Energieprijzen maken leven 4 procent duurder: Planbureau verwacht nieuwe overschrijding spilindex in januari
Doordat de inflatie zo sterk stijgt - tot ruim 4 procent tegen eind dit jaar - kan de spilindex niet in juni, maar al in januari opnieuw overschreden worden. Daardoor zouden de sociale uitkeringen en de lonen van het overheidspersoneel voor de tweede keer in amper een half jaar tijd met 2 procent verhoogd worden. Dat voorspelt het Planbureau.
De prijzen van gas, elektriciteit en olieproducten zullen onze levens de komende maanden nog gevoelig duurder maken. Het Planbureau verwacht dat de stijgende energieprijzen de inflatie de volgende maanden tot meer dan 4 procent omhoog zullen duwen.
Door die snel stijgende levensduurte, kan ook de spilindex veel sneller dan verwacht overschreden worden: al in januari, dat is vijf maanden eerder dan verwacht.
Als de spilindex wordt overschreden, dan worden de uitkeringen en ambtenarenweddes automatisch met twee procent verhoogd. Voor de uitkeringen en de pensioenen gebeurt dat in de maand na de overschrijding; een maand later volgen de weddes van het overheidspersoneel.
Het is nog maar van augustus geleden dat de spilindex werd overschreden, waarna de uitkeringen en weddes nog maar net werden verhoogd.
Als de uitkeringen en weddes van het overheidspersoneel sneller dan verwacht stijgen, wordt dat een extra probleem voor de begroting. Door een snellere overschrijding van de spilindex zouden alle overheden miljoenen extra moeten uitgeven.
Wat is de spilindex?
Wat is nu de spilindex? Laten we beginnen bij de consumptieprijzenindex, kortweg dé index: dat is een systeem om te meten hoe duur het leven is. Als de prijzen van goederen en diensten stijgen, stijgt die index.
Nu gebruikt de overheid niet de consumptieprijzenindex, maar de zogenoemde gezondheidsindex. Daarin worden de prijzen van een hele korf aan producten bijgehouden, maar tabaksproducten, alcoholhoudende dranken, benzine en diesel worden niet meegeteld. Daardoor stijgt de gezondheidsindex minder snel dan de gewone index.
De gemiddelde gezondheidsindex van vier maanden wordt dan weer de afgevlakte index genoemd. Als die een vooraf bepaald of spil niveau overschrijdt, dan wordt de spilindex dus overschreden en dan moeten de sociale uitkeringen en de lonen van het overheidspersoneel automatisch verhoogd worden.
Hieronder kan je zien hoe de verschillende indexen de afgelopen maanden zijn geëvolueerd: