‘Naar mijn gevoel is Kaboel nu veiliger dan ooit. Alle Afghanen die ik spreek, bevestigen dat’
Terwijl veel mensen uit Afghanistan proberen te raken, trok VTM-journalist Robin Ramaekers net naar Kaboel. Hij kijkt hoe het leven is veranderd nu de taliban de macht hebben. ‘Meisjes boven de twaalf jaar mogen niet meer naar de klas komen.’
Wanneer hebt u besloten om naar Afghanistan te gaan?
“We wilden eigenlijk al langer komen, maar dit was de eerste mogelijkheid sinds de val van Kaboel. We zijn eerst naar Pakistan gereisd om vanuit de grensstreek de situatie te belichten. Pas later zijn we naar Afghanistan getrokken. Op een gegeven moment konden we aan de grenspost Torkham eigenlijk Afghanistan binnenwandelen. Maar dat hebben we niet gedaan: we hadden geen fixer in het land en vooral geen geschreven toestemming van de taliban om hier als journalist vrij te kunnen werken.”
Laten de taliban jullie vrij werken?
“Ja. Dat is heel bevreemdend: we zitten in de fase dat de taliban alles op alles zetten voor hun public relations. Er heeft mij nog niemand gezegd dat ik bepaalde mensen niet mag spreken of bepaalde zaken niet mag filmen. Wel wordt er op straat erg streng gecontroleerd. Omdat deze controles door het voetvolk worden uitgevoerd, moet je daar wel voor oppassen. Het niveau daarboven laat ons voorlopig begaan.
“Ik ben hier al meerdere keren geweest en naar mijn gevoel is Kaboel nu veiliger dan ooit. Alle Afghanen die ik spreek, bevestigen dat. De continue stress van aanslagen door ‘de vijand’ tegen iedereen die samenwerkte met het Westen, is weggevallen. Sporadisch pleegt IS nog aanslagen. Maar dat gebeurt vooral in de grensstreek en is niet te vergelijken met voordien.”
Is het dagelijkse leven ook zo fel veranderd sinds de taliban overnamen?
“Deze relatieve veiligheid gaat inderdaad gepaard met een nieuw onbehagen door de stolp die de taliban over de bevolking hebben geplaatst. Iedereen moet mee in de weg die het nieuwe islamitische emiraat Afghanistan ingeslagen is. Neem nu de scholen: ik heb met eigen ogen kunnen zien wat het resultaat van de machtsovername is. Klassen zijn gewoon halfleeg. Meisjes boven de twaalf jaar mogen niet meer naar school.”
Recent kwamen berichten dat de taliban overwegen om lijfstraffen terug in te voeren. Hoe zit dat juist?
“Dat is een van de twistpunten binnen de taliban. Je hebt de oerconservatieve strekking die terug wil naar hoe het land twintig jaar geleden bestuurd werd, dus met de doodstraf en afgehakte handen. Maar er is ook een strekking die veel meer openheid naar de buitenwereld aan de dag wil leggen.
“Welke strekking het haalt, zal afhangen van hoe de internationale gemeenschap hiermee omgaat. Als Afghanistan volledig geïsoleerd raakt, dan wordt het een nachtmerrie. Kan de internationale gemeenschap toch een beetje om met de taliban, dan kunnen we zo druk op de ketel houden en evolueren we wellicht richting een Iran-scenario.”
Kon u al spreken met achtergebleven Belgen in Afghanistan?
“Verschillende van hen zouden blijkbaar al over land Afghanistan hebben kunnen verlaten, terwijl anderen zich in de grensstreek ophouden. In Kaboel kon ik spreken met een Afghaan die voor het Belgische leger gewerkt heeft. Hij behoort tot de groep die eigenlijk ook geëvacueerd had moeten worden, maar zit hier nu toch nog. Eigenlijk horen we deze mensen veel minder.”