De kosten na corona: ‘Ons leven zal een hele tijd flink duurder zijn’

Véronique Goossens: (hoofdeconoom Belfius) “Onze economie herstelt zich sneller dan we hadden gedacht. De eerste helft van 2021 was zelfs heel sterk in België: consumenten gaven hun geld weer uit na een periode waarin ze vooral hadden gespaard, en onze fabrieken draaiden op volle toeren. Ook de horeca doet het goed. Maar voor sommige sectoren zal het nog jaren duren vooraleer ze er bovenop zijn: de reis- en de evenementensector bijvoorbeeld.”

Het lijkt mee te vallen met die gevreesde golf van ontslagen en faillissementen door de coronacrisis, of vergis ik me?

Geert Noels: (hoofdeconoom Econopolis) “We hadden een golf van ontslagen en faillissementen verwacht, waaruit vervolgens nieuwe bedrijven en ook weer nieuwe jobs hadden kunnen ontstaan. Maar de overheid heeft zo’n faillissementengolf zoveel mogelijk proberen te vermijden, door massaal veel geld in de economie te pompen. Alleen: in de economie is behoud niet per se gezond. Als oude, zieke bomen omvallen, is er plaats voor nieuwe jonge bomen. Ongezonde gedragingen van bepaalde bedrijven – overmatig in de schulden zitten of te veel leunen op subsidies – zijn dus méé overeind gebleven.”

Goossens: “Maar als de overheid niet zo massaal tussenbeide was gekomen, was de schade op lange termijn niet te overzien geweest. Ook intrinsiek gezonde ondernemingen zouden werknemers op straat hebben moeten zetten. Zonder steunmaatregelen waren we met z’n allen in een lamlendige neerwaartse spiraal terechtgekomen.”

 Krijgen we binnenkort de rekening gepresenteerd voor die ongeziene overheidssteun?

Noels: “Uiteraard. Verwacht alleen geen finale eindrekening die ons zal worden voorgeschoteld, eerder verschillende rekeningen die onder tafel naar de burger toe worden geschoven.

“De klassieke manier om na een crisis ongezien de rekening te doen kloppen, is geld bijdrukken. Maar als er meer geld in omloop komt, wordt ons geld dus ook minder waard: het is dus een slinkse manier om een vermogensbelasting door te voeren. Een tweede methode is: de rekening wegmoffelen in allerhande facturen – maar noem het zeker geen ‘belasting’. (lacht) Dat wordt dan bijvoorbeeld een ‘klimaatheffing’ op je elektriciteitsfactuur. Een algemene belastingverhoging komt er niet meteen, maar intussen zul je wel betalen.”

Goossens: “Toch zijn die coronaschulden niet ons grootste probleem – vergeet niet dat onze overheid nu zowat gratis kan lenen door de huidige lage rente. Véél erger is dat onze overheid al in slechte papieren zat vóór deze pandemie, met een begrotingstekort dat veel te hoog is. Het is vooral díé factuur die we in de toekomst gepresenteerd zullen krijgen.”

Met de inflatie – de mate waarin consumptieprijzen duurder worden – lijkt het vooralsnog mee te vallen in België. Over het hele jaar 2021 verwacht men een inflatie van minder dan 2 procent: dat wordt in Europa gezien als ‘gezond’.

Goossens: “Ik ben er niet zo zeker van dat we onder die 2 procent zullen blijven: we zien de inflatie maand na maand oplopen. In augustus zagen we in België al een inflatie van 2,73 procent.”

Noels: “De prijzen zijn bij ons nog niet zo sterk gestegen als in Duitsland (in augustus 2021 bedroeg de inflatie in Duitsland 3,9 procent, red.).”

Biedt de indexering van de lonen in ons land geen bescherming tegen de inflatie? Als de prijzen stijgen, stijgen de lonen automatisch mee.

Goossens: “Klopt, onze lonen evolueren mee met de index: die wordt berekend op basis van de prijzen van de goederen en diensten die ‘een gemiddeld gezin in z’n boodschappenmandje’ legt. Op dat vlak mag de Belgische consument zich gelukkig prijzen: dat is elders niet zo.”

Noels: “Bij dat systeem vallen wel enkele kanttekeningen te maken. Als een product duurder is geworden, maar tegelijk ook een kwaliteitsverbetering heeft ondergaan, dan wordt die prijsverhoging niet altijd meegenomen in de indexberekening. Maar daar heeft jouw portemonnee geen boodschap aan: jij betaalt een duurder product.”

“Er zijn ook uitgavenposten die meer gewicht krijgen toebedeeld in de berekening dan andere. Onderwijs is een post die weinig gewicht in de schaal werpt: amper 0,6 procent. Maar voor mensen met veel kinderen, die het niet al te breed hebben, zullen schoolkosten méér in hun budget doorwegen dan die 0,6 procent, aangezien de onderwijskosten de voorbije tien jaar met maar liefst 40 procent zijn gestegen!”

Glippen er op die manier nog belangrijke aspecten door de mazen van het net van de index?

Goossens: “Zelfstandigen en freelancers genieten níét van een automatische loonindexering: zij moeten zelf onderhandelen over hun tarieven. Doordat het werken met freelancers in onze huidige economie in heel wat sectoren toeneemt, krijgen we een steeds groter wordende groep werkenden die niet zo goed zijn beschermd tegen de stijgende levensduurte.”

Noels: “Er bestaat zoiets als ‘gevoelsinflatie’. Ik kan als econoom nog zo hard roepen dat de inflatie ‘slechts’ 2 procent bedraagt, toch kan dat naar jouw gevoel 10 procent zijn, omdat het in jouw specifieke situatie gewoon zo is.”

Goossens: “Studies hebben wel uitgewezen dat die gevoelsinflatie altijd hoger ligt dan de werkelijke inflatie, de mens dénkt dus graag dat alles duurder wordt.”

De hamvraag: is het leven nu wel of niet duurder geworden in het rijk der vrijheid?

Noels: “Het rijk der vrijheid hééft z’n kostprijs. Ons leven zal een tijdlang structureel duurder zijn.”

Goossens: “De voorbije jaren hadden we een eerder lage inflatie, en het ziet er inderdaad naar uit dat het leven duurder wordt de komende jaren. Let wel: de enorme schokken uit de jaren 70 – in 1974 stegen de prijzen met meer dan 16 procent – hoeven we niet te vrezen.”

HOUT VASTHOUDEN

Energie is nog nooit zo duur geweest: in heel Europa stijgen de gas- en elektri-citeitsprijzen naar recordhoogtes. Eén van de oorzaken is de gestegen prijs voor CO2-emissierechten, die de energieproducenten doorrekenen aan de consument.

Simon November: (woordvoerder Test Aankoop) “In augustus vorig jaar bedroeg de gemiddelde prijs van de vaste elektriciteitscontracten in Vlaanderen 390 euro, een jaar later is dat gestegen tot 547 euro: een prijsstijging van 40 procent. Voor een variabel elektriciteitscontract gaat het zelfs om 65 procent. De gemiddelde prijs van een vast aardgascontract is met 92 procent gestegen – van 569 euro naar 1094 euro – en variabele gascontracten zijn zelfs al drie keer duurder geworden.”

Een jaar geleden waren de tarieven voor gas en elektriciteit flink gedaald. Er werd de consument toen aangeraden om naar vreg.be te surfen en een vast tariefplan te kiezen bij de goedkoopste aanbieder. Wat kunnen we nu doen?

November: “Wie toen een vast contract heeft afgesloten voor drie jaar: verander vooral níét. Voor wie nu een aflopend contract heeft, zit er niks anders op dan opnieuw prijzen te vergelijken – het algemene prijsniveau is hoog, maar er blijven verschillen tussen de leveranciers. Normaliter geven we in tijden van hoge energieprijzen de raad om voor een variabel tariefplan te kiezen en zo te profiteren van toekomstige prijsdalingen, maar het is absoluut niet uitgesloten dat de prijzen verder door het plafond gaan dit najaar. Niemand kan het voorspellen. Het enige wat ik nog kan meegeven is: wees deze winter zo zuinig mogelijk met verwarming en elektriciteit.”

Welke prijsstijgingen zijn u nog opgevallen de afgelopen tijd?

November: “Afgelopen weekend wilde ik het konijnenhok van mijn kinderen repareren, en stelde ik in de doe-het-zelfzaak vast dat de prijs van timmerhout echt wel fors duurder is geworden. Door corona zijn we allemaal thuis beginnen te klussen en verbouwen, waardoor de vraag naar hout is gestegen. Tel daar de lagere productie bij door de lockdowns, en je zit met hogere prijzen.”

Goossens: “Hout is zo’n 80 procent duurder geworden. Gelukkig heb ik vorig jaar mijn huis verbouwd, want bouwmaterialen zijn spectaculair in prijs gestegen: staal is de helft duurder geworden, de prijzen van kunststoffen zijn met een derde gestegen.”

“Het containertransport op zee is zowat vertienvoudigd in prijs. Corona heeft de logistieke ketens helemaal in de war gestuurd. Door de heropening is de vraag naar producten ook veel sneller gestegen dan het aanbod, producenten kunnen niet mee met de vraag. Dat zorgt voor prijsstijgingen. Ik zie die situatie op korte termijn niet verbeteren: onze overheden zijn van plan om de economie uit het dal te trekken met kolossale infrastructuurwerken en ook wij willen met z’n allen huizen kopen en verbouwen. Sinds de lockdown is onze woning alleen maar nog belangrijker geworden.”

Noels: “Als fervent wielertoerist ben ik zelf enorm getroffen door de prijsstijging van fietsen (lacht). Zoals in wel meer sectoren zijn er grote tekorten, omdat men de vraag niet kan bijhouden. Die tekorten hebben meerdere redenen – vergeet ook de Ever Given niet die het Suezkanaal blokkeerde – maar het is vooral duidelijk geworden dat we helemaal niet voorbereid waren op een plotse sterke vraag naar bepaalde goederen. Jarenlang is de productiecapaciteit verwaarloosd. Wie nu een fiets koopt, moet soms maanden wachten. En met kortingen is het gedaan. Wie een fiets wil hebben, moet de prijs betalen. Dat alléén al heeft een impact op de prijs van 10 procent.”

“De fietsenmarkt boomt door én corona én klimaatbewustzijn én de doorbraak van de elektrische fiets. Nu de overheid nog zover krijgen om de fiets ook wat meer naar waarde te schatten: wie met de fiets naar het werk komt, krijgt wel een premie, maar iemand die een Tesla koopt, krijgt tien fietsen cadeau. Dat klopt niet.”

Ook speelgoed, televisies en tuinmeubelen zijn duurder geworden doordat we ze tijdens de lockdowns zo massaal bestelden.

Goossens: “Televisies zijn intussen alweer 10 procent goedkoper ten opzichte van een jaar geleden. Ook andere elektrische toestellen, zoals smartphones, kosten nu minder. We verwachten voorlopig geen nieuwe prijsstijgingen, omdat de vraag niet meer zal toenemen zoals tijdens de lockdowns.”

November: “Al is het natuurlijk afwachten wat covid de komende tijd zal aanrichten in Azië, bijvoorbeeld in India en z’n buurlanden. Als daar opnieuw op grote schaal lockdowns nodig zijn om het virus onder controle te krijgen, kan dat de prijzen weer doen stijgen. Dat lijkt nu al het geval te zijn.”

Noels: “En er is nóg een structurele prijsverhoging waartegen we de komende jaren aankijken. We hebben lang geprofiteerd van goedkope massaproductie in lagelonenlanden, maar daaraan lijkt stilaan een einde te komen. Verschillende landen in Oost-Europa kennen nu meer welvaart en zijn niet langer lagelonenlanden. Een aanzienlijk deel van China is in ijltempo aan het opklimmen naar een westerse maatschappij, mét navenant hogere lonen, en dat is natuurlijk alleen maar toe te juichen. Gek genoeg heeft dat tot gevolg dat China tegenwoordig zélf op zoek is naar productiegebieden waar het goedkoper kan. De goedkope massaproductie zoals we die de voorbije decennia hebben gekend, zal in de toekomst niet meer mogelijk zijn.”

HUISJE, TUINTJE

Sowieso al flink gestegen de voorbije jaren: de woningprijzen. En daar deed corona nog een schepje bovenop.

Noels: “De aankoop van een eigen woning wordt niet meegenomen in de index. Daardoor is de huizenmarkt een soort parallelle wereld aan het worden, met als resultaat dat een woning onbetaalbaar is geworden voor jonge mensen. Dat is een fenomeen dat zich in heel Europa voordoet en alles te maken heeft met het constante bijdrukken van geld. Komt er meer geld in omloop, dan stijgen de huizenprijzen: in België, Nederland, Duitsland en alle andere landen. Corona gaf de prijsstijgingen van de voorbije jaren nog een extra zetje: vooral huizen met een tuin en een extra bureauruimte – om ook in de toekomst te kunnen telewerken – werden plots erg gegeerd. De cijfers zijn om van omver te vallen: de mediaanprijs voor een huis met twee of drie gevels is in het eerste kwartaal van 2021 met maar liefst 20 procent gestegen in vergelijking met het eerste kwartaal van 2020. Open bebouwingen stegen met 14 procent.”

Zullen de vastgoedprijzen in 2022 verder blijven doorstijgen in hetzelfde tempo, of komt er een afkoeling?

Noels: “Dat moet je aan de centrale banken vragen: ‘Gaan jullie nog veel geld bijdrukken?’ Zo ja: dan blijft dat de huizenprijzen de hoogte in jagen. Pas als het geld bijdrukken stopt en de rente stijgt, zullen de huizenprijzen afkoelen, omdat lenen dan duurder wordt.”

Goossens: “Rente en vastgoedprijzen zijn communicerende vaten. Hoe lager de rente, hoe meer de vastgoedprijzen kunnen stijgen. Dat hebben we gezien de voorbije jaren: ondanks de coronacrisis zijn de huizenprijzen door het dak gegaan. De Nationale Bank is daar erg bezorgd over en wil het koste wat het kost vermijden dat de huizenmarkt plots instort door een oververhitting.”

“Van vastgoedcrisissen, zoals die in Spanje in 2008, weten we dat ze een erg vernietigende impact hebben op de gehele economie. Ze zetten een neerwaartse spiraal in gang: mensen voelen zich door de verminderde prijs van hun woning minder rijk, gaan minder uitgeven, waardoor bedrijven in moeilijkheden komen en werknemers ontslaan.”

“Nu, we hopen volgend jaar een normalisering te zien van de huizenprijzen.”

 Zullen de leningen dan duurder worden?

Goossens: “De prijs voor een woonkrediet, dus de rente die je betaalt, is naar een historisch dieptepunt gezakt door het beleid van de Europese Centrale Bank. Die houdt de rente kunstmatig laag, om deze crisis te doorspartelen. Anders zou het voor bedrijven veel te duur worden om te lenen, wat zou wegen op de economische groei.”

“Maar het dieptepunt is nu toch wel bereikt, de ECB gaat haar extreem goedkope geldbeleid afbouwen. Al zal ze dat niet te bruusk doen: overheden, maar ook heel wat bedrijven, hebben zich zwaar in de schulden gestoken. Als de rente te fors oploopt, komen ze in de problemen. De woonkredieten zullen de komende jaren dus een beetje duurder worden, maar niet fors. Zeker is dat het níét nog goedkoper wordt om te lenen.”

MEER CHIPS

 Er heerst ook een chiptekort. Tijdens de lockdown bestelden we massaal laptops en spelcomputers. Nu ook autofabrieken weer op volle toeren gaan draaien, kunnen de fabrikanten van chips de orders niet volgen. Dat zorgt mogelijk voor lange wachttijden en stijgende prijzen. Hoe zit dat precies bij ons?

November: “Wie in België een nieuwe auto koopt, zal het chiptekort eerder voelen in de levertermijnen dan in de prijs.”

Goossens: “Duitse en Belgische autofabrikanten hebben nu al hun productie moeten stilleggen door een gebrek aan chips, en er wordt verwacht dat dat nog wel even blijft duren. Men hoopt ook vurig dat de deltavariant niet te veel roet in het eten gooit: als toeleveranciers van chips in Azië moeten sluiten, kan het tekort nog langer aanhouden. De vraag zal ook alleen maar stijgen in de toekomst, omdat ze in almaar méér producten zitten.”

Noels: “Een auto wordt meer en meer een laptop op wielen.”

Goossens: “De Europese Unie heeft al te kennen gegeven dat ze minder afhankelijk wil worden van Azië voor zulke onderdelen. Maar chipfabrieken bouwen in Europa doe je niet van vandaag op morgen, bovendien zijn ze peperduur.”

Hoe staat het intussen op de markt van de tweedehandsauto’s? Op 1 januari 2025 mogen wagens met Euronorm 5 onze lage-emissiezones niet langer binnen.

November: “Gewilde, jonge tweedehandswagens zullen duurder worden, terwijl oudere diesels onverkoopbaar worden.”

Worden horeca en entertainment duurder dit najaar, nu de mensen uit hun ‘kot’ mogen en weer geld kunnen uitgeven aan buitenshuis vertier?

Goossens: “Op café en restaurant, maar ook bij de kapper of schoonheidsspecialist betaal je nu wat meer. Zij moesten lang op slot en proberen dat verlies nu goed te maken.”

Noels: “De voorbije tien jaar stegen de horecaprijzen met zo’n 2 procent per jaar, nu gaat dat sneller. (toont de grafiek) Kijk maar: horeca is nu al op weg richting 5 en straks misschien wel 10 procent. Dat is best veel, maar men kán dat vragen: de Belg houdt nu eenmaal van op restaurant en café gaan.”

“Cultuur en ontspanning waren de voorbije tien jaar ook al veel duurder geworden. Mensen vinden ‘beleving’ almaar belangrijker én ze hebben er geld voor over. Kijk naar hoe festivals spektakels zijn geworden. Als de plaatsen dan ook nog beperkt zijn, krijg je een schaarste-effect en kan men voor een ticket vragen wat men wil – kijk maar naar Tomorrowland.”

“De prijs van cinematickets steeg de voorbije jaren jaarlijks met zo’n 10 procent. Ik vraag mij oprecht af wat er dit najaar zal gebeuren. Willen mensen überhaupt nog naar de cinema, of zijn ze voorgoed tevreden met hun Netflix-abonnement? Is de omwenteling een feit?”

November: “Dé vraag van dit najaar wordt inderdaad: welke prijzen gaat men hanteren in sectoren die zwaar hebben geleden onder corona? Als ze daar weer met een beperkte capaciteit moeten werken – afstand tussen tafeltjes, beperkte bezoekersaantallen – zal dat zeker tot prijsstijgingen leiden.”

Een onverwacht neveneffect van de lockdowns: er heerst papierschaarste omdat we spullen massaal online zijn gaan bestellen en die allemaal in karton werden verpakt. De papierprijs is met 10 tot 15 procent gestegen. Doet dat de prijs van boeken dit najaar stijgen?

Noels: “Ook die markt is aan een shift bezig: de e-reader wordt steeds populairder, we lezen steeds meer elektronische boeken en magazines.”

“Los daarvan: papier en karton zijn ook duurder geworden door strengere milieuregels. Ik lanceer bij deze de term ‘Parijs-inflatie’, naar het klimaatakkoord dat daar werd getekend.”

Goossens: “Inderdaad: het grootschalige klimaatbeleid dat de EU nu op de rails zet, zal de prijzen doen stijgen. Het protest van de gele hesjes in Frankrijk heeft evenwel laten zien dat de kwetsbaarste bevolking die prijsverhogingen niet pikt. We zullen er dus voor moeten zorgen dat het klimaatbeleid sociaal blijft.”

“De klimaatverandering zal natuurrampen in de hand werken: mislukte oogsten kunnen schaarste doen ontstaan, met hogere prijzen tot gevolg. We hebben dit jaar al gezien welke verwoestende gevolgen de klimaatverandering kan hebben, met de overstromingen in Wallonië.”

Wordt mijn stormschadeverzekering duurder na die watersnood van afgelopen zomer?

November: “Het is wachten tot 2022 om daar de impact van te zien. Een verhoging behoort tot de mogelijkheden.”

Noels: “Belgische verzekeringen worden niet plots duurder omdat er een ramp is gebeurd in België. Het is een mondiale markt. Jij neemt een verzekering bij een verzekeraar, maar die herverzekert dat risico op zijn beurt. Het kan dus evengoed zijn dat onze premie verhoogt omdat er iets is gebeurd in Australië.”

“Het is bovendien afwachten wat onze regering van plan is. Als de ministers redeneren: wij gaan alles vergoeden, maar we gaan dat achteraf afrekenen via de verzekeringspremies, dan is dat wéér zo’n verdoken belasting. Ik kan het niet voorspellen, maar ik weet wél dat als politici veel beloven, ze vaak van plan zijn de rekening door te schuiven.”

SCHONE KLEREN

 Is er de afgelopen jaren ook iets goedkoper geworden?

Noels: “Onze telefoon- en communicatiekosten stijgen amper, gezondheidsuitgaven evenmin. Ook kleding en schoeisel worden niet duurder. Toen ik jong was, namen die dingen nog een stevige hap uit het gezinsbudget.”

Goossens: “Kleding is relatief goedkoop geworden: mijn dochters kunnen nu veel meer kopen met hun zakgeld dan ik als tiener. Die prijsdaling heeft alles te maken met de globalisering: de kledingproductie is de voorbije decennia verschoven naar lagelonenlanden.”

“Er komt nu wel meer vraag naar ‘schone’ en dus duurdere kledij. Daar zal de komende tijd nog meer bewustzijn rond ontstaan. Er zullen ook meer CO₂-taksen geheven worden. Goedkoper zal kleding dus niet meer worden, maar ik voorzie ook geen sterke prijsstijging.”

“Kledingwinkels zullen hun prijzen nu niet snel optrekken, uit vrees dat men niet van de stock afraakt. De modesector heeft enorm geleden onder corona, veel kledingwinkels zijn failliet gegaan. Online shoppen heeft een enorme boost gekregen. Fysiek shoppen zal nog terugkeren, maar meer als leuk uitje. Te veel mensen hebben nu ondervonden hoe praktisch online shoppen is.”

Noels: “Ook de prijs van voeding is trouwens niet fors gestegen de laatste jaren.”

Goossens: “Op dit ogenblik zijn de voedingsprijzen lager dan vorig jaar, in volle corona.”

De grondstoffen voor voedingsproducten zijn wel flink gestegen in prijs, alleen werden de mislukte oogsten en verstoorde toevoer nog niet doorgerekend aan de consument. Volgens retailexpert Pierre-Alexandre Billiet gebeurt dat zeker wél in 2022. Volgend jaar zou een Belgisch gezin ruim 300 euro meer kwijt zijn aan boodschappen.

November: “Er wordt voorspeld dat een winkelkar zo’n 5 procent duurder zal worden: dat zou neerkomen op de prijsstijgingen die we zagen in het begin van de coronacrisis, toen promoties verboden waren.”

Goossens: “De concurrentieslag in de supermarktsector zorgt er wel voor dat het niet zo simpel is om de duurdere grondstoffen door te rekenen aan de klant. Vaak zullen voedingsproducenten inboeten op hun winst.”

November: “Bij de supermarktketens heb je een aantal ‘prijsvechters’ die een neerwaartse druk op de winkelprijzen zetten. De kans is reëel dat zij dat zullen blijven doen, waardoor het prijsverschil tussen de goedkoopste en de duurste winkelkar, dat nu op 31 procent staat, verder zal oplopen. Bij Test Aankoop zagen we in onze jaarlijkse prijsenquête dat Albert Heijn en Jumbo flink druk zetten: het zorgt ervoor dat Colruyt-winkels, die hen volgen, in Vlaanderen gemiddeld 7 procent goedkoper zijn dan in Wallonië.”

België blijft nochtans een duur supermarktland: we betalen tot 12 procent meer dan in onze buurlanden.

Goossens: “Dat heeft voor een groot deel te maken met onze hoge loonkost, en met onze hoge accijnzen.”

Noels: “Tabak en alcohol zijn in tien jaar tijd 40 procent duurder geworden. Dat heeft alles te maken met de overheid die de accijnzen optrekt wanneer ze geld nodig heeft.”

Goossens: “Vergeleken met vorig jaar kost tabak nu 10 procent meer, alcohol is ook net weer duurder geworden.”

Noels: “Gelukkig rook en drink ik niet, dat compenseert voor mijn racefiets.” (lacht)

 Tot slot: welke tendens zal zeker en vast nog voor hogere prijzen zorgen in de toekomst?

Goossens: “Zonder twijfel: de vergrijzing. De instroom van nieuwe mensen op de arbeidsmarkt zal kleiner worden, de uitstroom enorm groot. Een deel van die schaarsere arbeidskrachten zullen we ook nodig hebben om al die ouderen te verzorgen, waardoor we nog minder mensen overhouden om dingen te maken, of om in de horeca of de dienstensector te werken. Omdat de werkende bevolking schaarser wordt, kan ze hogere lonen eisen, en hogere lonen leiden altijd tot hogere inflatie.”

Noels: “Dat is een pervers kantje aan die stijgende inflatie doordat er zoveel geld wordt bijgedrukt. Mensen die zuinig hebben geleefd en spaarden voor hun oude dag, wordt iets afgenomen, omdat hun geld minder waard wordt. En mensen die hun hele leven consumeerden en niks opzij hebben gezet, worden beloond. Dat is allemaal niet zo fair – je verandert in feite een gemaakte afspraak. Daar zal de komende jaren nog behoorlijk wat inkt over vloeien.”

© HUMO