Hollywood 2.0? Hoe de filmwereld worstelt met ons veranderend kijkgedrag en de macht van streamingdiensten
Is de filmwereld klaar om de coronacrisis te bezweren en in het najaar een definitieve doorstart te nemen? Op het Filmfestival van Venetië doet iedereen zijn best om optimistisch te zijn. Maar de opbrengsten blijven achterop hinken en intussen zijn - alweer - enkele topfilms uitgesteld. Wordt het ooit nog helemaal zoals vroeger? Wellicht niet.
Filmmaatschappij Paramount blijft voorlopig erg voorzichtig. Het heeft twee films met superster Tom Cruise die gepland waren in het najaar, doorgeschoven naar 2022: "Top Gun: Maverick" en "Mission: impossible 7". Het coronavirus blijft mensen uit de bioscopen houden, zeker in de Verenigde Staten. Het vertrouwen van de Amerikaanse filmliefhebber is nog altijd niet hersteld. Vooral ouders met kinderen stellen hun bioscoopbezoek liever uit, zolang het gevaar op besmetting reëel is.
Dat vertrouwen wordt in de VS gemeten door NRG (National Research Group) en Hollywood houdt die cijfers nauwlettend in de gaten. Alles wat lager is dan 70% is verontrustend. In de laatste cijfers gaf slechts 58% van de ondervraagde ouders aan "zeer veel tot tamelijk veel vertrouwen" te hebben in een bioscoopbezoek met kinderen. Dat is het laagste cijfer sinds de maand april. Het gebrek aan vertrouwen vertaalt zich in een teleurstellende ticketverkoop.
Bekijk hier de trailer van de nieuwe Topgun, die pas in 2022 te zien zal zijn:
Geen risico
Bijgevolg is er voor filmstudio Paramount maar één beslissing mogelijk: de paradepaardjes voorlopig op stal houden. Deze films hebben te veel gekost en de studio kan het zich daarom niet permitteren dat de opbrengst zou tegenvallen.
De vrees bestaat dat andere studio’s het voorbeeld zullen volgen en dat er nu meer dominosteentjes gaan vallen. De nieuwe James Bondfilm, "No time to die", heeft uiteindelijk een releasedatum gekregen, maar andere topfilms die voor het najaar gepland zijn, zoals de superheldenfilm "Eternals" van Disney, zijn onzeker.
Anderzijds heeft filmgigant Sony de releasedatum voor "Venom: let there be carnage" vervroegd. Dat zou dan weer te maken hebben met het verrassend goede openingsweekend van de superheldenfilm "Shang-Chi and the legend of the ten rings". Strategieën veranderen met het draaien van de wind. Er zijn geen zekerheden meer.
Bekijk hier de trailer van de nieuwe James Bondfilm, die eind deze maand verschijnt:
Machtsgreep van de streamingdiensten
Er is nog een andere reden waarom films minder opbrengen aan de kassa: het succes van de streamingdiensten. Vroeger was het simpel: eerst ging je een film in de bioscoop bekijken. Daarna kon je hem kopen op video en dvd en nog later was hij uiteindelijk op tv te zien. Maar dat verdienmodel staat intussen helemaal op zijn kop. Van het traditionele window - de periode dat een film exlusief in de bioscoop te zien is - schiet nagenoeg niets meer over.
Tijdens de pandemie bleven de bioscopen gesloten, en de verschillende streamingdiensten hebben daarvan geprofiteerd om zoveel mogelijk mensen naar hun platform te lokken. Sommige films werden gestreamd nog vóór ze in de zalen te zien waren, zoals "Zack Snyder's justice league" op HBO Max. Anderen kregen een zogenaamde hybride release, tegelijk te zien in de zaal en online, al dan niet tegen een meerprijs. Dat was het geval bij "Cruella", "The suicide squad", "Jungle cruise" en "Black widow". Maar dit nieuwe releasemodel vertoonde snel zijn eerste barsten.
Bekijk hier de trailer van "Black widow", de film waarover Scarlet Johansson in conflict ligt met Disney:
Protest van de sterren
"Black widow" scoorde goed in zijn openingsweekend, maar viel in het tweede weekend al nagenoeg 70% terug. Een van de grootste drops uit de geschiedenis van het Marvel Cinematic Universe. De tegenvallende resultaten zetten hoofdrolspeelster Scarlet Johansson aan om een rechtszaak op te starten tegen Disney. Volgens Johansson werd haar beloofd dat de film een exclusieve bioscooprelease zou krijgen, en was haar loon grotendeels gebaseerd op de box-office-opbrengst. Zij eist een compensatie. Johanssons initiatief zou in de toekomst dan weer invloed kunnen hebben op de loononderhandelingen tussen acteurs en de studio’s.
Dune bekijken op tv is als met een speedboat varen in je badkuip. Ik vind het belachelijk
Veel regisseurs blijven eisen dat hun film eerst in de zalen komt. Christopher Nolan, de regisseur van "Tenet", wil dat zijn films niet alleen in de VS maar ook in de rest van de wereld exclusief op het grote scherm te zien zijn. Denis Villeneuve, regisseur van het langverwachte "Dune", formuleert het zo: “"Dune" bekijken op tv is als met een speedboat varen in je badkuip. Ik vind het belachelijk". Ook regisseur Edgar Wright is blij dat zijn nieuwe film "Last night in Soho" werd uitgesteld totdat hij in het najaar in de bioscoop uitkomt.
Bekijk hier een fragment uit het interview met regisseur Edgar Wright, opgenomen in Venetië:
Zegen van de sterren
Andere sterren - acteurs én regisseurs - kiezen eieren voor hun geld en maken deals met streamingdiensten. Daniel Craig, straks voor een laatste keer te zien als James Bond, krijgt van Netflix een astronomische 84 miljoen euro, om mee te spelen in "Knives out 2" en "Knives out 3". Ook supersterren als Julia Roberts, Leonardo Di Caprio en Jennifer Lawrence tekenden megacontracten bij streamers.
Topregisseurs als Martin Scorsese en Steven Spielberg sloten gelijkaardige deals af. Acteur Benedict Cumberbatch, die in Venetië was voor de premiere van de Netflixfilm "The power of the dog", ziet ook voordelen als films snel gestreamd worden. Het is een manier om snel een groot publiek te bereiken.
Ik weet dat het een Netflix-film is, maar het mooie is dat iedereen hem dan tegelijk kan zien
Bekijk hier het interview met Benedict Cumberbatch, die lovend is over het bereik van een streaminggigant als Netflix:
Antwoord van de industrie
Dat de klok ooit nog volledig wordt teruggedraaid is wishful thinking. De box-office resultaten worden in Hollywood met een vergrootglas bestudeerd. Het kijkgedrag van het publiek zal bepalend zijn voor de releasestrategie van de studio's. Willen de mensen een film zo snel mogelijk thuis kunnen bekijken nu ze daar tijdens de pandemie aan gewoon zijn geraakt? Of betalen ze met plezier een ticket voor de bioscoop als het eindelijk weer helemaal veilig is?
Ik denk dat een kleinere film meer kans heeft om te overleven in de bioscoop dan een grotere commerciële film.
Acteurs en regisseurs mogen eisen wat ze willen. Uiteindelijk worden films gemaakt om geld op te brengen. Maar welk model is nu het meest lucratieve? Dat is de vraag van 1 miljoen. Disney en Warner kunnen misschien snel scoren door films meteen op Disney+ of HBO Max te droppen, maar zo kannibaliseren ze wel hun eigen verdienmodel. Want aan de bioscoopkassa valt er op die manier veel minder te rapen.
De Belgische filmmaakster Fien Troch denkt dat we naar een soort van tussenmodel zullen evolueren, waarbij sommige films langer in de bioscoop zullen blijven, en andere sneller of zelfs meteen gestreamd zullen worden. Ze denkt dat blockbusters sneller in de huiskamer zullen belanden, omdat ze worden bekeken door een publiek dat rekent op snelle consumptie. En dat kan net zo goed op een klein scherm.
Bekijk hier hoe regisseur Fien Troch de toekomst ziet van de film:
Uitvinding van de elektriciteit
De meeste experts verwachten dat het traditionele window van 90 dagen hoe dan ook niet houdbaar is. Een periode van 45 dagen exclusief in de bioscoop lijkt het maximum te zullen worden. Andere films zouden dan wel sneller of zelfs meteen naar een streamer kunnen gaan. Maar niemand die met zekerheid durft te zeggen welke strategie de beste is voor welk soort film.
Volgens producent en voormalig MGM-voorzitter Jonathan Glickman is deze crisis niet te vergelijken met de opkomst van de televisie, die in de jaren 50 de bioscoop overbodig dreigde te gaan maken. Zo’n vaart liep het toen niet, maar de situatie is nu ernstiger. De periode waarin de filmindustrie zich nu bevindt is volgens Glickman vergelijkbaar met de uitvinding van de elektriciteit, zo verklaarde hij aan The Hollywood Reporter. Met andere woorden: Hollywood staat voor zijn periode van de waarheid.