Antistoffen van kamelen blijken krachtig medicijn tegen RSV

Belgische wetenschappers hebben een molecule ontwikkeld die uitstekend lijkt te werken in de strijd tegen RSV, het virus dat vooral bij jonge kinderen ernstige ademhalingsproblemen kan veroorzaken. De molecule is een afgeleide van antistoffen van kameelachtigen.
KATERYNA KON/SCIENCE PHOTO LIBRARY
Een illustratie van het Respiratoir Syncytiaal Virus.

Respiratoir Syncytiaal Virus (RSV): voor de meeste mensen is het een doodgewoon verkoudheidsvirus, maar wie jonge kinderen heeft, weet dat het bij hen kan uitgroeien tot een zware infectie van de luchtwegen die in sommige gevallen tot een ziekenhuisopname leidt.

Vandaag bestaat de behandeling hoofdzakelijk uit ondersteuning zodat de patiënten vanzelf kunnen uitzieken, maar dankzij wetenschappers verbonden aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) in Gent komt daarin mogelijk verandering. Samen met Amerikaanse collega's hebben zij een nieuwe molecule ontwikkeld die het virus op een erg efficiënte manier verhindert om de longcellen binnen te dringen.

Nanobody's

"Het gaat om minuscule antistoffen die ruim twintig jaar geleden bij toeval in het bloed van kameelachtige dieren aan de VUB zijn ontdekt", legt Xavier Saelens aan deredactie.be uit. Hij is een van de wetenschappers van het VIB die aan het onderzoek hebben meegewerkt.

"Die dieren blijken zogenoemde nanobody's aan te maken die virussen op een andere manier bestrijden dan de antistoffen van mensen. Die ontdekking heeft wetenschappers wereldwijd de ogen geopend. Ook wij zijn met die nanobody's aan de slag gegaan in een poging RSV op een nieuwe manier te bekampen."

Lama

Concreet hebben de Amerikaanse collega's van Saelens bij een lama een immuunreactie opgewekt door het dier met een onderdeel van RSV te vaccineren. De lama ondervond hier geen last van, maar de nanobody's die hij aanmaakte, bleken wel unieke eigenschappen te bevatten.

"In het laboratorium hechtten die specifieke nanobody's zich vast een het zogenoemde fusie-eiwit van RSV. Dat is het eiwit dat het virus nodig heeft om longcellen binnen te dringen en daar schade aan te richten. De nanobody's wisten dit met succes te verhinderen."

Op dit moment hebben Saelens en zijn collega's de nanobody's enkel in vitro en op muizen getest. In een volgende fase willen ze de antistoffen in klinische tests ook op mensen uittesten. "Mogelijk werken we hierbij samen met farmaceutische bedrijven die de nanobody's verder ontwikkelen."

Ablynx

Nu al test het bedrijf Ablynx een oudere generatie nanobody's uit op kinderen met RSV. "Ablynx is een spin-off van het VIB en de VUB. In kinderziekenhuizen in heel Europa test het bedrijf zijn eigen nanobody's uit. Dat lijkt goed te werken, maar de eerste resultaten zijn niet honderd procent sluitend."

Saelens benadrukt dat de nanobody's van Ablynx anders werken. "Ze binden zich op een andere manier met RSV", zegt hij. "Ze zijn ontwikkeld toen de structuur van het virus minder goed gekend was. In 2012 is hierin een doorbraak gerealiseerd. Het is hierop dat wij met onze nanobody's hebben voortgeborduurd. Maar in vele opzichten heeft Ablynx wel degelijk het pad voor ons geëffend."

Het is overigens goed mogelijk dat wetenschappers in de toekomst ook andere soorten nanobody's bij kameelachtigen weten op te werken om nog meer virussen te bestrijden. "Mogelijk kunnen we ze op termijn ook inzetten in de strijd tegen griepvirussen, hepatitis en zelfs HIV."

Meest gelezen