Direct naar artikelinhoud
NieuwsWetenschap

Wetenschappers ontdekken fossiele ‘vliegende draak’ in Chileense woestijn

Artistieke impressie van een Rhamphorhynchus, met zijn lange staart en spitse snuit.Beeld Getty Images/iStockphoto

In de Chileense Atacamawoestijn hebben archeologen fossiele resten ontdekt van een prehistorisch dier dat zich laat omschrijven als ‘een vliegende draak’. Zo'n 200 tot 150 miljoen jaar geleden vloog de pterosaurus er rond, voorzien van een lange staart, vleugels en scherpe uitstekende tanden. 

Het vliegende reptiel behoort tot een groep die al eerder op het noordelijk halfrond werd ontdekt. Nu blijkt dat het zo uit Jurassic Park weggevlogen monster ook in Zuid-Amerika zijn vleugels heeft uitgeslagen. De versteende botten van het dier werden al in 2009 ontdekt door de directeur van het natuurhistorisch museum van de Atacamawoestijn en werden jarenlang onderzocht door wetenschappers van de universiteit van Chili.

De ontdekking vormt het eerste bewijs dat de pterosauriërs - de eerste gewervelde dieren die konden vliegen, voorlopers van de Pterodactylus - ook op het zuidelijk halfrond voorkwamen. “Dit toont aan dat de dieren in deze groep wijder verspreid waren dan we tot nu toe wisten”, zegt onderzoeksleider Jhonatan Alarcon. De bevindingen van het team zijn gepubliceerd in wetenschapsjournaal Acta Palaeontologica Polonica.

Migreren

Het is overigens niet zo dat deze Rhamphorhynchus - vernoemd naar de groep waartoe de voorwereldlijke fladderaar behoorde - ongeschonden uit de grond werd gehaald. De deskundigen moesten het doen met een stuk bot uit de voorpoot, een mogelijke ruggenwervel en een gedeeltelijk vleugelkootje. Genoeg bewijs echter om de ‘koning van de lucht’ aan Zuid-Amerika te linken.

Wetenschappers denken dat de zuidelijke landmassa’s tijdens de Jura-periode aan elkaar zaten. Een supercontinent dat Gondwana wordt genoemd. Mogelijk de reden waarom andere leden van de dierengroep ook op Cuba zijn gevonden. “Waarschijnlijk vlogen ze van noord naar zuid”, aldus Alarcon. “Misschien zijn ze hier ooit aangekomen en gebleven, we weten het niet.”

Viseter

Hoe groot het fabelachtige wezen precies was, schrijven de experts niet. Er zijn aanwijzingen dat het om een dier van ‘gemiddelde grootte’ ging. Een volwassen exemplaar. Sommige familieleden konden echter een vleugelspanwijdte van bijna twee meter bereiken, zo is bekend. Van Rhamphorhynchus zijn meer volledige skeletten gevonden dan van welk andere pterosauriërs maar ook. Hij had een spitse kop, zwemvliezen en at vis.

De Atacamawoestijn is een immens groot gebied, dat ooit onder het water van de Stille Oceaan schuilging. Nu oogt het als een maanlandschap. Sommige delen van de woestenij hebben al tientallen jaren geen regen gezien. Er zijn alleen stenen en zand te vinden. En fossielen voor wie zijn schep in de grond steekt. Het gebied staat bekend om zijn fossiele vondsten. Veel ervan worden net onder het dorre oppervlak gevonden.

De wetenschappers moesten de Rhamphorhynchus herkennen aan onder meer een stuk ruggenwervel.Beeld AFP