Meer bewijzen dat vorige Vlaamse regering vroeg om niet te communiceren over PFOS-vervuiling

Bij de start van de werken aan de Oosterweelverbinding 2017 bleek dat de grond vervuild was met het giftige PFOS, afkomstig van de nabijgelegen 3M-fabriek. Oosterweelbouwheer Lantis én de Vlaamse regering vroegen zich op dat moment af of ze daarover zouden commniceren en hoe. 

Er werd beslist om niet te communiceren, maar wie dat precies besliste was tot nu toe niet duidelijk. Uit een eerder uitgelekte mail uit 2017 bleek al dat Lantis bij afvalstoffenmaatschappij OVAM erop had aangedrongen om te communiceren, en ondertussen bijkomende metingen in Zwijndrecht uit te voeren. Het hele politieke milieu kreeg die mail. OVAM ging uiteindelijk niet op die vraag in. Volgens hen vroeg een minister om niet te communiceren.

Een nieuw uitgelekte mail, ook uit september 2017, werpt een duidelijker licht op de zaak. Het gaat om een interne mail van een leidinggevende binnen OVAM. In het document staat dit te lezen: "Ik heb intussen van het kabinet de uitdrukkelijke opdracht gekregen dat we geen trekkersrol mogen opnemen in dit dossier naar communicatie en zelf geen onderzoek mogen uitvoeren ter controle van het woongebied.”

Joke Schauvliege was op dat moment de voogdijminister van OVAM, maar heeft altijd ontkend dat zij de opdracht heeft gegeven om niet te communiceren.

Uit andere mails blijkt dat ook de kabinetschef van toenmalig voogdijminister voor Lantis Ben Weyts betrokken was in het besluitvormingsproces over de communicatie over PFOS. Weyts heeft dat ook nooit ontkend: hij gaf altijd al aan dat hij op de hoogte was maar dat het niet zijn bevoegdheid was om te communiceren en dat OVAM bovendien oordeelde dat er geen gevaar voor de volksgezondheid was.

Via Twitter reageerde Hannes Anaf (Vooruit), voorzitter van de onderzoekscommissie bezorgd. “Dat men binnen VL regering op de hoogte was, lijkt ondertussen een vaststaand feit. Dan is DE vraag: waarom greep men niet in, in belang van de gezondheid? Op die vraag moeten er vanaf vandaag antwoorden komen. Dat is onze plicht als onderzoekscommissie!”, schrijft hij op Twitter.

Mieke Schauvliege (Groen) verwacht vandaag stevige vragen en hoopt eindelijk op eerlijke antwoorden. “Hoog tijd dat onze gezondheid op de eerste plaats komt.”

“Ik ben fier op het werk dat wij in de vorige regeerperiode hebben verzet om het zieltogende Oosterweel-project uit het slop te trekken en op de rails te zetten. Daarbij hebben we samen met Lantis ook steeds de volle verantwoordelijkheid opgenomen voor de veiligheid in de werfzone van de Oosterweelwerken”, zegt minister Weyts in een reactie. De minister voegt daar aan toe dat hij er alle vertrouwen in heeft dat zowel Lantis als zijn toenmalige kabinetsmedewerkers in eer en geweten en correct hebben gehandeld. “Mensen van mijn toenmalig kabinet geven vandaag toelichting in de onderzoekscommissie”, aldus nog minister Weyts.

In het Vlaams Parlement vond vandaag nog een hoorzitting plaats met Lantis in de Onderzoekscommissie naar de PFOS en PFAS vervuiling. Lantis-voorzitter David Van Herreweghe verklaarde daar in zijn openingsstatement dat het overheidsbedrijf “steeds het algemeen belang vooropstelt”, maar kreeg daarover heel wat bedenkingen te verwerken vanuit de commissie.

Van Herreweghe benadrukte dat Lantis geen privébedrijf is dat winst vooropstelt. “Bij problemen die opduiken zoals de PFOS-verontreiniging zijn we dan ook niet gewetenloos gefocust op de voortgang van het project”, verzekerde hij de onderzoekscommissie.

Verschillende parlementsleden trokken die bewering tijdens de vragenrondes in twijfel. Zo vroeg Jos D’Haese (PVDA) zich af waarom Lantis dan pleitte voor minder strenge PFOS-normen op de Oosterweelwerf. Volgens Lantis was die vraag louter ingegeven door de onzekerheid over de haalbaarheid van de door de VMM voorgestelde norm. “Maar in de praktijk halen we die wel, de cijfers tonen dat aan”, klinkt het.

Minister Barbara Visser, bevoegd voor Infrastructuur en Waterstaat, praat donderdag 7 oktober met Vlaams minister Zuhal Demir over de vervuiling. De provincie Zeeland zit met tal van vragen, rondom volksgezondheid op korte termijn, maar ook op de langere termijn, als het gaat om effecten op natuur in en rondom de Westerschelde. Antwoorden heeft het provinciebestuur niet of nauwelijks, zo schrijft de Nederlandse krant AD.