Staatsveiligheid linkt Mehmet Üstün, voorzitter van de Moslimexecutieve, aan "extremisme in Limburg"

Het gaat om een rapport van de Staatsveiligheid, de Belgische inlichtingendienst, van begin vorige maand. Het document bevat een evaluatie van verschillende moskeeën, die elk jaar wordt gemaakt. Ook de erkende moskee Sultan Ahmet van Heusden-Zolder in Limburg wordt besproken. 

De leiding van die moskee is in handen van verschillende leden van de familie Üstün, waaronder Sefa Üstün en zijn oom Mehmet Üstün. Die laatste is sinds mei 2018 ook voorzitter van de Moslimexecutieve, de organisatie die alle moslims in België moet vertegenwoordigen. 

In het rapport van de Staatsveiligheid staat dat “de Sultan Ahmet-moskee een belangrijke rol speelt bij het verspreiden van extremisme in Limburg”. Tot die conclusie komt de Staatsveiligheid op basis van samenwerkingen die de moskee aanging. De naam van Mehmet Üstün valt daarbij expliciet. 

De doorslaggevende factor blijkt een samenwerking van de moskee met het zogenoemde “Islamitische Informatiecentrum” of IIC. De moskee laat volgens de Staatsveiligheid haar lokalen gebruiken door het IIC en organiseert activiteiten samen met de jongerenafdeling ervan.

De staatsveiligheid noemt het IIC een verspreider "van extremisme voor jongeren in Heusden-Zolder en in de bredere regio". En dat zorgt ervoor dat de moskee, en bij uitbreiding Üstün daaraan worden gelinkt. 

Üstün zelf reageert enkel op sociale media. "Al deze beschuldigingen zijn vals en absoluut ongegrond", schrijft hij op Facebook. "Er is duidelijk een verwarring met een vereniging die niets te maken heeft met onze moskee en haar vertegenwoordigers", zegt de voorzitter. 

"Ik kan niet anders dan uitgaan van een opzettelijke manipulatie van informatie om mijn reputatie en die van onze gemeenschap te schaden", klinkt het. Volgens Üstün bevestigt dit rapport van de Staatsveiligheid "dat sommigen de moslims in ons land willen diaboliseren door de vertegenwoordigers van de islamitische instellingen van België op oneerlijke wijze aan te vallen."

Net vandaag werd in een commissie in het Vlaams Parlement gedebatteerd over een nieuw decreet dat onder andere extremistische invloed op moskeeën moet tegengaan. In het decreet worden criteria vastgelegd waaraan lokale geloofsgemeenschappen (moskeeën, maar ook kerken) moeten voldoen als ze erkend willen worden door de Vlaamse overheid. De Vlaamse regering raakte het vandaag al eens over dat nieuwe decreet, het wordt binnenkort gestemd. 

Er is wel al langer controverse over de werking van de Moslimexecutieve, onder andere over de invloed van buitenlandse overheden. Sinds april 2019 bestuurt de Moslimexecutieve bijvoorbeeld de Grote Moskee, het belangrijkste islamitische gebedshuis in het Jubelpark in Brussel. Vorig jaar al kaartte minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) aan dat de invloed van Marokko op de Grote Moskee te groot is. 

Vooral Salah Echallaoui, de toenmalige voorzitter van de vzw die de Grote Moskee in naam van de Executieve uitbaat, kwam daarbij in het vizier. Hij werd door de Staatsveiligheid aangeduid als “een spion” voor de Marokkaanse inlichtingendiensten. Hoewel Echallaoui dat zelf ontkende, stapte hij daarop uit de Executieve en alle aanverwante organisaties.

Daarnaast zijn er onder meer ook problemen met de uitrol van een Belgische opleiding voor imams, waarvoor de Moslimexecutieve zou instaan. De Executieve kreeg van de vorige minister van Justitie Koen Geens (CD&V) nog 172.800 euro om die opleiding op te starten, maar daar kwam tot nu toe niets van in huis. Een tweede subsidie, van 250.000 euro, werd daarom bevroren door Van Quickenborne. 

De kritiek op de Moslimexecutieve komt trouwens niet alleen van buitenaf, van de federale overheid of van de Staatsveiligheid. Vorige week nog trokken drie leden van de Executieve zelf aan de alarmbel. Op een persconferentie kaartten zij aan dat een paar bestuursleden, waaronder Üstün, alle macht naar zich toetrekken. Daarbij zouden de democratische procedures ook niet nageleefd worden.

De drie spreken ook van “financiële onregelmatigheden”, een “gebrek aan transparantie en competenties”, “discriminatie van bepaalde etnische gemeenschappen” en “buitenlandse invloed”. Ze trokken naar de Brusselse ondernemingsrechtbank en vragen de aanstelling van een voorlopige bewindvoerder en een onafhankelijke doorlichting van de organisatie. De eerste inhoudelijke zitting daarover staat gepland begin december. 

Vlaams minister van Samenleven Bart Somers (Open VLD) reageerde in "De ochtend" op Radio 1. "Wij zijn in overleg met de minister van Justitie en de staatsveiligheid om te bekijken hoe we hiertegen kunnen optreden", vertelde hij daar. Tegen het einde van het jaar moet er een beslissing komen over de Moslimexecutieve. 

Het liefst zou Somers willen ingrijpen op basis van het nieuwe Vlaamse decreet rond moskeeën, maar dat is dus nog niet finaal gestemd. "Als dat te lang duurt, gaan we al ingrijpen op basis van het oude decreet", benadrukt hij. Vlaams Belang vraagt om de erkenning van de Sultan Ahmet-moskee alvast meteen in te trekken. 

Maar volgens Somers gaat het probleem verder dan deze specifieke moskee alleen. "Er is echt een fundamenteel probleem met de Moslimexecutieve, daar spelen te veel invloeden van buitenaf", aldus Somers. "We moeten hier komaf mee maken. Dit is vooral heel problematisch en heel confronterend voor de tienduizenden moslims in Vlaanderen die op een heel positieve manier willen meewerken aan onze samenleving. Zij worden steeds opnieuw geconfronteerd met signalen dat er buitenlandse invloeden spelen in het orgaan dat de moslims vertegenwoordigt en dat zij niet bestand zijn tegen extremistische invloeden. Daar moet echt een einde aan komen. We zijn op een moment gekomen dat we dit als overheid niet meer aanvaarden."

Somers pleit voor een hervorming binnen de Moslimexecutieve. "Het is belangrijk dat daar een ander soort klimaat heerst. Er moeten ook een ander soort mensen naar voren komen die  op een veel betere manier de brug kunnen maken tussen een geloofsovertuiging en onze Vlaamse samenleving."