Wat doet het? Wie gebruikt het? En wie vormt een doelwit? Dit moet je weten over de spionagesoftware Pegasus
Ook in de smartphones van voormalig VRT NWS-journalist Peter Verlinden en zijn vrouw zijn sporen van de geavanceerde spionagesoftware Pegasus aangetroffen. Maar wat doet die software ook alweer? Van wie is die afkomstig? En wie zijn de andere doelwitten? 6 vragen en antwoorden.
De militaire inlichtingendienst ADIV heeft ontdekt dat spionagesoftware geïnstalleerd werd op de smartphone van ex-VRT NWS-journalist Peter Verlinden en zijn echtgenote. Hoe die spyware daar geïnstalleerd is en door wie, is nog niet duidelijk, maar het zou gebeurd zijn in een periode dat Peter zich intensief bezighield met Rwanda. ADIV acht het "zeer waarschijnlijk" dat dat land de spyware geïnstalleerd heeft.
"Al snel bleek dat er op een kopie van de telefoons verdachte zaken te vinden waren", legt Peter Verlinden uit:
1. Pegasus, wat is dat?
Pegasus is een geavanceerde spionagesoftware die verkocht wordt door een Israëlisch technologiebedrijf, NSO Group genaamd. De software wordt voornamelijk verkocht aan landen en overheidsdiensten. Die gebruiken die om vanop afstand in te breken in gsm's en gebruik te maken van alle mogelijke beschikbare informatie, gaande van wachtwoorden over contacten tot locatiegegevens. Met de software kan je ook de microfoon en camera ongemerkt inschakelen en ongezien screenshots maken.
Pegasus is volgens de makers van NSO Group in principe bedoeld om "terreurorganisaties, drugkartels, mensenhandelaars, pedofiliekringen en andere criminele syndicaten" in kaart te brengen.
2. Wat loopt er dan mis?
Uit onderzoek van een groep van ruim 80 journalisten - in ons land deden Knack en Le Soir mee - blijkt dat Pegasus ook misbruikt wordt door de klanten van NSO Group. Dat leerden ze uit een gelekte lijst met meer dan 50.000 telefoonnummers die als potentieel doelwit van Pegasus zijn aangemerkt.
Uit onderzoek van een groep van ruim 80 journalisten blijkt dat Pegasus ook misbruikt wordt door de klanten van NSO Group
Van meer dan 1.000 telefoonnummers uit 50 landen achterhaalden de journalisten dat die toebehoorden aan academici, advocaten, artsen, vakbondsleiders, diplomaten, meer dan 180 journalisten, minstens 85 mensenrechtenactivisten en meer dan 600 politici en regeringsfunctionarissen - met inbegrip van minstens 10 staatshoofden en regeringsleiders. Op de gelekte lijst staan ook een dozijn Belgische gsm-nummers.
NSO Group ontkent dat de lijst met nummers iets met Pegasus te maken heeft.
3. Staan er bekende namen op de lijst?
Onder meer de Franse president Emmanuel Macron wordt genoemd, naast de Belgische politici Charles en Louis Michel (beiden MR). Charles Michel is vandaag voorzitter van de Europese Raad, maar was in 2019 nog eerste minister van België. Zijn vader Louis Michel was toen Europarlementslid.
De software wordt ook gelinkt aan de zaak van de Saudische journalist Jamal Khashoggi, die in 2018 vermoord werd in het Saudische consulaat in Istanbul. En ook de nummers van de uit de gratie gevallen prinsessen Latifa en Haya van Dubai zouden op de lijst staan.
Vandaag blijkt dat de militaire inlichtingendienst ADIV heeft ontdekt dat de software ook op de smartphone van ex-VRT NWS-journalist Peter Verlinden en zijn echtgenote is gevonden. Volgens ADIV is die spyware "erg waarschijnlijk geïnstalleerd door Rwanda", een land waarmee Verlinden zich intensief bezighield.
4. Word je als "potentieel doelwit" op de lijst ook echt bespioneerd?
Dat is niet 100 procent duidelijk. Enkele geïdentificeerde telefoons werden verder onderzocht met de hulp van Amnesty International Security Lab. Daaruit bleek dat 37 telefoons sporen vertoonden van Pegasus. Bovendien gebeurde de infectie vaak kort nadat het telefoonnummer op de gelekte lijst was gezet. Voor 30 andere telefoons gaf de forensische analyse geen uitsluitsel.
(Lees verder onder de foto)
5. Die NSO Group, wat is dat eigenlijk voor een bedrijf?
NSO heeft kantoren in Israël, Bulgarije en Cyprus en is gespecialiseerd in surveillancetechnologie, die dus enkel aan overheden worden verkocht. Er werken volgens het onderzoek van Knack zo'n 750 mensen.
NSO heeft naar eigen zeggen 60 klanten in 40 landen, voornamelijk inlichtingendiensten en wethandhavingsinstanties. Uit het Pegasus-onderzoek blijkt alvast dat diensten in Mexico, Azerbeidzjan, Kazachstan, Hongarije, India, de Verenigde Arabische Emiraten, Saudi-Arabië, Bahrein, Marokko en Rwanda de software gebruiken. Verschillende van die landen spreken dat wel tegen.
6. Gebruikt ons land Pegasus?
Het Comité I, dat in ons land toeziet op de inlichtingendiensten, onderzoekt of ook onze Staatsveiligheid en militaire inlichtingendienst de spionagetool Pegasus hebben gebruikt. Volgens minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) zou het alvast legaal zijn voor de Staatsveiligheid om Pegasus in te zetten.