Het is wereldwijd de eerste keer dat er een dergelijke doorbraak heeft plaatsgevonden in het bestrijden van dengue. Het Leuvens team heeft zijn bevindingen gepubliceerd in het gerenommeerd wetenschappelijk tijdschrift Nature.

Jaarlijks raken wereldwijd zo’n 400 miljoen mensen besmet met het denguevirus, dat overgedragen wordt door muggen. Ongeveer 100 miljoen mensen worden ziek, duizenden overleven de ziekte niet. Symptomen van dengue zijn onder meer hoge koorts en ernstige spier- en gewrichtspijn. Sommige patiënten krijgen ook onderhuidse bloedingen of lekkende haarvaatjes. Op dit moment bestaan er nog geen antivirale middelen om dengue te voorkomen of te behandelen. 

Dankzij jarenlang onderzoek van het Rega Instituut en CD3, onder leiding van professor Johan Neyts en Patrick Chaltin, kan daar in de toekomst verandering in komen. Het middel dat het team ontwikkeld heeft, heeft een “uniek mechanisme”, zegt Neyts. “Onze virusremmer voorkomt de interactie tussen twee virale eiwitten, die deel uitmaken van een soort kopieerapparaat, dat zorgt voor het kopiëren van het genetisch materiaal van het virus. Als deze interactie wordt geblokkeerd, kan het virus zijn genetisch materiaal niet langer kopiëren. Daardoor worden er geen nieuwe virusdeeltjes geproduceerd.”

Het team heeft de virusremmer op muizen getest en de resultaten zijn erg veelbelovend. Ook een lage, oraal toegediende dosis van het middel bleek zeer effectief. De behandeling is bovendien nog steeds effectief wanneer de infectie al op haar hoogtepunt is. In die gevallen daalt het aantal virusdeeltjes in het bloed drastisch binnen 24 uur na het begin van de behandeling. “Dit toont aan hoe extreem krachtig het antivirale middel is”, zegt onderzoeker Suzanne Kaptein (Rega Instituut).

De proeven bij muizen hebben daarnaast aangetoond dat het middel ook preventief kan worden gebruikt. Mensen die in gebieden wonen waar er een uitbraak van dengue is, zouden een pil kunnen innemen om zich te beschermen. “Maar bijvoorbeeld ook reizigers of ngo-medewerkers die naar een hoogrisicogebied trekken, zouden het middel preventief kunnen gebruiken. In principe zouden we tabletten kunnen ontwikkelen, waarvan iemand één pil per dag inneemt, zoals nu al het geval is voor malaria”, zegt professor Neyts.

De onderzoekers hebben samengewerkt met wetenschappers van Janssen Pharmaceutica. Normaal gezien zal het farmaconcern midden november met resultaten van klinische studies naar buiten komen.