Meer sterke drank en minder beha’s: hier gaven we ons geld aan uit tijdens het coronajaar 2020

Een huishouden heeft vorige jaar gemiddeld 35.209 euro uitgegeven, een dikke 500 euro minder dan twee jaar eerder. Dat blijkt uit cijfers van de Belgische statistiekbureau Statbel, die in primeur verschijnen in het boek ‘Investeren in de eerste helft van je leven’ van VRT-journalist Michaël Van Droogenbroek en Knack-journalist Ewald Pironet. 

Om de twee jaar levert Statbel cijfers over ons bestedingspatroon. Daaruit blijkt dat een gezin gewoonlijk gemiddeld net geen 200 euro betaalt voor leidingwater, 730 euro voor gas en iets meer dan 800 euro voor elektriciteit. Maar ook gemiddeld bijna 40 euro per jaar neertelt voor chips, pakweg 175 euro voor chocolade, een dikke 200 euro voor frisdranken zoals cola, limonade en Schweppes, 150 euro voor bier en bijna 350 euro voor wijn.

VRT-journalist Michaël Van Droogenbroeck gaf in "Laat" meer uitleg over ons veranderde uitgavenpatroon. Bekijk het gesprek hier:

Uit de cijfers voor coronajaar 2020 die nu beschikbaar zijn, blijkt dat ons uitgavenpatroon ingrijpend is veranderd in vergelijking met het "gewone" jaar 2018 en de jaren daarvoor. 

Laten we eerst kijken naar de grootste brok uitgaven: de kosten die met wonen te maken hebben en pakweg 30 procent uit ons budget slaan. Die stegen van gemiddeld 10.837 euro in 2018 naar 11.347 euro in 2020, een klim van 4,7 procent over twee jaar. Dat is iets meer dan de stijging van 4,2 procent die tussen 2016 en 2018 werd genoteerd. 

En nog belangrijker, het cijfer ligt drie keer zo hoog als de inflatie, de algemene prijsstijging, die in 2019 1,2 procent en in 2020 0,4 procent bedroeg, dus over die twee jaar 1,6 procent. Met andere woorden, onze woonkosten stegen veel meer dan de rest. En ook veel meer dan de lonen via de koppeling aan de index.

Bij bovenstaande cijfers horen twee opmerkingen: 

• Eén, de stijging van de woonkosten in 2020 is bijna helemaal te wijten aan de stijging van de (fictieve) huurprijs, we zien hier dus vooral de aanhoudende klim van de prijzen op de vastgoedmarkt. 
• Twee, de afrekeningen van de water- en energiefacturen voor het coronajaar 2020 volgen pas dit jaar en het waarschijnlijke meerverbruik zit dan ook nog niet in deze Statbel-cijfers.  (Lees verder onder de foto.)

Verbruikersorganisatie Test-Aankoop schat dat we vorig jaar 240 tot 360 euro meer uitgaven aan water voor het koffiezetapparaat, de vaat, het waterverbruik van de toiletten en voor de elektriciteit van pc, computerscherm, printer en bureauverlichting enzovoort, omdat we meer thuis zaten.

Op basis van deze voorzichtige schattingen gaven de huishoudens in 2020 dus gemiddeld 11.650 euro uit aan woonkosten, pakweg 7,5 procent meer dan in 2018. Dat is al bijna vijf keer meer dan de inflatie in die periode.

Ook op andere vlakken zijn er grote verschuivingen in het bestedingspatroon tijdens het coronajaar 2020. Soms werd veel meer uitgegeven, soms veel minder. 

Neem onze tweede belangrijkste brok uitgaven: die voor voeding en niet-alcoholische dranken, goed voor 14 procent van onze bestedingen. We gaven in 2020 gemiddeld per huishouden zo’n 5.600 euro uit voor de aanschaf van voedingsproducten en niet-alcoholische dranken, een stijging met liefst 12 procent tegenover 2018. 

Zo gaven we 6 procent meer uit voor brood en graanproducten, 10 procent meer voor fruit, 10 procent meer voor melk, 12 procent meer voor vlees, 15 procent meer voor vis en schaaldieren, 23 procent meer voor koffie, 26 procent meer voor groenten. Ja, voeding en dranken namen in 2020 een flink grotere hap uit ons budget.

Tegelijk konden we natuurlijk minder op restaurant en op café, die gebukt gingen onder strenge corona-openingsvoorwaarden en lange periodes gesloten waren. 

Terwijl een huishouden in 2018 nog gemiddeld 2.350 euro achterliet in restaurants en andere horecazaken, was dat in 2020 nog maar 1.550 euro, een daling met een derde. 

We spendeerden veel meer in afhaalrestaurants of aan maaltijden die thuis werden geleverd: een huishouden gaf er in 2020 gemiddeld iets meer dan 200 euro aan uit, meer dan een verdrievoudiging in vergelijking met twee jaar eerder.

Terwijl we minder op café konden en gingen, stegen onze aankopen van alcoholische dranken gemiddeld met 10 procent, richting 600 euro per huishouden. 

We gaven vorig jaar 7 procent meer uit aan wijn, 13 procent meer aan bier, 18 procent meer aan likeur en sterke drank en zelfs drie keer zoveel als in 2018 aan softdrinks met alcohol.

Heel opvallend is dat we veel minder geld uitgaven aan kleding: slechts 900 euro per huishouden, een daling met bijna 30 procent. Aan mannenkleding werd pakweg 230 euro besteed, zowat 30 procent minder dan twee jaar eerder. Aan vrouwenkleding werd bijna het dubbele gespendeerd dan aan mannenkleding, namelijk iets meer dan 450 euro. Maar ook dat is een daling in vergelijking met 2018, zelfs met bijna 35 procent. 

Mannen gaven bijvoorbeeld 38 procent minder uit aan (jeans)broeken, de helft minder aan hemden en zelfs 71 procent minder aan kostuums. Vrouwen besteedden 27 procent minder aan (jeans)broeken, ook 27 procent minder aan jurken, 39 procent minder aan bloezen en 22 procent minder aan beha’s. Aan mannenschoenen werd gemiddeld per huishouden net geen 100 euro uitgegeven (min 8 procent) en aan vrouwenschoenen 130 euro (min 15 procent).

Dat heel de ontspannings- en cultuursector zwaar te lijden had in het coronajaar 2020 blijkt duidelijk uit de cijfers van Statbel. Zo werd er veel minder geld gespendeerd aan recreatieve uitgaven: slechts gemiddeld 220 euro per huishouden of min 24 procent. Aan sport en recreatie spendeerde een gemiddeld gezin geen 200 euro, een daling met 36 procent. 

Aan de bioscoop, het theater en aan concerten werd gemiddeld minder dan 40 euro besteed, een duik met liefst 70 procent in vergelijking met 2018. Maar voor de abonnementen voor betaal-tv, voor extra zenders en bijvoorbeeld Netflix werd er 35 procent meer geld gestort.

We bleven in 2020 massaal thuis, de reiskosten daalden dan ook serieus: de uitgaven voor vliegtuigreizen kregen een knip van 60 procent, de uitgaven voor all-invakanties namen met meer dan de helft af, net als voor hotels. Ook de uitgaven in campings en vakantieparken daalden met bijna een kwart. 

Voor de aanschaf van auto’s werd in 2020 8 procent minder uitgetrokken dan twee jaar eerder, voor de brandstof (diesel, benzine, lpg…) en smeermiddelen 30 procent minder – ongetwijfeld een gevolg van het verplicht thuiswerken en de lockdowns. Voor alles wat met fietsen te maken heeft, gingen de uitgaven van de huishoudens dan weer met 63 procent omhoog.

En omdat we meer thuisbleven, gaven we meer geld uit aan bijvoorbeeld nieuwe meubels (plus bijna 30 procent), aan huishoudtextiel zoals gordijnen en bedlinnen (plus 20 procent) en aan tuinartikelen, bloemen en planten (plus 16 procent). Er werd ook opvallend meer geld besteed aan bijvoorbeeld stofzuigers (een verdrievoudiging), radiatoren en airco’s (meer dan een verdubbeling), wat zeker verband houdt met het meer thuis zijn en het telewerken.