‘Geassisteerde voortplanting is geen sprookje’: peri-prenatale cursus pakt misvattingen bij wensouders aan

Dat niet elke vrouw zwanger raakt, dat wist Manon Vivier (38) lang voor ze trouwde. Maar die theorie is anders dan op een dag effectief horen dat je in de groep zit die geen kinderen kan krijgen. “Ik ben opgeleid als laborante, dus ik ken de statistieken. Maar ik dacht: ons overkomt dit niet.” Het overkwam hen wel. Vivier en haar man zetten tevergeefs een punt achter een tien jaar lang parcours langs binnen- en buitenlandse fertiliteitsklinieken.

“Ik denk niet dat je je kan voorbereiden op een kinderloos leven”, zegt Vivier. Maar mensen beter inlichten over wat zo’n vruchtbaarheidstraject omvat, kan wel. “Ik vind het moeilijk om te horen hoe sommigen met hun kinderwens omgaan. Ze praten over hoe druk hun leven is en dat ze amper tijd hebben voor hun relatie en intimiteit. Er wordt dan al snel gezegd: als het niet direct lukt gaan we wel voor een behandeling. Maar zoiets is loodzwaar. Er is geen enkele garantie.”

Precies die boodschap klonk zaterdag in Antwerpen op het Kinderwenscongres. “Geassisteerde voortplanting is geen sprookje”, herhaalt Shanti Van Genechten. Ze is directeur en oprichtster van Kinderwens ExpertiseNetwerk, een vzw die mensen met een onvervulde kinderwens begeleidt. “Vruchtbaarheidsbehandelingen mogen in de lift zitten, niet iedereen is ermee gered. We krijgen meer teleurgestelde koppels over de vloer.”

Dit jaar schoolden zich via de vzw 40 preconceptionele eerstelijnsconsulenten bij, waaronder diëtisten, artsen, vroedvrouwen en apothekers. Om de kennis over vruchtbaarheid te vergroten , is de eerste peri-prenatale cursus in Vlaanderen voor toekomstige ouders gelanceerd die aangeboden zal worden aan de Huizen van het Kind en online. Ook een onderwijspakket voor de derde middelbare graad moet een aantal misvattingen de wereld uit helpen.

“Velen laten studie en carrière voorgaan op een kinderwens. Dat is de vanzelfsprekende volgorde in onze maatschappij. Maar dat kind komt er dus niet altijd. Hoe ouder je wordt, hoe kleiner de kans”, aldus Van Genechten.

Vrouwen jonger dan 35 jaar hebben 30 procent kans op een zwangerschap bij de eerste ivf-poging, illustreert ze. Op 40 jaar is dat 10 procent. “Ook de leeftijd van de man is niet onbelangrijk.”

In Vlaanderen blijft de leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen stijgen. In 2019 was 1 op de 30 vrouwen (3,3 procent) 40 jaar of ouder bij de verlossing. Ook het aantal zwangerschappen na een fertiliteitstraject gaat omhoog tot 1 op 13 vrouwen (7,7 procent).

Mentaal welzijn

In de cursus wordt ook stilgestaan bij de eerste 1.000 dagen vanaf conceptie. Voor de gezondheid van het kind passen wensouders in die periode best hun levensstijl aan. Niet roken en geen alcohol drinken, veel bewegen, foliumzuur slikken,... Vaak is het maar vanaf de zwangerschap dat vrouwen daarop beginnen te letten. Ook wat een bevalling met je mentaal welzijn doet komt aan bod, vult kinderwensambassadrice Nuria Gilizintinova (van Blind getrouwd) aan. 

Manon Vivier zou het goed vinden om mensen meer details over een fertiliteitstraject mee te geven. “Ons eerste consult was een confrontatie met de harde realiteit. Ik ging ervan uit dat er meteen onderzoeken zouden starten. Maar het begon met contracten, over bijvoorbeeld wat er moet gebeuren met zaad- of eicellen als iemand overlijdt. We waren totaal niet voorbereid op zulke vragen.” 

De kost van de cursus zal afhankelijk zijn van de locatie. “Maar eigenlijk zou preconceptionele zorg voor iedereen kosteloos moeten zijn”, zegt Van Genechten. “Het levert een grote gezondheidswinst op voor toekomstige kinderen en we besparen misschien op de tientallen miljoenen euro’s aan vruchtbaarheidsbehandelingen die de overheid jaarlijks kwijt is.” Minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) gaat niet in op die vraag. Hij nodigt de vzw eerst uit “om verder aansluiting te zoeken bij actoren uit het perinataal zorg- en hulpverleningslandschap.”