Vlaanderen zkt. 1,3 miljard euro: na de coronacrisis begint de opkuis

Op maandag 27 september wordt minister-president Jan Jambon (N-VA) in het Vlaams Parlement verwacht voor zijn jaarlijkse septemberverklaring. Die speech vormt traditioneel de start van het nieuwe politieke jaar.

Het is ook traditie dat de Vlaamse regering die dag haar begrotingsplannen voorstelt. Bevoegd minister Diependaele vat hier eerstdaags de gesprekken over aan binnen de centrumrechtse coalitie, laat een bron weten. Op technisch niveau loopt de discussie al.

Het uitgangspunt van minister Diependaele is duidelijk: dit voorjaar heeft Vlaanderen aan Europa beloofd om zijn begrotingstekort te halveren tegen het einde van de regeerperiode. Hij wil die belofte nakomen. Concreet betekent dat een inspanning van 1,3 miljard euro met het oog op 2024. Het Vlaamse begrotingstekort bedraagt vandaag 2,6 miljard euro.

De kans bestaat dat die cijfers naar beneden worden bijgesteld. De experts van het Monitoringcomité komen later deze week met de laatste groei- en inflatiestatistieken voor ons land. Een nieuw rapport van de Nationale Bank leert alvast dat de Belgische economie een beter dan verwacht tweede kwartaal achter de rug heeft, met een groei van 1,7 procent.

Maar zoals een regeringsbron benadrukt: “Uiteindelijk zal het een zware oefening blijven. 1,2 of 1,3 miljard euro: de grootteorde van de inspanning blijft hetzelfde.”

Corona

Opeenvolgende Vlaamse regeringen hebben het moeilijk gehad om zich op de politieke kaart te zetten door een gebrek aan daadkracht en vista. Een troef die Vlaanderen doorheen de jaren wel altijd kon uitspelen, was een begroting op orde (weliswaar zonder Oosterweel).

De coronacrisis veranderde dat. Net zoals de andere bestuursniveaus in België moest Vlaanderen diep in de buidel tasten om zelfstandigen en bedrijven financieel uit de nood te helpen. Nu de coronacrisis stilaan achter de rug lijkt, wil de regering onder impuls van N-VA opnieuw werk maken van de begroting.

De eeuwige vraag: waar moet het geld vandaan komen? Vlaanderen heeft weinig fiscale hefbomen in handen. Bovendien dient een aanzienlijk deel van het budget voor Onderwijs en Welzijn. Dat zijn departementen die zeker niet zwemmen in het geld. Salarissen vormen er bovendien het leeuwendeel van de uitgaven. Voor Onderwijs gaat het om 68 procent van het totaal.

“Streven naar een financieel evenwicht is niet iets wat ik doe voor mijn plezier, hè”, zei Diependaele vorige week in De Standaard. “We doen dat voor de mensen. Wie beweert de mensen te helpen door meer uit te geven dan wat er binnenkomt, maakt zich misschien op korte termijn populair, maar organiseert op langere termijn ­miserie. Landen met een gezond financieel beleid zijn er veel beter in geslaagd te reageren op de coronacrisis dan andere landen.”

Subsidies in gevaar?

Of de Vlaamse subsidiestromen in gevaar komen, is onduidelijk. Het lijkt een aanlokkelijk doelwit voor een centrumrechtse coalitie. “In de kranten en sociale media lees je vaak dat Vlaanderen veel te veel onnodige subsidies uitdeelt, maar die subsidies vormen wel een belangrijke manier waarop Vlaanderen politiek kan sturen”, reageert een regeringsbron. “Sowieso gaat het niet om bedragen waarmee je even een gat van 1,3 miljard euro dicht.”

Versta: er zal ook gesneden moeten worden waar het pijn doet voor Jambon I. 

Volgens zakenkrant De Tijd overwegen N-VA en CD&V om de Vlaamse jobbonus, die normaal dit jaar in werking treedt, af te voeren. De jobbonus is een belastingvoordeel voor mensen met een laag loon. Jaarlijks zou die hen ongeveer 600 euro moeten opleveren. De totale kostprijs zou dit jaar 329 miljoen euro bedragen. De komende jaren zou dit nog stijgen.