Instagram, kan je op TikTok als politicus in theorie geen betalende advertenties verspreiden. Het algoritme bepaalt wie je video te zien krijgt. Hoe populairder je post, hoe groter je bereik.

Viraal gaan is dus de boodschap. "Je gaat op TikTok niet de grote “De zevende dag”-debatten voeren, daar leent het zich niet toe. Het gaat vooral om korte, snelle en vaak ook polariserende filmpjes", zegt Van Zandycke. "Het zijn vooral die video’s die net iets meer polariseren die meer opgepikt worden door het algoritme." Op TikTok word je dus beloond om te polariseren.

Je kan je dus ethische vragen stellen bij het algoritme achter TikTok, dat populaire, polariserende video's sneller verspreidt dan genuanceerde posts. "Het is vanuit een land als België heel moeilijk om die grote sociale media te gaan verplichten om daar iets aan te doen", weet Van Zandycke.

Wat wel kan, is in ons land een ethisch kader ontwikkelen dat bepaalt welke boodschappen politici in ons land al dan niet zouden mogen verkondigen. Zo'n kader bestaat er voor sociale media vandaag de dag nog niet. Van Zandycke noemt sociale media dan ook "het wilde Westen van de politieke marketing". "Ik pleit zeker niet voor een sheriff, maar wel voor een ethisch kader. Ik denk dat er daarover meer debat moet gevoerd worden", besluit hij.