Vulkaan op La Palma maakt bijzondere cirkels in de wolken, als een steen in een vijver
Alweer zorgt de uitbarsting van de vulkaan Cumbre Vieja op La Palma voor verbijsterende beelden. Vanuit de ruimte is goed te zien hoe de vulkaan vrijdag en zaterdag ongewone cirkels in de wolken sloeg.
Het fenomeen, gespot door de Amerikaanse onderzoekssatelliet Aqua, is vergelijkbaar met een steen die in een vijver wordt gegooid. Alleen valt de ‘steen’ in dit geval omhoog: het is de opwaarts stuwende hete stoom en lucht die afkomt van de vulkaan. De vijver wordt gevormd door de stabiele luchtlagen, op ruim vijf kilometer hoogte boven het Canarische eiland.
Eenmaal boven aangekomen koelt de vulkaanlucht af, zakt wat omlaag, en wordt weer omhoog geduwd: de verticale trilling waardoor de uitdijende wolkencirkels ontstaan. Op opnames van het fenomeen vanaf de grond is goed te zien dat de wolken op grote hoogte worden gevormd door de waterdamp die opstijgt uit de vulkaan. Op grote hoogte koelt de damp af en condenseert tot wolken:
‘Zwaartegolven’, heet dit fenomeen – niet te verwarren met ‘zwaartekrachtgolven’, een kosmisch verschijnsel waarbij de ruimte zélf een beetje rimpelt, na een botsing tussen enkele ultrazware objecten zoals zwarte gaten. Atmosferische zwaartegolven ontstaan normaal gesproken soms rondom bergtoppen waar lucht langs de bergwand omhoog wordt geduwd, of boven zware stormfronten.
De afgelopen dagen intensiveerde de uitbarsting van de Cumbre Vieja, met twee nieuwe lavastromen, en asregens op delen van het eiland. Zeer hinderlijk, omdat de ‘as’ in kwestie geen verbrandingsas is zoals bekend uit de open haard, maar vulkaanas, een stenig, zwaar poeder dat daken kan laten instorten en bij bevochtiging kan uitharden als beton.
De vulkaan kwam twee weken geleden tot leven, en lekt inmiddels lava uit vier openingen, de krater zelf meegerekend. Een van de nieuwe lavastromen heeft inmiddels de snelweg LP2 overgestoken, een van de hoofdverkeersroutes op het eiland. Daarmee begint de lava de stad Los Llanos de Aridane te naderen, met 20 duizend inwoners de dichtstbevolkte stad van La Palma.
“Het meeste leed ligt nog voor ons”, aldus president Mariano Hernándes Zapata van de eilandraad van La Palma tegen de Spaanse krant El Païs. Experts gaan er overigens van uit dat de nieuwe lavastroom bij de al bestaande zal aanhaken en richting zee zal stromen.
De vulkaan heeft inmiddels naar schatting zo’n 80 miljoen kubieke meter lava uitgestoten, maakten de regionale autoriteiten vrijdag op een persconferentie bekend. Dat is tweemaal zoveel als de laatste uitbarsting op La Palma, van de Teneguía-vulkaan, maar dan wel in veel kortere tijd.
De situatie is nog altijd onvoorspelbaar, aldus vulkanologen ter plaatse. Wie weet wat voor verrassingen – en mooie beelden – de vulkaan de komende dagen en weken nog meer de wereld in slingert.