Woensdag getuigden verschillende milieu-inspecteurs in de Pano-reportage dat het jarenlang niet mogelijk was om vervuiling bij bedrijven rond de Antwerpse haven, zoals 3M in Zwijndrecht, grondig te controleren. Dat komt door een personeelstekort, maar volgens de anonieme getuigen zou er ook weinig zijn gebeurd met de informatie die wel werd vergaard.

“Milieu-inspecteurs komen terug van een inspectie, merken dat er een en ander schort, stellen een manier van aanpakken voor…en worden dan teruggefloten”, klinkt het in Pano. “Bepaalde chefs hadden toch een zeer duidelijke politieke kleur, en uit die richting werd soms aangegeven van: ‘Rustig aan’.”

LEES OOK. “3M liet harde handhaving van milieuwetgeving niet toe”: bedrijf ontkent uitlatingen in ‘Pano’-reportage

Inspecteurs uitnodigen in onderzoekscommissie

Hannes Anaf wil de inspecteurs die anoniem hebben getuigd, nu ook uitnodigen in de parlementaire onderzoekscommissie. “Wij kunnen dat organiseren achter gesloten deuren”, zegt hij. “We kunnen zoeken naar een manier waarop ze hun verhaal op een comfortabele manier voor de vijftien commissieleden kunnen doen. Over enkele weken komt ook het departement Omgeving, waartoe de milieu-inspectie behoort, voor de commissie getuigen.”

Is het niet raadzaam om ook de vroegere chefs van de milieu-inspectie uit te nodigen? “Dat is zeker een mogelijkheid, maar daar beslis ik niet alleen over”, zegt Hannes Anaf. “We gaan dat zeker bespreken. Als ze worden opgeroepen, moeten ze alleszins komen.”

Ook Vlaams minister Zuhal Demir zegt hier niet licht over te willen gaan. In een reactie zegt ze dat “politieke beïnvloeding om een oogje dicht te knijpen bij bepaalde bedrijven onaanvaardbaar” is . “Daarom roep ik de betrokken inspecteurs of ex-inspecteurs dan ook op om formeel klacht neer te leggen indien hij of zij gedwongen werd zaken te verdoezelen. Zo kan er ook daadwerkelijk opgetreden worden, desnoods strafrechtelijk. Klokkenluiders kunnen en zullen ook bescherming krijgen”, aldus Demir. Ook minister-president Jan Jambon (N-VA) wil dat deze zaak “tot op het bot” wordt onderzocht. Voor hem moeten de getuigen wel met hun verhaal naar buiten komen “want met anonieme getuigenissen zijn we niets”.

Minister Demir zegt ook dat ze onlangs al beslist heeft om een systeemaudit te laten uitvoeren bij de verschillende handhavingsdiensten binnen het beleidsdomein Omgeving. Die audit moet “verbeterpunten aanreiken en knelpunten identificeren”. Als zou blijken dat de besparingen negatieve gevolgen hebben gehad op de inspecties, is de minister bereid die besparingen terug te schroeven.

“Nog steeds personeelstekort”

Hannes Anaf trekt in persoonlijke naam ook al enkele conclusies uit de zittingen van de onderzoekscommissie in de voorbije weken. “Het is wel duidelijk dat er nog steeds een personeelstekort is bij de milieudiensten van de Vlaamse overheid”, zegt hij. “Door de besparingen kan de Vlaamse overheid de burgers niet meer goed beschermen tegen gezondheidsrisico’s. De milieudiensten van de Vlaamse overheid kunnen gewoon niet opboksen tegen de expertise van multinationals zoals 3M. Kijk alleen al naar de provinciale vergunningscommissies. Daar is vaak geen enkele ambtenaar van de Vlaamse overheid aanwezig, omdat de milieudiensten van de Vlaamse overheid dat nu eenmaal niet gebolwerkt krijgen.”

Hannes Anaf wijst met een beschuldigende vinger naar andere partijen. “Hun verhaal van ‘meer doen met minder’ kan worden vertaald als ‘meer vervuiling en minder bescherming voor de burger’”, zegt Anaf. “De overheid heeft in de voorbije jaren altijd een vlotte dienstverlening aan bedrijven willen geven, maar daarbij is onvoldoende nagedacht over hoe ze burgers kan beschermen. De overheid heeft gefaald in het beschermen van burgers.”