Klokkenluidster Facebook geeft antwoord op vragen Amerikaans Congres: “Facebook schaadt kinderen”

Een deel van haar werk bij Facebook, dat Frances Haugen in mei na ongeveer twee jaar achter zich liet, was het bestrijden van inmenging in verkiezingen. Ze had naar eigen zeggen al snel het gevoel dat haar team te weinig middelen kreeg om een verschil te maken. Ook vond ze dat Facebook vooral bleef focussen op groei, terwijl het bedrijf zich wel degelijk bewust was van de negatieve impact van het platform op de gebruikers.

Haugen ijvert voor een striktere regelgeving voor Facebook. Ze gelooft dat de sociaalnetwerksite potentieel het beste in de mens kan naar boven halen. Daarom ging ze er ook werken. Maar haar ervaring heeft haar doen inzien dat de producten van Facebook kinderen schade berokkent, verdeeldheid aanwakkeren en de Amerikaanse democratie verzakken.

“Hun winst is belangrijker dan het verdriet dat ze veroorzaken bij kinderen en hun ouders”, zei senator Richard Blumenthal bij de inleiding van de sessie. Hij vergeleek het met de praktijken van de tabakindustrie, die ook jarenlang de schadelijke gevolgen van het gebruik van haar producten vergoelijkte. “Mark Zuckerberg zou in de spiegel moeten kijken, maar hij verkiest te gaan zeilen”, aldus Blumenthal. Een verwijzing naar de filmpjes die Zuckerberg dit weekend postte van zichzelf en zijn vrouw die aan het zeilen waren in plaats van te reageren op wat Haugen uitbracht.

Senator Marsha Blackburn, het belangrijkste Republikeinse lid van de zogenaamde subcommissie, zei over het onderzoek: “Ze weten dat ze schuldig zijn.” Blackburn kwam af met een straffe beschuldiging. “Gisteren kwam het nieuws naar buiten dat de privégegevens van meer dan 1,5 miljard - dat klopt, 1,5 miljard - Facebookgebruikers worden verkocht op een hackersforum. Dat is het grootste datalek tot nu toe.”

Frances Haugen begon haar getuigenis in het Capitool met de mening dat Facebook nooit “de astronomische winst voor de mensen” zal zetten en dat “het Congres in actie moet komen”. “Facebook kan deze crisis niet oplossen zonder uw hulp.” Haugen is een insider. Ze bracht duizenden interne documenten mee om haar zaak te ondersteunen. “Bijna niemand buiten Facebook weet wat er binnen gebeurt.”

Haugen legde uit waarom ze de documenten heeft gelekt. Volgens haar heeft Facebook “herhaaldelijk het publiek heeft misleid” over de veiligheid van kinderen, de nauwkeurigheid van artificiële intelligentiesystemen, en de verspreiding van verdeeldheid zaaiende en extreme berichten. “Ik kwam naar voren omdat ik geloof dat ieder mens de waardigheid van de waarheid verdient”, zei ze. Haugen blijft geloven in het waardevolle potentieel van Facebook.

Ze zei dat Mark Zuckerberg een ongelooflijke macht heeft en dat hij aan niemand verantwoording moet afleggen. Over de befaamde algoritmes van Facebook zei Haugen dat het bedrijf vaak vertrouwt op tests en gegevens over wat gebruikers verkiezen om zijn beslissingen te sturen. “De statistieken beslissen”, klonk het. Ze zei ook dat Facebook de verantwoordelijkheid moet opnemen voor de keuzes van het bedrijf.

Haugen counterde makkelijk de bewering van Facebook dat het geen minderjarigen op het platform kan vinden omdat zij liegen over hun leeftijd wanneer zij zich aanmelden. Haugen zei dat het bedrijf dan maar de standaardanalyses moet gebruiken die het uitvoert op andere segmenten van het publiek op het platform. Maar het kiest er gewoon voor om dat niet te doen. 

Naar aanleiding van een vraag van senator Amy Klobuchar verwees Haugen naar de bestorming van het Capitool op 6 januari. Ze zei dat Facebook na de verkiezingen de beveiligingen weer uitschakelde die tijdens de verkiezingen waren ingeschakeld, “omdat ze die groei terug wilden” en “ze gingen terug naar hun oorspronkelijke standaardinstellingen”.

Haugen stelde de algoritmes van Facebook tegenover iMessage van Apple, dat de berichten rangschikt in volgorde van wanneer ze aankomen. Facebook doet het anders om meer engagement los te weken van de gebruikers. Maar zo brengt Facebook hen niet alleen schade toe, maar “wakkert het etnisch geweld aan” in plaatsen als Ethiopië.

Haugen ijverde ervoor dat de wet die socialemediaplatformen beschermt tegen de inhoud die ze publiceren wordt gewijzigd. Volgens haar moeten zij juridisch aansprakelijk gesteld worden voor de content van hun gebruikers. De wet zou moeten toelaten dat de bedrijven kunnen worden aangeklaagd voor de keuzes die de platformen maken over welke boodschappen ze laten zien aan de gebruiker.

Facebook heeft na de zitting gereageerd: “We zijn het niet eens met haar over verschillende dingen. Desondanks zijn we het toch over één ding eens. Het is tijd om algemene internetwetten te ontwikkelen. Het is maar liefst 25 jaar geleden dat de wetten nog werden aangepast. In plaats van te verwachten dat de sector maatschappelijke beslissingen neemt, is het aan de wetgevers. Het wordt tijd dat het Congres iets onderneemt.”