Topmensen 3M in PFOS-onderzoekscommissie: parlementsleden geërgerd door gebrek aan antwoorden

Drie topmensen van 3M - onder wie de Amerikaanse vicevoorzitter Rebecca Teeters - kwamen (bijgestaan door een advocaat) in de onderzoekscommissie onder ede verklaringen afleggen over de PFOS-vervuiling. Teeters stelde herhaaldelijk dat er volgens de huidige wetenschappelijke informatie die 3M heeft, geen negatieve gezondheidseffecten zijn van PFAS/PFOS-waarden in het bloed.

"Ik wil nog meegaan in de redenering dat er op dit moment geen harde causaliteit kan vastgesteld worden. Maar er is wel een link en die is vandaag veel sterker dan in 2000. Waarom heeft 3M toen wel beslist om te stoppen met de productie van PFOS en is ze vandaag zo vlot in het in productie brengen van andere PFAS-producten waar er nog minder wetenschappelijk kennis over is?" vroeg Willem-Frederik Schiltz (Open VLD) zich af.

Hoe dan ook neemt het bedrijf acties, klonk het. Op dit ogenblik werkt het bedrijf aan een nieuw waterzuiveringssysteem dat op korte termijn de PFAS-lozingen met 95 procent en uiteindelijk met meer dan 99 procent moet verminderen, gaven de vertegenwoordigers van het bedrijf mee. Ze beloofden ook beter te communiceren naar de omwonenden van 3M in Zwijndrecht.

Na een eerste algemene vraag- en antwoordronde bleven de parlementsleden op hun honger zitten. Hannes Anaf (Vooruit), de voorzitter van de onderzoekscommissie, riep de 3M-topmensen op om met duidelijke antwoorden te komen. "Indien u niet kan of wil antwoorden, dan mag u zich beroepen op uw zwijgrecht. Maar dan moet u dat wel motiveren." De advocaat van 3M ging niet akkoord met die vraag tot motivatie. 

In de tweede vragenronde vuurden de parlementsleden een hele reeks concrete vragen af op de 3M-topmensen. Mieke Schauvliege (Groen) wou onder meer weten of het giftige PFIB wordt geproduceerd op de site in Zwijndrecht. "De schadelijkheid daarvan wordt vergeleken met mosterdgas", aldus Schauvliege. Maar 3M moest het antwoord schuldig blijven, tot ergernis van de Groen-politica. "Dit zijn zeer essentiële vragen waar we nog altijd geen antwoord op hebben gekregen. Ik denk dat iedereen in deze commissie stilaan heel boos aan het worden is."

Ook de CD&V-fractie is ontgoocheld: “3M wist al langer dat er problemen waren met PFAS, maar hoe ze met die kennis omgingen blijft grotendeels onbeantwoord na de passage van het bedrijf in de onderzoekscommissie. Als klap op de vuurpijl blijft 3M volhouden dat er geen verband is tussen inname van PFOS en effecten op de gezondheid. Dit is in grote tegenspraak met wat de experten de afgelopen weken toegelicht hebben in de commissie,” aldus de parlementsleden", aldus parlementslid Tinne Rombouts.

Jos D'Haese van PVDA had vragen over de veiligheidsberm die met vervuilde grond zal worden aangelegd rond de site van 3M. "Grond met concentraties van onder de 1.000 microgram worden daarin verwerkt. Wat gebeurt er met grond waarin hogere concentraties zitten?" Het bleef stil aan de kant van 3M. "Is hier echt niemand die dit weet?", klonk het boos bij D'Haese. "Die werken beginnen maandag en u kan mij niet zeggen waar die gronden naartoe gaan."

Ook bij N-VA-parlementslid Koen Daniëls liepen de emoties op een bepaald moment hoog op. Hij wou weten of er in het verleden bij 3M gassen zijn vrijgekomen met PFOS in. 3M-directeur Peter Vermeulen zei dat hij die gegevens niet uit het hoofd kent. Ook Teeters kon geen specifiek antwoord geven. Daniëls sloeg uit frustratie op zijn bureau. "Dit kan toch niet", klonk het.

Iets waar Stefaan Sintobin (Vlaams Belang) zich bij aansloot: "Het heeft weinig zin om emotioneel te worden, maar ik deel de frustraties van de collega's. Ik schrik bij een aantal vragen dat er geen parate kennis is. Ik veronderstel dat we het bedrijf nogmaals op bezoek zullen vragen".

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) reageert op Twitter: "Wat een triestig schouwspel". 

"Het blijft een uitdaging om de communicatie zo goed mogelijk te krijgen", zei 3M-directeur Vermeulen vanmiddag in het parlement op de reacties van de parlementsleden. "Men kan vandaag verkeerdelijk een beeld krijgen dat wij dingen willen verbergen. Dat is absoluut niet het geval. Maar de realiteit is dat dit een vrij complexe materie is." Rebecca Teeters beloofde om experts van binnen het bedrijf af te vaardigen naar de onderzoekscommissie en vroeg om voorbereidingstijd.

Los van de zitting in de onderzoekscommissie vandaag, vroegen oppositiepartijen Groen, Vooruit en PVDA om voorlopig niet te starten met de aanleg van een veiligheidsberm rond het bedrijfsterrein van 3M. Ze vrezen dat bewijsmateriaal zo verloren dreigt te gaan, waardoor de Vlaamse belastingbetaler uiteindelijk zal moeten opdraaien voor de saneringskosten, en niet vervuiler 3M. 

Vlaams minister van Openbare Werken Lydia Peeters (Open VLD) gaat niet in op die vraag. Onnodig om zich daarover zorgen te maken, zegt Peeters, die advies heeft ingewonnen bij de experts. “De gronden van Lantis die naar de site van 3M worden afgevoerd, worden volledig ingepakt. Dat wordt niet vermengd met de gronden van 3M.” Volgens Peeters wordt alle afgevoerde grond goed gedocumenteerd. “Dat wordt allemaal heel goed bijgehouden.”