“In Westmalle is er een monument gesloopt dat jarenlang mee het uitzicht van de dorpskom bepaalde en dat ook binnen in heel wat mensenharten een vaste plaats had ingenomen. In Westmalle is Lies overleden, een levende legende, voortaan legende zonder meer. Er zijn geen titels nodig of een indrukwekkend curriculum om haar voor de geest te roepen bij alle mensen van Westmalle en bij velen daarbuiten: één korte naam volstaat: Lies.” Zo schreef directeur en eerwaarde priester Leo Van der Heyden in 1995 in Het Beertje, het blad van het SJB Westmalle. Want ja, wie was er nooit eens stiekem een pint gaan drinken bij Lies?

De priester omschreef de uitbaatster van de herberg ‘Bij Lies - café Harmonie’ als een sociale instelling op zichzelf, die van het werk van barmhartigheid “de dorstigen laven” haar beroep had gemaakt. Lies was een moeder, een studentenmoeder van het type uit de boeken van Ernest Claes. Lies was de laatste der “marraines”.

Een prachtige foto van Lies (Elisa Celens-Mertens) naast de kolenstoof, in dit geval een duveltje, hing nog jarenlang als eerbetoon in café ‘t Vermoeden. Kris Mintjens van Vastgoed Mintjens die nu nieuwbouwproject Den Bonten Os optrekt op de plaats van het vroegere volkscafé, woonde jarenlang naast Lies.

“Mijn ouders hadden café Den Bonten Os. Lies was een nicht van mijn moeder. Zij heeft het café indertijd overgepakt van haar moeder, tante Emma. Café Harmonie was een bruine volkskroeg. Je zou het afgaande op die foto niet vermoeden, maar Lies was hautecouturenaaister van opleiding. Ze had vroeger nog in chique winkels in Antwerpen gewerkt. Een van de eerste omroepsters van de BRT, Sonja Cantré, woonde in Schilde. Ik herinner me hoe zij speciaal naar het café kwam om haar kleding door Lies te laten naaien. Ze moet dus wel straf geweest zijn in haar vak.”

Lies nam het niet zo nauw. Iedereen liep er binnen en buiten, langs de voor- en langs de achterdeur. Ze had geen eigen kinderen, ze was een soort moederfiguur voor iedereen. “Lies woonde ook in het café. Dat mens had eigenlijk geen privacy. Je zou kunnen zeggen dat ze in haar eigen café kampeerde. Lies combineerde het café met de zaal die aan de rechterzijde lag, en waar De Noorderzonen repeteerden. Dat was de liberale muziekvereniging van Westmalle”, zegt Kris Mintjens. “Wij woonden er vlak naast. Ik herinner me hoe wij altijd de televisie luider moesten zetten als de fanfare repeteerde. Elke zaterdag was er wel een of ander teerfeest of klasfuif. Wij lagen dan ’s nachts mee te dansen in ons bed. Op die houten plankenvloer in de zaal stond een duveltje, dat bij elk feest werd losgekoppeld en opzij geschoven.”

In haar glorietijd had Lies een reputatie op het vlak van soep koken. “Het gebeurde dat wie het onderste uit de ketel schepte ook nog een achtergebleven schotelvod in zijn pollepel vond. Dat was allemaal vrij primitief. De wc was een plank met een gat erin. Lies’ broers waren allemaal varkensslachters.”

Op de foto’s oogt ze stuurs. “Maar eigenlijk was Lies een vriendelijke madame. Alleen: ze was absoluut niet zakelijk aangelegd. Haar kassa klopte zelden. Iemand van wie ze wist dat hij veel geld had, liet ze meer betalen dan iemand die krap bij kas zat of studenten. Iedereen tolereerde dat.”

Lies was een van de eersten met een LAT-relatie in Malle. “Ze was samen met Marcel Celens, de dirigent van De Noorderzonen, die een beenhouwerij in Oostmalle had. Maar het koppel woonde apart. Marcel Celens was eigenlijk een heel intelligente man. Ik herinner me hoe wij met een groep eens geschoten hadden voor hun trouw, zoals dat toen gebruikelijk was in de Kempen, want Lies Mertens zou de volgende dag in het huwelijk treden met Marcel Celens. Tot zij ons ineens kwam vertellen dat dat heel vriendelijk was van ons, dat schieten, maar dat ze toch niet ging trouwen. Ik weet niet of die twee uiteindelijk echt gehuwd zijn.”

Op het laatst verzorgde Lies zich niet meer, zoals ook te zien is op die laatste foto’s naast het duveltje in de zaal. Maar als je door die schort, pantoffels en schilferige benen heen ziet, kan je toch nog een glimp van de chique hautecouturenaaister opvangen, die nu verder leeft in de geesten van velen. Zoals directeur Leo Van der Heyden het zo treffend schreef: “In de verhalen die altijd opnieuw zullen getuigen van wat waarheid blijft: Lies was een goed mens.”

Lees hier alle plakverhalen uit jouw gemeente en ver daarbuiten