Waarom het dialect zo sterk staat in West-Vlaanderen
Er is een hernieuwde interesse en appreciatie voor dialecten in Vlaanderen. Dat stellen althans onderzoekers van de afdeling Nederlands aan de UGent, die een "atlas" over het dialect hebben geschreven. En waar staat het dialect nog het sterkst? "In West-Vlaanderen", zegt professor Johan De Caluwe met overtuiging. In "De wereld vandaag" op Radio 1 gaf hij enkele verklaringen daarvoor.
Eind deze maand verschijnt "De atlas van het dialect in Vlaanderen", geschreven door onder anderen Johan De Caluwe en Anne-Sophie Ghyselen, beiden verbonden aan de faculteit Letteren van de Universiteit Gent. "Het gaat over alle aspecten van dialect, tot en met wat je nu nog hoort aan regionaal accent in de taal van onze studenten bijvoorbeeld. Dat is ook een manier waarop het dialect overleeft", aldus professor Johan De Caluwe.
De onderzoekers zien naar eigen zeggen dat er weer meer aandacht is voor dialecten. "Voor een stuk is dat uit nostalgie. We zien ook dat er een tijd geweest is dat men alles inzette op standaardtaal; iedereen ging in standaardtaal spelen en zingen. Dan is tussentaal opgekomen. En nu merken we dat veel mensen weer belangstelling hebben voor muziek en series in het dialect. Blijkbaar appreciëren mensen de authenticiteit die daaruit spreekt", stelt De Caluwe.
"Vroeger, in de jaren 60 en 70, was dialect iets dat je zo snel mogelijk moest verdringen. Nu de wereld zo globaal is en bijna iedereen standaardtaal kan schrijven en een beetje spreken, grijpen mensen terug naar dat wat ze in hun jeugd hebben opgepikt", klinkt het.
"Het is wel zo dat Vlamingen vrij ambivalent tegenover dialecten staan", vult onderzoeker Anne-Sophie Ghyselen aan. "Enerzijds koesteren we ze, anderzijds hebben we ook het gevoel dat dialecten wat onbeschaafd en ruw zijn. Dat is een thema dat heel uitgebreid aan bod komt in ons boek."
UGent lanceert De Grote Dialecttest van Vlaanderen: "Vlamingen vinden dialect soms lomp maar soms ook charmant"
Moh vint toch
Een uitgesproken dialect is het West-Vlaams. Op de vraag waar dialect het sterkst staat, antwoordt professor De Caluwe dan ook stellig West-Vlaanderen. "Dat staat als een paal boven water. Daar zijn verschillende verklaringen voor."
"De variatie binnen het West-Vlaams is niet zo groot. De meeste West-Vlamingen kunnen probleemloos met elkaar praten. Dat is helemaal niet zo in Oost-Vlaanderen. Ik kom uit Aalst, ik heb niet het gevoel dat ik Oost-Vlaams praat. Mijn Aalsters is zo anders dan het Gents. Bij West-Vlamingen is er een veel grotere uniformiteit."
"Daarbij komt dat West-Vlaanderen altijd een tamelijk perifere regio is geweest. Een grote afstand van Brussel, waar het allemaal gebeurde. Er was dus weinig instroom van Brabant of Antwerpen in West-Vlaanderen, waardoor ze daar langer hun eigen taal konden behouden. En omgekeerd was er een beperkte uitstroom naar andere regio's. Als je wilde studeren, trok je naar Leuven of Gent. Maar de meesten blijven daar plakken en brengen dus niet veel van die taalinvloeden terug naar West-Vlaanderen."
Om hun onderzoek vooruit te helpen en in de kijker te zetten, hebben de auteurs van de "Atlas van het dialect in Vlaanderen" een dialecttest gelanceerd.