Vitalski (50) drinkt niet meer, al zes jaar! Vroeger mat hij zich een imago aan met whisky en pinten, maar hij was het plots beu en voelt zich veel beter zonder. Hij is vader met een huis, een zoon en een dochter, en creëert structuur en inkomen met schrijven, les geven, optreden, podcasts maken. Eén van zijn onverwachte successen: ‘De Kempenkrak’, waarin hij vertelt wat typisch Kempens is. “De mensen daar, tenminste vanaf een zekere leeftijd, appreciëren die voorstelling heel erg. Maar we gingen het over mijn jongere jaren hebben.”

Inderdaad. En nog voor de jaren negentig waren er de jaren tachtig. Toen was Antwerpen nog ‘veraf’ voor jou. Maar dat feestbeest school toen al in jou?

“Jaren tachtig was voor mij Vosselaar, Turnhout, en new wave. Je was toen mainstream, noem het disco, of new wave. Puntschoenen, zwarte kleren, geföhnd haar, purperen nagellak en oogschmink. Die hele versplintering van subculturen die later kwam, die bestond niet. In café de Coke in Turnhout zat ik direct tussen gelijk gestemde zielen. Om daar te geraken moest ik wel voorbij café De Revue. Daar zaten de ‘anderen’. Die minachting in twee richtingen. Die was voelbaar. En ook heerlijk, vind ik nu. “

Onze reeks ‘Blijven Plakken’ gaat ook over ‘aan elkaar plakken’, dus hoe…

“Over tongzoenen dus. De mooiste tongzoen van mijn leven kreeg ik in 1987, in de Coke. De examens waren gedaan, met mijn boekentas stapte ik meteen van ‘tatheneum’ het café in waar ik mijn toenmalig lief binnendraaide, met een Martini in de ene en een pint in de andere hand. We belandden kussend op de grond, waar iemand een boekentas op ons gooide. En nog iemand deed dat. Dat werden tientallen boekentassen. En wij bleven maar kussen, onder die berg, in dat verschaald bier. En Front 242 op de achtergrond. Ik word zo lyrisch en gelukkig als ik aan dat moment en de hele jaren 80 denk. De jaren negentig hadden een andere grondtoon. Die was negatiever, dreef op onzekerheid, afreageren, wat zelfdestructie. Het was gedaan met genieten. Het fin de siècle was daar. Het hoofd moest naar beneden, met een slobbertrui en vettig haar. Nirvana.”

Maar net in die periode, toen je na je studies Germaanse in Antwerpen bleef hangen, werd je nachtburgemeester. Wie heeft je die titel gegeven?

Je moet eerst mijn levensplan van toen kennen. Ik maakte er na de unief een doel van om schrijver te worden, maar niet door gedisciplineerd aan een tekstverwerker te zitten, maar door street credibility op te bouwen. Dus door het stadsleven in al zijn facetten tot mij te nemen. Ik moest dronken zijn, tussen de mensen zijn. Zo zou ik schrijver worden. Ondertussen zat ik al in mijn glorietijd met rockgroep Circus Bulderdrang, waar we mee op tournee gingen. Gaan optreden was zowat hetzelfde als naar een fuif gaan tot zes uur ’s morgens. Bij schrijver JMH Berckmans, die ook een tijd in Circus Bulderdrang zat, vond ik zo écht mijn street credibility en ging een nieuwe wereld open.

Euh, die Nachtburgemeester Vital.

Oh ja. Luc Cuperus had Week-Up opgericht, zo’n typisch jaren 90-tijdschrift dat in de cafés lag met de cultuurprogrammatie, en gaf mij een column. Michael Vandebril, toen bij Het Paleis en nu bij Antwerpen Boekenstad, vond dat ‘De Nachtburgemeester’ de naam was voor die column. Voilà. En dan neem je die naam over, én de levensstijl. De column is trouwens verhuisd naar Gazet van Antwerpen, en zo echt doorgebroken. De mensen kénden mij, ik liet me ook sponsoren. Ik ging kleren passen bij de Naughty Eye in de Kammenstraat, en kreeg die gratis als dat in de column zou staan. Een spaghetti gaan eten, de toegang tot fuiven… het kwam op me af. Van dag tot dag, want ik was toen eigenlijk straatarm. Ik heb jaren gestempeld toen ik aan de weg liep te timmeren. Pas in 2000 was ik daar doorheen, en ben, tussen haakjes, zelfs een periode écht rijk geweest.

De stad waarin jij rondliep in de jaren 90 was op heel veel vlakken anders. Ze was rommeliger, maar bood meer kansen.

“Mensen die van het OCMW leefden of alleen maar uitgingen en gedichten schreven, woonden toch in een herenhuis in de Montignystraat. De immo-sector had nog niet door dat het wonen in de binnenstad eigenlijk héél goedkoop was. En er was, misschien ook door al die soorten mensen bij elkaar, een enorme dynamiek.”

“De Kammenstraat was begin jaren negentig niets, en dan kwam die Fish and Chips opzetten, méér dan een kledingzaak, en een trekker voor nog meer winkels en horeca. Een eigenaar die in de Kammenstraat een pand had met een grote etalage en achterliggend magazijn, wilde daar vanaf. Hij vroeg of dat niets voor mij was, tijdelijk, als feestzaal. Zo is de Ijsfabriek ontstaan. Een creatief centrum. Soms niets meer dan een hangplek, maar ook een plek waar àlles kon, rond een vaste kern van tientallen mensen. We maakten daar een roddelblad, over de personaliteiten van ’t stad toen. Wie met wie werd gezien, wie het had afgezegd met wie. Ik nam dat serieus, maar vrienden van mij hebben er voor op hun gezicht gehad. Als je dat nu bekijkt, was dat een voorloper van een Facebook- of Whatsapp-groep. De lancering van een nieuw nummer, was wéér het moment voor een feest in de Ijsfabriek.”

En dus ook het Bombardon-verhaal dateert uit die periode.

“Ja, die groep van 40,50 mensen met wie ik rondhing, daar groeide het idee om een film te maken. Een scenario hadden we nog niet. Wij in vijf auto’s onaangekondigd naar regisseur Luk Wyns in Schoten, die toen al goed bezig was. Hij bleef stoïcijns bij die rare situatie en liet ons binnen. Ik legde ons project uit op het terras, babbelend, en tijdens dat gesprek belandde een van mijn kompanen, die altijd een bombardon bij zich had, met instrument en al in zijn zwembad. Wyns noemde die absurde situatie achteraf de mooiste theatervoorstelling die hij dat jaar had gezien. Onderweg terug naar Antwerpen heeft een van die auto’s nog een ongeval gehad en zijn we in het ziekenhuis beland. Om maar te zeggen. Het was heftig allemaal.”

Jij hebt tientallen lieven gehad in die tijd. Je drééf op je libido vertel je. Toch erg hé, dat het nu allemaal anders moet.

“Het elkaar ontmoeten moést in het café. ‘Iemand missen’, was helemaal anders. Je had van je lief één foto, in je portefeuille. Iemand niét kunnen bereiken, was een tastbaar gevoel. Dat bestaat niet meer. Hoe mooi was het dan als je die persoon plots tegenkwam. Of als je iemand wilde spreken, moest je aan diens deur gaan staan. Was die nét naar de nachtwinkel, dan had je pech. Als je nu onaangekondigd aan iemands deur staat, word je gek verklaard. Ook typisch: beginnersgeluk: in de hoop op een tof gesprek ging je al maar lekker vroeg in het café zitten. Heel romantisch. Zo erg dat de tieners dat nu niet meer kennen. Alles afspreken, via digitale weg, alles eerst organiseren: horror.”

“Cafés waren ook veel langer open, want er waren minder beperkingen: De Kat, Jean Jacques, de hele nacht doorgaan…. Ik beleefde dat als poëzie. Die jaren waren één lange poëtische beneveling. Je ziet je voordeur om 6u ’s morgens, ernaast blijkt De Nieuwe Linde toch nog open te zijn. Wel, toch nog dat café binnen. Want je weet nooit.”

“Het internet heeft alles aan banden gelegd. De artistieke wereld, de horeca, zelfs de comedy-wereld waar ik in rondloop. Alles is serieus, geprofessionaliseerd, overgeorganiseerd. Het lijkt nu of je comedian wordt op aandringen van de VDAB, die ook nog zegt waar je grappen over moeten gaan. Circus Bulderdrang, enkele jongens die niéts konden maar toch succes hadden met iets tussen rock en theater, dat kan nu niet meer ontstaan. Een programmator zou dat niet meer wagen.”

Een ander - symbolisch - eindpunt van die wilde jaren: de aanslagen op de Twin Towers. Althans, zo zie jij het.

“Die bijzondere jaren ‘90 begonnen met het vallen van de Berlijnse Muur in 1989, dat heel veel mogelijk maakte. Plots kon alles. En ja, na 11 september 2001 kwam er een nieuwe argwaan. Er kon plots niets meer. We moesten weer voorzichtig zijn. Het was voorbij.”

Vital, je geeft les! Van een ommekeer gesproken voor een Nachtburgemeester. Wat vinden die tieners daarvan?

Ik sta voor de klas, parttime natuurlijk, in het atheneum van Schoten en Schilde. Engels en Nederlands. Sommige ouders weten nog wie ik ben, maar de leerlingen zelf niet meer. Dan moeten die leerlingen mij de groeten doen van hun pa en vinden ze dat cool.

En de Kempen, anno 2021?

Ik kan niet uit Antwerpen weg, mijn werk ligt nu voor het overgrote deel in de Scheldestad. Maar toch is de laatste jaren mijn band met de Kempen weer heel erg gegroeid. Ik regisseer toneelgroepen in Vosselaar en in Turnhout, mijn dochter gaat naar een manege in Beerse, en ‘s zomers zitten we wekenlang in de Lilse Bergen. De combinatie is perfect: de nutteloze verveling van de Kempen links, de helse stinklucht van Antwerpen rechts. Voor minder kan ik het niet doen!

Lees hier alle plakverhalen uit jouw gemeente en ver daarbuiten

Test wat er bij jou is blijven plakken over uitgaan in de jaren 80 en 90 in je gemeente met onze Plakquiz

--Vital maakte de podcast Antwerpen in de jaren Negentig, in tien afleveringen. Een absolute aanrader voor wie de periode meemaakte, of er meer over wil weten.