Nederlanders zijn gestopt met groeien, maar krimpen juist: hoe komt dat?
Internationaal gezien zijn Nederlanders nog steeds opvallend lang, maar de rek is er duidelijk uit. Waar Nederlanders vorige eeuw steeds langer werden, is de afgelopen decennia sprake van stagnatie en zelfs een lichte kentering. Wat is er aan de hand?
Nederlandse mannen geboren in 2001 zijn gemiddeld 1 centimeter kleiner dan de generatie geboren in 1980, vrouwen zelfs 1,4 centimeter. Dit blijkt uit onderzoek onder Nederlanders die zelf hun lengte doorgaven.
Een Nederlandse man van 19 jaar meet nu gemiddeld 182,9 centimeter, een vrouw van diezelfde leeftijd gemiddeld 169,3 centimeter. Dat is internationaal gezien nog steeds opvallend lang. Zo komt de gemiddelde Italiaanse of Portugese mannelijke leeftijdsgenoot niet boven de 175 centimeter uit, en jonge vrouwen uit die landen blijven steken onder de 163 centimeter. Belgische mannen meten gemiddeld 180,4 centimeter, vrouwen 164,6 centimeter.
Wat zijn de oorzaken?
De bescheiden ‘krimp’ van Nederlanders is deels te verklaren door immigratie uit landen waar mensen doorgaans korter zijn. Ook hun in Nederland geboren kinderen zijn vaak relatief wat kleiner. Maar de groei stagneerde ook bij mannen zonder migratieachtergrond. Vrouwen zonder migratieachtergrond ‘krompen’ zelfs iets de afgelopen decennia.
De oorzaak van de stagnatie is voer voor academisch debat, aldus Gert Stulp van de Rijksuniversiteit Groningen, die onderzoek doet naar lichaamslengtes en zelf 2 meter is. Hoe lang mensen doorgaans worden, hangt met tal van factoren samen. De verzorgingsstaat speelt een hoofdrol, met consultatiebureaus die de groei van jonge kinderen in de gaten houden en brede beschikbaarheid van gezond voedsel. Maar ook genetische verschillen kunnen verklaren waarom er in Noord-Europa relatief lange mensen rondlopen. Denen, IJslanders, Zweden, Finnen en Noren – ze staan net als Nederlanders allemaal in de Europese top van langste inwoners.
De huidige stagnatie van de groei is niet een typisch Nederlands fenomeen, aldus Stulp. “Ook in bijvoorbeeld de Verenigde Staten vlakt de groei af, en krimpen vrouwen iets. Mogelijk komt het doordat mensen slechter zijn gaan eten: minder gevarieerd, meer vettigheid. Dat zou hier in Nederland ook een rol kunnen spelen.”
Hij sluit niet uit dat Nederlanders weer wat langer worden als meer mensen overstappen op een gezonder eetpatroon. “Al zal er natuurlijk een fysiologische grens zijn. Mensen gaan echt niet gemiddeld drie meter worden.”