Een geheime tunnel en kogelvrij glas, 20 verdachten, 330 advocaten en 1.765 burgerlijke partijen: hier start het proces van de eeuw

Het wordt een proces zonder voorgaande, alleen al wegens de duur en de massale belangstelling, de aanwezigheid van honderden advocaten en burgerlijke partijen, maar ook vanwege de (emotionele) impact die de aanslagen gehad hebben op de Franse samenleving.

De feiten: op vrijdag 13 november 2015 plegen negen mannen aanslagen op verschillende plaatsen in de Franse hoofdstad en in Saint-Denis, in de buurt van het Stade de France, op terrassen van restaurants en in concertzaal Bataclan. Bij de aanslagen, die opgeëist worden door terreurorganisatie Islamitische Staat (IS), vallen 130 doden en meer dan 350 gewonden. 

Vanaf vandaag moeten twintig mannen zich voor de rechter verantwoorden voor hun aandeel in de aanslagen. Het gaat niet om de negen daders van de aanslagen, want die zijn allemaal dood. Het gaat wel om beschuldigden die onder meer geholpen hebben bij de voorbereidingen of vanuit Syrië de operaties geleid hebben. Van de twintig beschuldigden zullen er veertien in de rechtszaal zitten. Onder hen Salah Abdeslam. Hij maakte deel uit van het terreurcommando, maar sloeg op de vlucht toen hij naar eigen zeggen niet binnen geraakte in het Stade de France met zijn bommengordel. Vijf anderen zijn vermoedelijk omgekomen in Syrië, één zit in Turkije in de cel.

Het proces zal naar verwachting meer dan acht maanden duren. Voorlopige einddatum: 25 mei 2022. Er is ook een ongezien aantal burgerlijke partijen: 1.765 mensen stelden zich burgerlijke partij. Dat betekent ook een recordaantal advocaten: 330. Op een dergelijke omvang is geen enkele rechtszaal in Parijs voorzien, en daarom werd een speciale grote zaal ontworpen en gebouwd midden in het justitiepaleis van de Franse hoofdstad. 

Er is in die houten constructie plaats voor in totaal 550 mensen. De beschuldigen zullen plaatsnemen in een glazen kooi, volledig van kogelvrij glas. En niemand die zal kunnen zien hoe de terreurverdachten binnengeleid worden. Uit veiligheid is een geheime tunnel gebouwd.

Meer dan duizend politieagenten worden ingezet om de veiligheid tijdens het proces te bewaren. De Franse minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin heeft dinsdag daarnaast nogmaals een oproep gedaan aan de politie- en veiligheidsverantwoordelijken om over heel Frankrijk “een hoog niveau van alertheid” aan de dag te leggen, vooral dan in de buurt van gevoelige plekken. “De terroristische dreiging is hoog in Frankrijk, zeker tijdens deze zaak”, meent de minister. 

Rechtbankvoorzitter Jean-Louis Périès zal bij de start van het proces een overzicht geven van het strafonderzoek, dat vervat zit in 542 mappen. Naar verwachting zal dat twee dagen duren. Eind september tot eind oktober komen (familieleden van) slachtoffers aan de beurt. Gezien het enorme aantal burgerlijke partijen, werd een selectie van 300 mensen gemaakt die hun relaas mogen brengen. Daarna komen ook meer dan 100 getuigen aan het woord, onder wie de voormalige Franse president François Hollande die in het Stade de France zat op het moment van de aanslagen, maar ook Belgische speurders. De beschuldigden zelf worden pas in januari ondervraagd.