Betoging tegen loonnormwet: alternatieve dienstverlening bij De Lijn, één op vier metro's rijdt in Brussel

De Brusselse openbaarvervoermaatschappij MIVB verwacht forse hinder, en dan vooral op het busnet. Daar zijn slechts “9 op 53 bussen” uitgereden, aldus woordvoerster An Van hamme. Eén op de vier metro's rijdt, tot de helft van het aantal Brusselse tramlijnen wordt bediend. “Een deel van het personeel zal deelnemen aan de actie, maar de doortocht van de manifestanten zal ook gevolgen hebben voor verschillende MIVB-lijnen”, klinkt het.

De Lijn legt een alternatieve dienstverlenening in en verwacht dat globaal zowat 60 procent van de ritten vandaag gereden zal worden, zo is vernomen van woordvoerster Karen Van der Sype. In sommige regio's zal dat iets minder zijn, tussen de 50 en 60 procent. Het gaat dan om Brugge, Leuven, Oostende, Gent en het tramverkeer in Antwerpen. In andere regio's zal dan weer meer gereden worden: zowat 70 procent van de ritten. Daarbij gaat het om de Westhoek, de Vlaamse Ardennen, Roeselare, de Kempen en Aalst. De Lijn raadt haar reizigers aan om zich vooraf goed te informeren via de website van de openbaarvervoermaatschappij. Of er ook gevolgen zouden kunnen zijn voor spoorwegmaatschappij NMBS is nog niet duidelijk.

Het ABVV wil met de betoging druk zetten op de regering voor een aanpassing van de loonnormwet, die de loonkostenontwikkeling in de privésector in toom moet houden om de concurrentiekracht van de bedrijven tegenover de buurlanden te beschermen.

Sinds de regering-Michel de wet in 2017 heeft ingevoerd zijn geen vrije loonsonderhandelingen meer mogelijk, klaagt ABVV-algemeen secretaris Miranda Ulens aan bij HLN LIVE. “De groei van de Belgische economie wordt dit jaar op vijf procent geschat, terwijl we slechts over een halve procent loonsverhoging maximum mogen onderhandelen. Dit is onrechtvaardig. Concreet betekent dit dat de aandeelhouders meer opstrijken en de werknemers minder. Nochtans zijn het net zij die voor de groei zorgen.”Volgens Ulens is de actie van vandaag nog maar het startschot van een maandenlange bewustzijnscampagne. 

Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, heeft “geen begrip” voor de vakbondsacties. “In juni gaven de vakbonden hun goedkeuring aan het loonakkoord dat de regering dit voorjaar bereikte. Nu opnieuw actievoeren is dan ook buiten proportie en ondermijnt elke vorm van sociaal overleg”, meldt de werkgeversorganisatie in een reactie.

Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka, noemt de acties “niet ernstig”. “De loonstijging voor de komende periode zal zo goed als zeker meer bedragen dan de afgesproken 3,2 procent. We moeten net opletten dat de lonen niet verder dreigen te ontsporen. De energie- en grondstoffenprijzen stijgen verder door en kunnen onze lonen in een te vermijden opwaartse spiraal brengen. Het herstel na corona is nog broos.”

Voka benadrukt dat de vakbonden “wijzen naar de te beperkte 0,4 procent reële loonstijging voor de periode 2021-2022, maar daarbij steevast de 2,8 procent verwachte indexering voor die periode vergeten”. Bovendien zal de werkelijke indexering zeker hoger uitkomen dan die verwachting, klinkt het.

De werkgeversorganisatie dringt er daarom weer op aan om de automatische koppeling van de lonen aan de index ter discussie te stellen. “We zijn het enige land in Europa met dergelijk mechanisme en dit hangt bij hogere inflatie steeds als een zwaard van Damocles boven ons hoofd”, aldus Maertens.

“De vakbonden vergissen zich van wet”, zegt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van Unizo, naar aanleiding van de ABVV-vakbondsactie. “Niet deze loonnormwet, maar onze fiscale wetgeving is hier de olifant in de kamer”, zegt Van Assche.

Unizo benadrukt dat een werknemer met een gemiddeld loon in België amper 49 procent overhoudt van wat een werkgever betaalt. “Dáár ligt het probleem, dat niet alleen een bron van frustratie is voor de medewerkers, maar net zo goed voor onze ondernemers. Onze hoge personenbelastingen maken het quasi onmogelijk om op een betaalbare manier een betekenisvolle loonsopslag te geven. De werkgever betaalt zich blauw, terwijl de werknemer er nauwelijks iets van overhoudt. Als de vakbonden tegen de te hoge personenbelastingen strijden, dan doen we als werkgevers mee.”

Het argument dat de Belgische werknemers 10 procent productiever zijn dan die in de buurlanden om het openbreken van de loonnormwet te rechtvaardigen, gaat volgens Unizo overigens niet op. “Onze werknemers mogen niet meer kosten omdat ze productiever zijn, ze moeten productiever zijn omdat ze meer kosten”, benadrukt Van Assche. “En door onze werknemers nóg duurder te maken, voeren de vakbonden die productiviteitsdruk nog extra op, waardoor mensen overwerkt geraken en burn-outs riskeren.”