Europese Commissie raadt aan om extra klimaatgeld te gebruiken om energiefactuur kwetsbare gezinnen te doen dalen
De 27 lidstaten van de EU hebben dit jaar al 10 miljard euro meer verdiend aan de verkoop van zogenaamde uitstootrechten dan vorig jaar. Geld dat volgens eurocommissaris voor Energie Kadri Simson gebruikt kan worden voor kwetsbare gezinnen.
Betalen voor elke ton CO2-uitstoot
Alle eigenaars van gas- en steenkoolcentrales die elektriciteit opwekken in de Europese Unie, moeten elk jaar voor elke ton CO2 die wordt uitgestoten een "uitstootrecht" kunnen voorleggen. Ze kunnen die rechten kopen op een veiling die regelmatig wordt georganiseerd. Wanneer ze minder uitstoten dan verwacht, kunnen ze die rechten doorverkopen aan andere bedrijven. Om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, daalt ook elk jaar het aantal uitstootrechten dat geveild wordt. De opbrengst van de veilingen gaat naar de 27 lidstaten, die het geld gebruiken voor hun klimaatbeleid. In België wordt de opbrengst verdeeld: Vlaanderen krijgt 52,76 procent, Wallonië 30,65%, Brussel 7,54% en de federale overheid 9,05%. Deze verdeelsleutel was geldig tot en met 2020. Voor de periode tussen 2021 en 2030 is er nog geen akkoord over de verdeling. In 2019 en 2020 ontving Vlaanderen ongeveer 180 miljoen euro. Het geld wordt via het Vlaams Klimaatfonds onder meer gebruikt voor de energetische renovatie van gebouwen.
Prijs uitstootrechten stijgt van 24 euro naar 65 euro
In 2019 lag de gemiddelde prijs van een uitstootrecht nog op 24 euro. Eind 2020 is de prijs aan een forse klim begonnen: momenteel kost een uitstootrecht net geen 65 euro. Mogelijk heeft dit te maken met de aankondiging van strenger klimaatbeleid in het kader van de Green Deal, waardoor er minder uitstootrechten geveild zullen worden. Producenten van elektriciteit rekenen deze hogere prijs door naar hun klanten. Net op het moment dat de wereldwijde rush op gas ook de gasprijzen doet stijgen, wat ook de elektriciteitsprijs opdrijft (het is vooral de prijs die gascentrales aanrekenen die de elektriciteitsprijs bepaalt, ook voor stroom uit kernergie, wind of zon) . Volgens Europees commissaris voor Klimaat is hogere prijs van uitstootrechten slechts verantwoordelijk voor één vijfde van de prijsstijgingen, en is de rest het gevolg van de grote vraag wereldwijd naar gas.
(Minstens) 10 miljard euro extra inkomsten voor de lidstaten
In 2020 bracht de veiling van uitstootrechten ongeveer 16,5 miljard euro op voor de 27 EU-lidstaten. In 2021 zal de opbrengst fors hoger zijn, door de duurdere uitstootrechten. In de eerste 9 maanden van dit jaar zou er al meer dan 21 miljard euro zijn binnengekomen, ongeveer 10 miljard euro meer dan op hetzelfde moment vorig jaar. Tijdens een debat in het Europees Parlement over de stijgende energieprijzen zei Europees commissaris voor Energie Kadri Simson dat deze hoger dan verwachte inkomsten aan de lidstaten ruimte geven om kwetsbare gezinnen te beschermen tegen de stijgende facturen en energie-armoede. Volgende week publiceert de Europese Commissie een rist met concrete maatregelen die de lidstaten kunnen nemen in de strijd tegen de hoge energieprijzen, en de hogere opbrengsten van de uitstootrechten kunnen volgens de Commissie dus blijkbaar daarvoor worden ingezet.
Demir: nog bekijken hoeveel extra inkomsten er zijn
De extra opbrengst voor ons land bedraagt op dit ogenblik naar verluidt al 380 miljoen euro. Het geld staat nog op een geblokkeerde rekening, omdat er nog geen akkoord is over de verdeling tussen de gewesten en de federale overheid. In een eerste reactie zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) dat eerst nog moet bekeken worden hoeveel de meeropbrengsten zijn, en ze herhaalt dat volgens haar nu vooral de federale overheid de extra BTW-inkomsten moet gebruiken om de energiefactuur te verlichten. "Als er effectief meeropbrengsten zijn van de veiling, ben ik de eerste om dat te bekijken", aldus Demir nog.
"De onmiddellijke prioriteit moet gaan naar het beperken van de sociale gevolgen en naar de kwetsbare gezinnen", zegt eurocommissaris voor Energie Kadri Simson. Bekijk hieronder het verslag van Rob Heirbaut uit "Het journaal":
