Direct naar artikelinhoud
NieuwsGriekenland

Eerste ‘moderne’ vluchtelingenkamp op Griekse eilanden heeft prikkeldraad en prikklok

Het nieuwgebouwde vluchtelingenkamp op het Griekse eiland Samos.Beeld Getty Images

De eerste van vijf ‘moderne’ vluchtelingenkampen op de Griekse Egeïsche eilanden opent vandaag zijn deuren, op Samos. Athene beloofde honderden EU-miljoenen te gebruiken voor opvang met waardige leefomstandigheden, maar mensenrechtenorganisaties vinden het een gevangenis.

Tot op zekere hoogte is de Griekse regering haar belofte nagekomen: met acht restaurants, zeven basketbalvelden, drie speeltuinen, een voetbalveld en speciaal ingerichte ruimtes voor kwetsbare mensen is zeker geen nieuw Moria gebouwd op Samos. Toch associeer je de metershoge omheining met prikkeldraad niet direct met menswaardige leefomstandigheden, vinden mensenrechtenorganisaties. De vluchtelingen moeten iedere dag voor acht uur ’s avonds klokken met hun vingerafdruk, anders volgen disciplinaire sancties.

Op Chios, Kos, Lesbos en Leros worden binnenkort vergelijkbare ‘moderne en veilige’ kampen geopend. Griekenland kreeg 250 miljoen euro van de Europese Unie om de bouw van de vijf opvanglocaties te realiseren. Eurocommissaris Ylva Johansson wil niet dat vluchtelingen nog een winter in de tijdelijke kampen op Lesbos moeten verblijven die opgezet zijn na de Moria-branden in september 2020. De EU vindt de omstandigheden daar te erbarmelijk.

Maar de nieuwe kampen kunnen niet als een verbetering verkocht worden, vindt veldcoördinator Patrick Wieland van Artsen zonder Grenzen. Ook achter de bedrade façade zullen vluchtelingen met uiterste nauwkeurigheid in de gaten worden gehouden. Zo mogen nieuwelingen in het kamp in de eerste 25 dagen na aankomst de plek niet verlaten. Wieland: “Terwijl we zien wat er gebeurt in landen als Afghanistan zijn de EU en Griekenland bezig met de opening van een nieuwe gevangenis.”

Buitengrenzen versterken

De reactie van de Griekse regering daarop is tweeledig. Enerzijds worden de kampen wel degelijk gebouwd naar ‘Europese standaarden’, stelt ze, met stromend water, toiletten, verwarming en slaapkamers met slechts vijf bedden. Voor liefst 3.000 mensen is plek. Tegelijkertijd blijft de prioriteit van de lidstaten de buitengrenzen van de Unie te versterken om een nieuwe vluchtelingencrisis te voorkomen. De Afghanistan-kwestie wakkert die overtuiging alleen maar aan.

De komst van de vijf kampen ging gepaard met hevige protesten van de lokale bevolking. De regionale gouverneur van de Noord-Egeïsche eilanden wilde Eurocommissaris Johansson in het voorjaar niet eens ontmoeten. “We willen geen geld voor nieuwe kampen, we willen geld voor hoe we de afgelopen jaren hebben geleden”, zei hij.

Op dit moment is het relatief rustig op de eilanden. Ten opzichte van vorig jaar is het aantal vluchtelingen met 81 procent gedaald, maakte het Griekse ministerie van Migratie bekend. Veel vluchtelingen op de eilanden zijn naar het vasteland gebracht en de instroom van nieuwe mensen is in vergelijking met voorgaande jaren zeer beperkt, mede dankzij de brute pushbacks aan de buitengrenzen van ‘Fort Europa’. Ook de coronacrisis heeft invloed.