Europese aardgasprijs was nooit zo hoog: wat betekent dat nu voor jouw energiefactuur? En is er beterschap in zicht?

Wel, belangrijk om te weten is dat het hier gaat om Europese termijncontracten voor aardgas. Sinds Nieuwjaar zijn die al met liefst 174 procent de hoogte ingegaan. Het belangrijkste gascontract in Europa staat nu al 35 procent hoger dan in de maand augustus.

Hoe dat komt? De wet van vraag en aanbod: waar in de coronapiek de bedrijven op een laag pitje draaiden en de energievraag dus laag was, is die economische activiteit de laatste maanden fors aangezwengeld. "We merken dat al sinds maart of april", zegt Kurt Hernot, adviseur Prijzen en Rekeningen bij de federale energieregulator CREG.

De vraag naar gas (en stroom) is dus fors hoger, maar ook het aanbod in Europa is beperkter, bevestigt Frank Vranken, hoofdstrateeg bij vermogensbeheerder Edmond de Rothschild Europe, in "Terzake". Europa heeft minder voorraden omdat er vanuit Noorwegen momenteel minder gas komt. Dat omdat er onderhoudswerkzaamheden zijn op verschillende boorplatformen. 

Niet rechtstreeks, maar die prijzen van termijncontracten zijn wel een teken aan de wand, geeft Hernot toe. "Ze zeggen niet één op één dat de consument dat zal moeten betalen. Maar ze geven wel aan dat we niet moeten verwachten dat de prijzen morgen of overmorgen zullen gaan dalen."

De gemiddelde gasfactuur die een gezin nu moet betalen, loopt intussen al op tot ruim 1.500 euro per jaar, zo leren cijfers van de Vlaamse energiewaakhond VREG. Dat is bijna 500 euro meer dan vóór de coronaperiode. 

Belangrijk is ook om hier te herhalen dat die factuur niet alleen uit de pure gasprijs bestaat. Ongeveer 40 procent van de factuur zijn vandaag kosten die de overheid aanrekent, via heffingen, distributiekosten en btw.

Een stijging van de aardgasprijs heeft overigens ook een effect op de stroomprijs. Want we maken ook stroom met gasgestookte centrales en ook die moeten dat gas dus duur aankopen. Bovendien stoten aardgascentrales CO2 uit, waarvoor ze uitstootrechten moeten betalen. Ook die zijn dit jaar verdubbeld in prijs. 

Oktober wordt volgens Hernot een belangrijk scharniermoment op de energiemarkt, zeker voor gezinnen. "Er zijn veel producten die op kwartaalbasis hun prijzen aanpassen. Dat gebeurt de volgende keer in oktober. Bij het vorige kwartaal zagen we al aanzienlijke stijgingen. Als dat verder blijft stijgen, zal het effect op de jaarfactuur wel groter zijn."

De kans bestaat dat de energieprijzen weer wat normaliseren, zodra het eerste effect van economische heropleving van corona wat is verteerd. Maar een prijsdaling in de herfst en winter is doorgaans niet zo logisch, denkt Hernot.

"We moeten er rekening mee houden dat de herfst- en winterperiode een periode is met veel vraag. Dat zou weer een opwaartse druk kunnen geven op de prijzen. Er zijn een aantal elementen waar we geen vat op hebben, zoals het weer, die mee zullen bepalen wat de prijzen in oktober en november zullen doen. Ook zal het van belang zijn dat de centrales technisch goed blijven draaien. Ook dat kan de prijs bepalen."

"Hoe minder dat de overheid moet ingrijpen op het vrijgemaakte deel van de energiemarkt, hoe beter", vindt Hernot. "Maar het is wel belangrijk dat de overheid de mensen ondersteunt die nu al moeite hebben om hun factuur te kunnen betalen."

Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) wil namens de federale regering alvast iets doen voor de laagste inkomens, zo kondigde ze gisteren aan in "De afspraak":

Bij de aanstaande begrotingsbesprekingen zal Van der Straeten voorstellen om de uitbreiding van het sociaal tarief te verlengen. Wie een laag inkomen heeft en bijvoorbeeld van een leefloon moet rondkomen, kan automatisch genieten van dat sociaal tarief, waardoor je de laagste marktprijzen moet betalen. 

Ook een verlaging van btw op de energiefacturen behoort tot de mogelijkheden, maar Van der Straeten ziet daar geen heil in.