Hoogspanning in Zuid-Mexico door nieuwe toevloed migranten: vooral door rampspoed getroffen Haïtianen willen nu naar VS

Migrantenkaravanen worden ze door sommigen genoemd. In grote groepen van honderden mensen trekken ze door het zuiden van Mexico noordwaarts, hopend ooit de noordelijke grens met de Verenigde Staten te bereiken, om daar asiel aan te vragen of de grens illegaal over te steken.

Het fenomeen doet zich al jaren voor. De voorbije jaren probeerden vooral migranten uit de armste Centraal-Amerikaanse landen de gevaarlijke tocht af te leggen, met name uit Guatemala, Honduras en El Salvador, ook wel de noordelijke driehoek genoemd. Armoede, bendegeweld en meer recent ook de klimaatverandering drijven hen uit eigen land weg, op zoek naar een beter leven.

De nieuwe groepen die zich recent gevormd hebben, bestaan echter vooral uit Haïtianen, al zijn er ook Cubanen en andere Centraal-Amerikanen bij. Haïti is een van de armste landen in Latijns-Amerika en is de voorbije weken geteisterd door zowat alle onheil die een land over zich heen kan krijgen. Naast een economische en politieke crisis, kwamen midden augustus meer dan 2.000 mensen om het leven bij een verwoestende aardbeving en raasde nadien ook nog eens een tropische storm over het schiereiland. En het orkaanseizoen is nog lang niet voorbij.

Vanwaar ze ook komen, duidelijk is dat opnieuw grote groepen migranten door het zuiden van Mexico richting de VS proberen te trekken. De voorbije dagen ondernamen al verschillende groepen van honderden mensen zo'n poging, meestal vanuit de stad Tapachula, vlak bij de grens met Guatemala. Ook gisteren is opnieuw een groep van 200 mensen vanuit Tapachula vertrokken.

En dat ondanks de aanwezigheid van meer dan 14.000 agenten van onder meer de Nationale Garde en het Nationaal Instituut voor Immigratie. De ordediensten moeten ervoor zorgen dat de migrantengroepen in het zuiden van Mexico blijven. Meestal laten de agenten vertrekkende groepen tientallen kilometers begaan, om dan toch in actie te schieten.

Zo drongen agenten van de Nationale Garde en de Immigratiedienst verschillende huizen in Mapastepec binnen, ten noordwesten van Tapachula, omdat ze vermoedden dat daar verschillende migranten onderdak zochten tegen de hevige regen op dat moment. De voorbije dagen werden ook al een honderdtal migranten opgepakt. Velen van hen worden dan teruggestuurd naar de zuidelijke grens met Guatemala.

De confrontaties tussen ordediensten en migranten zijn geregeld gespannen en lopen soms volledig uit de hand. Zo doken eind vorige week beelden op van agenten van de Immigratiedienst die een migrant tegen het hoofd schopten. Naar verluidt zocht een Haïtiaanse migrant de confrontatie met een agent, waarna twee andere agenten hem te hulp schoten, de migrant tegen de grond werkten en tegen het hoofd schopten. Op beelden is te zien hoe agenten van de Nationale Garde de plek afschermden om te voorkomen dat andere migranten tussenbeide zouden komen.

Het incident veroorzaakte heel wat verontwaardiging in de regio. Twee van de betrokken agenten zijn intussen geschorst wegens "wangedrag". Het Nationaal Instituut voor Immigratie liet weten dat het "geen gedrag tolereert dat afwijkt van zijn protocollen en beleid" en dat het de mensenrechten wil naleven en beschermen.

De Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador verkondigde gisteren in zijn jaarlijkse toespraak tot de natie dat de mensenrechten van de vele migranten in het zuiden van zijn land "niet geschonden zijn". Het voorval met de tegen het hoofd geschopte migrant noemde hij een "uitzondering".

Hoe dan ook is de spanning opnieuw al weken te snijden in Tapachula, vanwaar de grote groepen migranten vertrekken. De vele migranten die er samenkomen, vinden er amper onderdak. Niet iedereen probeert overigens de noordelijke grens te bereiken. Velen proberen ook asiel aan te vragen in Mexico zelf. Volgens lokale media zouden in Tapachula meer dan 125.000 migranten wachten op de behandeling van hun asielaanvraag.

Mensenrechtenorganisaties hebben al geregeld kritiek geuit op de manier waarop de Mexicaanse overheid de migratiecrisis in het zuiden aanpakt. Gisteren kondigde het Nationaal Instituut voor Immigratie aan dat het samen met agentschappen van de Verenigde Naties en de Katholieke Kerk wil samenwerken om een "humanitair kamp" op te richten in de staat Chiapas, "waar de Haïtiaanse migranten aandacht kunnen krijgen".