‘Honderden bomen moeten worden gekapt. En dat allemaal om 147 huizen te bouwen op een lap grond die niet eens geschikt is’

Voor An May (36) uit de Leliestraat in Zedelgem is het antwoord duidelijk neen. Samen met haar buren vecht ze al meer dan acht jaar tegen de komst van een – in haar woorden – ‘megaverkaveling’ in haar achtertuin. 

Daar waar nu koeien grazen en een buizerd boven een bosje hangt, wil de gemeente laten bouwen. May zegt: “Een mooi stukje natuur zal verdwijnen. Honderden bomen moeten worden gekapt. En dat allemaal om 147 huizen en appartementen te bouwen op een lap grond die niet eens geschikt is. Het is deels overstromingsgevoelig gebied. Onze tuin is nu al vaak drassig. Twee weken terug stond hij blank na een regenbui. Wat zal dat straks worden, met al dat beton erbij?”

Sinds kort verzet Vlaanderen zich systematisch tegen gemeenten die nog bouwvergunningen afleveren in overstromingsgevoelig gebied. Voor bevoegd minister Zuhal Demir (N-VA) is er na de watersnood in Luik deze zomer geen twijfel meer mogelijk: “Investeren in zulke gebieden is investeren in je eigen ellende.” Handen af. Toch blijven er heel wat gemeenten die hier anders over denken. Onder meer Zedelgem dus, waar midden juli een ‘verkaveling van 82 loten’ is goedgekeurd in overstromingsgevoelig gebied. Nattevoetengrond.

May: “Ik kan het niet begrijpen. We hebben al twee keer gelijk gekregen in beroep, in 2013 bij de gemeente zelf en in 2018 bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Waarom probeert de gemeente dit een derde keer door te drukken? Iedereen heeft de beelden gezien van de ramp in Luik. In het verkavelingsplan staat zelfs dat men een beekje op het terrein volledig wil dichtgooien. Dat is al te gek.”

Vanwaar die verkavelingsdrang in de Leliestraat? Eerste schepen Arnold Naessens van CD&V-Nieuw, bevoegd voor ruimtelijke ordening, vertelt aan de telefoon dat het nu eenmaal om woongebied gaat. “Jaren geleden heeft de Vlaamse overheid zelf die grond ingekleurd als woongebied. Daarvoor was het industriegebied – vroeger stond er een meubelfabriek – en landbouwgebied. Het is als gemeente moeilijk om te zeggen: op een woongebied mag er niet gebouwd worden. Daarom hebben we er in dit dossier alles aan gedaan om de impact zo klein mogelijk te houden. Het is niet zo dat de omwonenden na elke regenbui hun laarzen zullen nodig hebben.” Naessens wijst er bijvoorbeeld op dat een deel van het terrein bewust niet bebouwd zal worden.

Dromen

In Zedelgem, een plattelandsgemeente in het Brugse Ommeland, weet men maar al te goed welke ravage het wassende water kan aanrichten. De lokale Kerkebeek, die richting Brugge vloeit, zorgt er regelmatig voor problemen. Drie jaar geleden is een ‘riviercontract’ opgemaakt met ruim vijftig maatregelen om het water onder controle te houden. Schepen Naessens: “Het is niet zo dat we bouwen om te bouwen. We weten dat we voorzichtig moeten zijn.”

Advocate Marleen Ryelandt, die het buurtcomité uit de Leliestraat bijstaat en in Brugge opkomt voor Groen, spreekt dit tegen. “In Zedelgem heb ik drie dossiers waar het lokale bestuur wil bouwen op waterziek terrein. In de Leliestraat, maar ook verderop, aan de Azalealaan. Daar zijn er plannen voor een nieuwe school en een woonwijk. In de Leliestraat wordt er druk uitgeoefend door de ontwikkelaar, een bedrijf dat ervoor bekendstaat om ‘gronden met een hoek af’ te kopen. Ze rekenen erop dat ze, desnoods na een lange procedurestrijd, toch mogen bouwen. In de Azalealaan gaat het om gronden van de lokale intercommunale WVI.”

Ryelandt verwijst naar de ‘Bouwmeester Scan’ van Zedelgem. In deze (vrijblijvende) studie uit 2018 wordt het gemeentebestuur aangespoord door het team rond de Vlaamse bouwmeester om géén nieuwbouwwoningen meer bij te bouwen. Het aanbod in de gemeente en regio is meer dan groot genoeg, luidt het. Dat terwijl er hoge nood is aan gepaste woningen voor de groeiende groep senioren. Volgens de scan leidt “de realisatie van een overaanbod aan nieuwbouwwoningen op slecht gelegen locaties tot leegstand van oude verkavelingswijken, extra autoverkeer, oplopende kosten voor de gemeente voor extra nutsinfrastructuur en een grotere kwetsbaarheid voor overstromingen.”

Professor Johan Ackaert (UHasselt), gespecialiseerd in lokale politiek, zegt dat er meerdere redenen zijn waarom gemeenten het verkavelen moeilijk kunnen laten. “In een kleine regio als Vlaanderen, met liefst 300 gemeenten, droomt elke burgemeester van meer inwoners voor zijn eigen dorp. Het liefst kapitaalkrachtige inwoners, die fiscaal kunnen bijdragen. Dan kom je uit bij de tweeverdieners. Daarnaast mag je de druk van eigenaars niet onderschatten. Dat zijn ook kiezers die je tevreden wil houden. Of het zijn ontwikkelaars op wie je dus rekent om met fraaie projecten nieuwe mensen naar je gemeenten te lokken.”

En dan is er volgens Ackaert nog het feit dat veel gemeenten vrezen voor schadeclaims als ze niet bouwen. “Of voor een waardevermindering van de betreffende gronden, wat zijn weerslag heeft op de grondbelasting. Oh ja, hoe meer inwoners een gemeente heeft, hoe meer lokale mandatarissen en hoe hoger het inkomen van de schepenen en burgemeester. Ook dat speelt.”

An May uit de Leliestraat denkt er intussen niet aan om het verzet te staken. “We gaan opnieuw in beroep, met de opbrengst van een crowdfunding, een barbecue en de verkoop van vogelkastjes. We gaan winnen. Zeker weten.”