Boris Johnson zorgt met optimistische peptalk voor vermaak in zware tijden

Een toespraak van Boris Johnson is het jaarlijkse hoogtepunt van het Conservatieve partijcongres, of hij nu burgemeester van Londen is, minister van Buitenlandse Zaken, werkloos of premier. Reeds uren voordat de deuren van de plenaire zaal opengaan, vormen zich lange rijen congresgangers die drie kwartier lang willen worden vermaakt, ook in tijden dat er elders in het land rijen voor benzinestations staan, in de sociale zekerheid wordt gesneden en een winter van energiearmoede dreigt.

De Tories kwamen niet bedrogen uit. Johnson repte met geen woord over de acute problemen in het land. Een dag voor zijn toespraak had hij gezegd dat “het niet de taak van de regering is om elk probleem in het zakenleven en in de industrie op te lossen”. Volgens Johnson spelen er nu tijdelijke problemen die horen bij een transformatie naar een land met hogere lonen en een hogere arbeidsproductiviteit, een land waar alle soorten werk worden gewaardeerd, van bouwakker tot bankier.

Dat past bij de slogan Build Back Better. Johnson beweerde dat vorige regeringen – ook de conservatieve van zijn voorgangers David Cameron en Theresa May – fundamentele problemen in de Britse maatschappij hebben verwaarloosd. Zo heeft de onbeperkte influx van immigranten er volgens hem voor gezorgd dat de lonen kunstmatig laag bleven, iets waar vooral het bedrijfsleven en de rijkere burgers in het welvarende zuiden van het land van hebben geprofiteerd. Brexit was een stem tegen deze ongelijkheid.

Levelling up

Zijn credo is ‘levelling up’, ofwel het gelijktrekken van het rijkere zuiden en het achtergebleven noorden. Door een deel van de bevolking te negeren, gaat er volgens Johnson te veel talent en potentie verloren. Hij illustreerde dit aan de hand van een gedicht van Thomas Gray die halverwege de 18de eeuw op het kerkhof van het Noord-Engelse dorp Stoke Poges dichtte over onvervulde talenten van de dode zielen om hem heen. Net als Johnson ging Gray naar kostschool Eton.

Het Build Back Better-thema – Johnson is dol op slogans – kwam in verschillende varianten naar voren. “Build Back Beaver”, grapte Johnson nadat hij had verteld dat bevers voor het eerst sinds de Tudor-tijden in het wild voorkomen en nijverig dammen bouwen. Bij de mededeling dat hij de Amerikanen zover heeft gekregen om Brits biefstuk te gaan importeren, heette het ‘Build Back Burger’. Zichtbaar genoot de blonde politicus van het applaus dat na elke kwinkslag op hem neerdaalde.

Hij vertelde dat het Britse vaccinatiesucces niet zozeer te danken was aan het overheidsbeleid, als wel aan de werking van de vrije markt en wetenschappelijk onderzoek. Met plezier stelde hij vast dat Engeland als eerste land in Europa afgelopen zomer totaal openging, zonder coronapassen en anderhalve meters. Iedereen kon zorgeloos gaan dansen, zelfs ‘Jon Bon Govie’. Dat laatste was een verwijzing naar zijn minister Michael Gove die een maand geleden dansend was gesignaleerd in een nachtclub.

Johnson kon het niet laten om te melden dat Michel Barnier, als kandidaat voor het Franse presidentschap, de immigratiepolitiek van de Conservatieven inmiddels heeft overgenomen. “Dat krijg je als je een jaar lang aan tafel zit met Lord Frost, de grootste vorst sinds de Grote Vorst van 1709". Enkele dagen eerder had de voormalige Brexit-onderhandelaar tijdens het congres de EU gewaarschuwd dat het Noord-Ierse protocol moet worden aangepast. Frost roemde “de Britse Renaissance”.

Opiniepeilingen

Grappen maakte de Conservatieve leider over Keir Starmer, de oppositieleider die presideert over een zeer verdeelde Labour-partij en die geen grote indruk achterlaat bij de kiezers. “Als Columbus naar hem had geluisterd”, zo beweerde Johnson over zijn kwakkelende rivaal, “dan zou hij alleen Tenerife hebben ontdekt.” Ondanks de economische problemen in het land, en de chaos bij de pompen, de varkens die moeten worden geruimd door een gebrek aan slachters, staat Johnson nog steeds voor in de opiniepeilingen.

Voor Labour is het een probleem dat Johnson zowel linkse als rechtse vergezichten heeft. Hij gaat de belastingen verhogen om de sociale zorg te financieren en heeft de geldkraan opengezet. Tegelijkertijd promoot Johnson de Conservatieve droom van woningbezit, de droom van de kersverse woningbezitters om de deuren van hun woning de kleur te geven die ze mooi vinden, eraan toevoegend dat de kleur van zijn ambtswoning helaas zwart moet blijven.

Het meeste applaus kreeg Johnson toen hij zich op het terrein van de cultuurstrijd begaf, toen hij zijn held Winston Churchill bijvoorbeeld verdedigde tegen racisme-aantijgingen. Zijn regering zal er alles aan doen, verklaarde hij, om het herschrijven van de geschiedenis tegen te gaan. De Britse historie begon niet met “Hereward the Woke”, zei hij, wijzend op de Angelsaksische edelman Hereward the Wake die zich vergeefs had verzet tegen de Normandische verovering.

Het was al doende meer een verkiezingstoespraak, of een after-dinner speech, dan een congresrede. Binnenkort komt zijn minister van Financiën met een nieuwe rijksbegroting waarbij de Britten meer te weten zullen komen over hoe de regering van Johnson de kosten van het levensonderhoud betaalbaar zal gaan houden, een onderwerp dat de premier niet vond passen in zijn excentrieke, optimistische peptalk voor eigen parochie.