Zij willen na 16 jaar het roer overnemen van Angela Merkel: wie van deze drie wordt de nieuwe Duitse bondskanselier? 

Armin Laschet (60) van de christendemocratische partij CDU is een oudgediende van de Duitse politiek. In 1979 werd hij lid van de CDU en 10 jaar later, in 1989, begon zijn politieke carrière in de gemeentepolitiek van zijn geboortestad Aken. Laschet was nadien een tijd Europarlementariër en in 2005 kwam hij in de deelstaatpolitiek van Noordrijn-Westfalen terecht. Eerst was hij minister van Kinderen, Familie, Integratie en Vluchtelingen. In 2017 won hij onverwacht na een inhaalrace de deelstaatverkiezingen en werd minister-president. Zijn reputatie van onderschat politicus die altijd terugkeert is toen gevestigd. 

Noordrijn-Westfalen staat bekend als een oude industriedeelstaat. Met de stijgende werkloosheid en de aftakelende industrie in het Ruhrgebied, was de plotse verkiezing van Laschet vooral een roep om verandering van  de bevolking. Hij trok de lijn van bondskanselier Angela Merkel door in Noordrijn-Westfalen en zijn beleid ademde gematigdheid en rust. Dat kon zijn kiespubliek wel smaken en ook de partij was tevreden met hem. Het leverde hem binnen de CDU een stevige achterban op. 

BEKIJK: Wie is Armin Laschet? De video legt het je uit in 3 minuten. Lees onder de video verder.

Maar toen het coronavirus toesloeg in Duitsland, daalde de populariteit van Laschet zienderogen. De coronamaatregelen waren in Duitsland een zaak van de deelstaten, en Laschet voerde in Noordijn-Westfalen veel sneller versoepelingen door dan de rest van Duitsland. Dat werd hem niet in dank afgenomen door het voorzichtige Duitse publiek, en ook niet door Angela Merkel. Het kwam ook tot botsingen met zijn federale kartelpartner CSU, de gevoelig rechtsere Beierse evenknie van de CDU, die meer voorstander was van een strenge aanpak van de coronacrisis.

Het rommelde dan ook in het kartel toen het tijd werd om een lijsttrekker te kiezen en zo de facto een kandidaat-bondskanselier naar voor te schuiven. Markus Söder, de voorzitter van de CSU en veel populairder bij het Duitse kiespubliek, greep het falende coronabeleid in Noordrijn-Westfalen aan om Laschet in een zo negatief mogelijk daglicht te plaatsen. Het werd een bitsig spelletje moddergooien, wat de populariteit van Laschet alweer niet ten goede kwam. Toch sleepte Laschet uiteindelijk het lijsttrekkerschap binnen, maar dat had hij vooral te danken aan de steun van zijn trouwe medestanders binnen de top van de CDU.  Velen binnen "het voetvolk" hadden liever Söder gezien.

Sinds Laschet kandidaat-kanselier werd, is hij er niet in geslaagd zijn imago op te krikken, integendeel. Bij de overstromingen van juli, die ook Laschets deelstaat Noordrijn-Westfalen hard troffen, maakte hij een heel slechte beurt. Tijdens een toespraak van de Duitse president Frank-Walter Steinmeier in het getroffen gebied, waarin die de slachtoffers herdacht en de hulpverleners eerde, werd Laschet gefimd terwijl hij op de achtergrond stond te lachen en grappen te maken. Achteraf excuseerde Laschet zich voor zijn ongepaste gedrag, maar het kwaad was al geschied. 

Het is dan ook niet verwonderlijk dat Laschet het in de peilingen niet goed doet. Hij eindigt steevast op 2, na de sociaaldemocratische kandidaat Olaf Scholz. Zo verliest de CDU/CSU naar alle waarschijnlijkheid na 16 jaar het kanselierschap. 

Ze werd geboren in Hannover, in de noordelijke deelstaat Nedersaksen. Na haar studies politicologie en rechten was ze een tijdje journalist, maar koos dan toch voor een politieke carrière bij de groenen. In 2013 veroverde ze een zitje in de Bondsdag, het Duitse parlement. Ze verhuisde naar de oostelijke deelstaat Brandenburg en werd daar voorzitter van de plaatselijke groenen. Ze specialiseerde zich in het dossier rond de "kolenuitstap", het plan van Duitsland om tegen 2038 van de ontginning en het gebruik van bruinkool af te stappen.

Sinds 2018 is Baerbock co-voorzitter van Bündnis 90/Die Grünen, samen met Robert Habeck.

BEKIJK: Wie is Annalena Baerbock? Deze video legt het je uit in 3 minuten. Lees onder de video verder.

In tegenstelling tot de CDU/CSU was er bij de groenen geen echte strijd over wie zich kandidaat mocht stellen voor het kanselierschap. Hoewel haar collega Robert Habeck aanzienlijk meer politieke ervaring heeft dan Baerbock, zette hij een stap opzij in de race om de kanselierskandidatuur. Dat was voor Habeck geen voor de hand liggende keuze, want Baerbock heeft nog geen enkele ervaring in een uitvoerend mandaat. 

Ondanks haar beperkte ervaring heeft Baerbock in haar vorige politieke functies een uitstekende beurt gemaakt. Ze staat bekend als een bekwaam politicus met uitstekende dossierkennis. Ze profileert zich als een ambitieuze durver en wil drastisch kiezen voor de toekomst: "Ik sta voor vernieuwing, die anderen voor de status quo." Toen haar kandidatuur bekend werd, schoten de groenen omhoog in de peilingen.

Het mooie liedje duurde niet lang. Baerbock maakte een paar pijnlijke blunders die haar in de peilingen duur kwamen te staan. Duitse parlementsleden zijn verplicht om al hun neveninkomsten te melden. Dat is iets waar de groenen zelf heel erg op hameren bij politici van andere partijen. Baerbock zat dan ook in een zeer lastig parket toen bekend werd dat ook zij enkele neveninkomsten was "vergeten" aan te geven. 

Niet lang daarna volgde blunder nummer 2. In mei kwam Baerbock in opspraak door de cv op haar website. Daar bleken opleidingen, diploma’s en functies die ze in het verleden had uitgeoefend overdreven, aangedikt en belangrijker gemaakt dan ze in werkelijkheid waren. Een hele blamage in een land waar veel waarde wordt gehecht aan diploma's en titels. Prompt stond Baerbock bekend als de kanselierskandidaat die niet op een leugentje meer of minder kijkt. 

Groot was dan ook de verontwaardiging toen Baerbock haar boek "Jetzt" uitgaf, met haar kijk op Duitsland. Daarin bleken passages te staan die ze bijna letterlijk had overgenomen uit andere boeken en tijdschriften, en zelfs uit toespraken van een partijgenoot. Geen plagiaat, verdedigde Baerbock zich, want haar boek is geen wetenschappelijk boek en heeft dus geen bronvermeldingen nodig. 

Die opeenstapeling van flaters tasttten de geloofwaardigheid van Baerbock flink aan en misten hun effect op de peilingen niet. Enkele maanden na haar snelle opmars, zijn Baerbock en haar partij van hun wolk getuimeld. Overal werd ze nog wel opgevoerd als mogelijke eerste vrouwelijke groene bondskanselier van het land, maar in feite heeft ze die rol al een tijd moeten lossen.  Op een zucht van de verkiezingen ligt zij en haar partij te ver achter om aanspraak te maken op de zege en het kanselierschap. 

Olaf Scholz (63) is de kandidaat van de sociaaldemocratische partij SPD. Hij is momenteel nog minister van Financiën en vicekanselier in de regering van Merkel. De voorbije jaren was hij onder meer minister van Sociale Zaken, burgemeester van Hamburg (na Berlijn de grootste stad van het land en een deelstaat op zich), algemeen secretaris van de SPD en interim-voorzitter. Kortom, de man heeft tonnen bestuurservaring.

BEKIJK: Wie Olaf Scholz? Deze video legt het je uit in 3 minuten. Lees onder de video verder.

Scholz staat bekend om zijn gematigde standpunten, waarmee hij zich binnen zijn eigen partij niet altijd populair maakte. De SPD heeft de laatste jaren veel kiezers verloren en een deel van de partij wil daarom een nieuwe, linksere koers varen, weg van de "verstikkende" coalitie met Merkel. Scholz verloor in 2019 nog de voorzittersverkiezingen van een vrij onbekend duo dat voor een meer uitgesproken linkse koers wou gaan. Uiteindelijk durfde die nieuwe leiding de coalitie met Merkel niet op te blazen en sterker nog, ze schoof zelf de gematige Scholz naar voren als kanselierskandidaat.

Als minister van Financiën volgde Scholz aanvankelijk de koers die zijn voorganger, de strenge Wolfgang Schäuble, had uitgezet met een sluitende begroting en veel voorzichtigheid. Maar toen corona toesloeg, draaide Scholz de geldkraan fors open. Doel: Duitsland zo snel mogelijk uit de crisis halen. En dat kon het land zich permitteren, aldus Scholz, door de zuinigheid van de jaren ervoor. 

In de periode dat de twee andere kanselierskandidaten een boeltje maakten van hun public relations, slaagde Scholz met zijn aura van betrouwbaarheid en degelijkheid erin om zich steeds populairder te maken bij de bevolking. Terwijl "der lachende Laschet" nog een mal figuur sloeg na de overstromingen in juli, beloofde Scholz fors te investeren in de getroffen regio. Voor het eerst in 15 jaar stijgt de SPD in de peilingen zo boven de CDU uit. 

Scholz is zelf nochtans ook geen onbeschreven blad. Zo had de financiële waakhond Bafin, waarvoor Scholz als minister van Financiën politiek verantwoordelijk is, de grote fraude bij de financiële dienstverlener Wirecard totaal niet in de gaten. Tijdens het tv-debat op de openbare omroep ZDF en ARD smeerde zijn uitdager Laschet dat breed uit. "Als u mijn minister van Financiën was, hadden we een heel groot probleem", sneerde Laschet tegen Scholz.

Toen Scholz als burgemeester van Hamburg in 2017 de G-20 ontving, bezwoer hij zijn stadsgenoten dat ze er amper iets van zouden merken. Een pijnlijke uitspraak, want radicaal-linkse relschoppers trokken tijdens de top een spoor van vernieling door de stad. 

Eén grote troef heeft Scholz in handen: hij wist zich tijdens zijn campagne te profileren als de "nieuwe Merkel", maar dan van een andere partij. Geholpen door zijn ietwat stijve en saaie voorkomen, meet hij zich het oerdegelijke imago aan waar de Duitsers zo van houden. Zijn gebrek aan charisma leverde hem de bijnaam "Scholz-o-mat" op, vrij vertaald "Scholz de robot". Zijn belofte aan de Duitse kiezer is: “Ich mach euch den Merkel”, ik doe u een (mannelijke) Merkel. De foto in het "Süddeutsche Zeitung Magazin" waarop Scholz met zijn handen de typische Merkelruit vormt is daarom geen onschuldig grapje, maar een statement.

Sinds augustus staat Olaf Scholz steevast bovenaan in de peilingen, met zo'n 5 procent voorsprong op Armin Laschet. Annalena Baerbock bungelt achterop. Wie Merkel mag opvolgen als bondskanselier, weten we nu zondag. Het belooft een spannende race te worden.