‘We zijn compleet stupéfait’: onderwijsveld verbijsterd na besparingsplannen van Ben Weyts

“We zijn compleet stupéfait, verbijsterd dus.” Zo verwoordt Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, het overheersende gevoel binnen zijn netwerk. Vorige week verklaarde Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) dat zijn Vlaamse regering 100 miljoen euro wil besparen op onderwijs. Bevoegd minister en partijgenoot Ben Weyts zat donderdag voor de eerste keer samen met de onderwijsbonden en -koepels om te voelen hoe de sfeer was.

Die sfeer zit op zijn zachtst gezegd onder het vriespunt. Niemand in het onderwijsveld begrijpt hoe de Vlaamse regering kan besparen op een sector waar de noden torenhoog zijn. Noden die bovendien door niemand betwist worden, zoals het nijpende lerarentekort, de verouderde gebouwen en de dalende onderwijskwaliteit. 

De afgelopen maanden kondigde de minister dan ook allerhande financiële impulsen aan om die kwaliteit omhoog te krijgen en ook de aantrekkelijkheid van het beroep te verbeteren. 

Als klap op de vuurpijl kwam er onlangs een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) waarvoor 188 miljoen euro extra middelen zijn beloofd. “En dan krijg je plots te horen dat 100 miljoen euro bespaard moet worden”, zegt Boeve. “Dan lijkt het er toch sterk op dat ons dingen beloofd zijn zonder dat de cheque gedekt was. Dit kun je toch moeilijk vooruitziend beleid noemen?”

▶ Bekijk de reactie van Lieven Boeve:

Uurtje overleg

Noch de koepels, noch de bonden zijn van plan zomaar mee te stappen in het besparingsverhaal. Het onderwijs verdient geen besparingen, maar net investeringen, menen de vakbonden in een gezamenlijke mededeling. “We zien het echt niet”, zegt Nancy Libert van ACOD Onderwijs. “Er is ons gezegd: er moet bespaard worden. En that’s it. Maar waar je kunt knippen zonder aan de kwaliteit van het onderwijs en de aantrekkelijkheid van het beroep te raken, is ons een raadsel.”

Tijdens het overleg, dat nauwelijks een uurtje duurde, kreeg minister Weyts van alle betrokkenen vooral no go’s te horen. Zaken waar hij vooral niet moet mee afkomen dus. Voor de vakbonden is het onbespreekbaar dat geraakt wordt aan de nieuwe CAO. Daarin staat onder andere dat leerkrachten een laptop krijgen, een internetvergoeding en dat er meer ruimte komt voor leerkrachten om te doen waar ze goed in zijn, namelijk lesgeven. 

Het katholiek onderwijs wil niet dat geraakt wordt aan alles wat te maken heeft met het reguliere functioneren van de scholen. “Dan heb ik het over infrastructuur, werking en personeelsmiddelen”, zegt Boeve. 

Zowel bonden als koepels kaatsen de bal terug naar de minister. “Hij vroeg tijdens het overleg of wij ideeën hadden, maar daar is niemand op ingegaan”, klinkt het bij Koen Pelleriaux, de topman van het GO!.

Concrete voorstellen

Het is nu aan de minister om met concrete voorstellen te komen, vinden alle betrokkenen. Die zullen dan ‘beoordeeld worden’ door het onderwijsveld. 

Welke richting Weyts uit wil, is niet duidelijk. Tijdens het overleg donderdag luisterde hij vooral naar wat de anderen zeiden. Boeve suggereerde alvast “dat de minister het best eens kijkt naar een aantal eigen bijzondere projecten”. Over welke projecten het exact gaat, wou de topman niet preciseren. Mogelijk gaat het onder meer over het project waarbij de minister elke leerling een laptop wil geven.

De bal ligt dus in het kamp van de minister. Die wil voorlopig niet reageren. Enkel dat het onderwijsbudget sinds het begin van deze regeerperiode al met 1,6 miljard euro is gestegen, zonder de eenmalige maatregelen zoals corona-middelen en relance-budgetten. Zijn woordvoerder wijst erop dat Weyts  voorstellen eerst moet voorleggen aan de Vlaamse regering. Maar veel tijd is er niet meer. Om de begroting op tijd goedgekeurd te krijgen, moet er toch zekerheid zijn tegen de herfstvakantie.