Marie-Jeanne en Raymond zien energiefactuur fors stijgen: "Waar gaat dat eindigen? Dit kunnen mensen niet betalen"

Marie-Jeanne Waem is een alleenstaande vrouw en ziet haar energiefactuur dus stevig oplopen. Ze betaalt momenteel een voorschotfactuur van 240 euro en maakt zich zorgen dat die nog zal stijgen. "Waar gaat dat eindigen? Dat kunnen mensen niet betalen", zegt Waem.

Ook Raymond Quik maakt zich zorgen. Hij is invalide en krijgt een uitkering. Dat is volgens hem net genoeg om boven de armoedegrens te zitten. Maar ook hij heeft angst: "Ik heb schrik. Ik draai al mijn energiekranen zelf een beetje toe", zegt hij. De energiefactuur van Raymond neemt ook een stevige hap uit zijn budget. "Er gaat ongeveer 13 tot 14 procent van mijn inkomen naar energie. Als dat nog meer gaat worden, waar zijn we dan mee bezig?"

13 tot 14 procent, dat is een zeer hoog cijfer. Gemiddeld in Vlaanderen is het gezinsbudget voor energie per jaar 4,3 procent of 1.550 euro per jaar. Het energiebudget van Raymond ligt daar dus ver boven. Dat is volgens Berenice Storms van het Centrum voor Budgetadvies en -Onderzoek (CEBUD) aan de Thomas More-hogeschool problematisch. "Je ziet heel vaak dat mensen met een laag inkomen als overlevingsstrategie op zoek gaan naar een betaalbare woning. Maar die woningen zijn vaak niet kwaliteitsvol en dat betekent dat er heel hoge energiekosten zijn", zegt Storms. 

Zowel Marie-Jeanne Waem als Raymond Quik hebben allebei een laag inkomen. Zij is gepensioneerd, hij krijgt een invaliditeitsuitkering. De stijgende energiefactuur is één aspect van het leven dat ze zien duurder worden. "Ik bespaar op water, gas en elektriciteit", zegt Marie-Jeanne. "Als we gaan winkelen, gebruik ik nu een scanner om te zien hoeveel ik uitgeef. Voordien legde ik alles maar in de kar en ging ik naar de kassa. Dan schrok ik wel even van de prijs. Nu koop ik veel bewuster."

Ook Raymond Quik ziet het leven steeds duurder worden. "Ik heb overal ledverlichting geplaatst. Zo bespaar ik al wat, maar dat is ook een heuse investering die niet iedereen kan doen", zegt Raymond. "Ik heb van al mijn gewrichten last door de lage temperatuur. Normaal zorg ik voor een temperatuur in huis van 21 à 22 graden. Als je nu op mijn teller gaat kijken dan staat die op 19,5 graden."

Berenice Storms van het CEBUD zegt dat we moeten opletten dat de prijzen niet zover uit de pan swingen dat noodzakelijke kosten niet meer betaalbaar zijn. "Dat is wat we zien op vlak van energie, maar we zien dat al enkele jaren op huisvesting", zegt Storms. Die prijzen liggen volgens haar ook al zo hoog dat het zeer moeilijk is om met een minimuminkomen alle noodzakelijke kosten te betalen. 

Volgens Storms ligt de armoedegrens die momenteel wordt gehanteerd ook net iets te laag. Voor een alleenstaand persoon is dat nu 1.284 euro. "Dat is nog iets te weinig. Met dat inkomen kan je bijvoorbeeld niet sparen om dingen te vervangen die kapot gaan in je huis", zegt Storms. Voor een gezin met twee kinderen is dat 2.696 euro. Dat ligt op een redelijk niveau volgens Storms. Storms doet ook onderzoek naar hoeveel inkomen een alleenstaande of een gezin met twee kinderen nodig heeft om minimaal rond te komen. Voor een alleenstaand persoon ligt dat op 1.350 euro. Voor een gezin met twee kinderen ligt dat rond de armoedegrens, zo'n 2.700 euro.

Volgens Storms zijn de inkomens momenteel dus te laag. "De overheid moet een tandje bijsteken om er voor te zorgen dat mensen die nu moeten leven van een beperkt inkomen hun facturen kunnen betalen", zegt Storms. Ze is ook voorstander van een gelaagd tarief waarbij je per dossier bekijkt hoeveel iemand verdient en daarop de financiële hulp afstemt. "Je moet oppassen met één inkomensgrens te stellen, want dan kan zijn dat mensen door een loonsverhoging daar net boven vallen en dus al hun voordelen kwijt zijn."